* Ο Γιάννης Πανούσης είναι Καθηγητής Εγκληματολογίας του Παν/μιου Αθηνών

Οι γέροντες της πλατείας συλλογίζονται
πως αυτό που πίστευαν ότι υπήρχε
όλο και διαφεύγει
Δεν βλέπουν πια τα πράγματα
Αρχαιολογούν τα σχήματα που αφήνουν οι σκιές τους

Κ.Καλαπανίδας, Φθινόπωρα γερόντων

Υπάρχουν μερικά κόμματα που ισχυρίζονται ότι κατέχουν ‘το Κλειδί του Σύμπαντος’, μία Grande Idée με παγκόσμια και διαχρονική αξία. Ενώ απλώς “σκέπτονται με σκέψεις” [Gilbert Ryle], εκφέροντας σκόπιμο λόγο εναντίον συγκεκριμένου [κατά περίσταση] εχθρού και στέλνοντας κωδικοποιημένα μηνύματα ανατροπής των πάντων στους δικούς τους, επιχειρούν να εμφανιστούν ως κόμματα αληθείας. Το κόμμα με την τριπλή ιδιότητα: μαγεία Αρχηγού, επιστήμη [;] Μαρξισμού και Θρησκεία ιδεοδογμάτων, κινείται πάντοτε στο δίπολο “αθώοι/ένοχοι” έχοντας ως βάση αποσυναισθηματοποιημένα ντοκουμέντα ατελών κι αλυσιτελών στρωματο-γραφικών προσεγγίσεων. Μία οιονεί-λαϊκή θεολογία, η οποία δύσκολα εξορθολογίζεται, κυρίως λόγω βασικών στρεβλώσεων της πραγματικότητας. Επίσης ο συνδυασμός της “ιδεολογίας των συμφερόντων” με την “ιδεολογία της έντασης” προκαλεί συγχύσεις ως προς τις αιτίες και τα αποτελέσματα , καθώς και ως προς τη σχέση ιδανικών και εμμονών.Αυτή η αντί-φαση/επί-φάση ίσως να εξηγεί και το γιατί ορισμένα “αριστερά κόμματα” συμμαχούν ευκολότερα με “δεξιά μορφώματα” παρά με άλλους αριστερούς σχηματισμούς. Η ισοθεΐα του Αρχηγού [sic], που ορίζει τη μοίρα και το πεπρωμένο των ακολουθούντων οπαδών, και οι κατασκευασμένοι μύθοι για τον Παράδεισο [που όπου να’ναι φτάνει], καταλήγουν στο ad infinitum και ad absurdum απόφθεγμα “πίστης” [και υποταγής]: “Να πιστεύεις
ότι δεν πιστεύεις ό,τι πιστεύεις κι όταν δεν πιστεύεις να μη πιστεύεις ό,τι δεν πιστεύεις” [Ντοστογιέφσκι, Οι Δαιμονισμένοι]. Η “μεταφυσική/υπερφυσική τάξη [;] ενός απαρέγκλιτου προτύπου τελειοποίησης και τελειότητας του ανθρώπου [μέσω “επ-ανα-στασιακών διαδικασιών”], μαζί μ’ένα αχρονικό κοσμοείδωλο, περισσότερο προσ-ομοιάζει με μιά μορφή υψηλής πανουργίας [ή και ραδιουργίας;] παρά με μία πιστή απεικόνιση της σημερινής κοινωνίας και των αναγκών της. Εν είδει “διαμεσολαβητών”, οι οποίοι κατέχουν απόλυτες αλήθειες, τις οποίες συζητάνε προνομιακά με την Ιστορία, ή εν είδει Ιερατείου,  το οποίο έχει κερδίσει αιώνιο φωτοστέφανο, εγκαθ-ιδρύουν κάθετες δομές, τόσο ισχυρές ώστε οι διάφοροι αξιωματούχοι να βρίσκονται πάντοτε εκτός ανθρώπινης κριτικής [υποκείμενοι μόνο στην ιστορική ευθύνη, την οποία όμως ποτέ δεν αναλαμβάνουν με απολογητική διάθεση].

Η στεγανοποιημένη δομή, με προθήκη την προγονολατρεία κλασικών μαρξιστών και με ακλόνητη πίστη στο “πνεύμα του επαναστατικού υλισμού”, επιβιώνει λόγω της συντήρησης ενός εξιδανικευμένου status quo. Aυτή η εξιδανίκευση, μέρος της οποίας συν-αποτελούν οι ψευδαισθήσεις, της –υπέρ των ιδίων-πολιτικής συνείδησης των μαζών και η αμεροληψία των “δικών τους διανοουμένων”, δολίως συγχέει επιστήμη και ιδεολογία και προβάλλει μία σχετικότητα της ηθικής, συμβατή μόνο με το δικό τους κώδικα ταξικών αξιών.

Επειδή η γνήσια Λαϊκότητα και η Θεοποίηση της όποιας κομματικής κουλτούρας συνήθως δεν κινούνται προς την ίδια κατεύθυνση, αλλά κι επειδή ο αποφενακισμός δεν είναι εύκολη υπόθεση, πρέπει η κοινωνία ν’αποφεύγει τους ένθεν/κακείθεν δογματικούς, οι οποίοι προτιμούν να “καταστρέψουν το σύστημα” παρά να κάνουν πίσω στις ιδεοληψίες τους.

ΥΓ. Οι παραπάνω διαπιστώσεις ούτε ακυρώνουν τους αγώνες/θυσίες των αριστερών στα πέτρινα χρόνια, ούτε δικαιολογούν τις διώξεις του φρονήματος από μία πεπαλαιωμένης αντίληψης Δεξιά. Πιστεύω όμως ότι η όποια κοινή ή μερικώς διαφοροποιημένη μελλοντική πορεία των αριστερών δυνάμεων της χώρας προϋποθέτει αυτοκάθαρση [και της κομματικής ιστορίας] καθώς και ειλικρινή διάλογο [κι όχι ex cathedra κήρυγμα] με όλες τις προοδευτικές δυνάμεις. Αυτή μπορεί να είναι η καλύτερη προοπτική για την ενιαία Αριστερά [κι όχι για τα εμβαλωματικά μορφώματα της κεντρο-δεξιο-αριστερούλας εκδοχής]. Ίσως και ν’αποτελεί το ζητούμενο νέας ελπίδας της ελληνικής κοινωνίας: Απομάγευση, Απομυθοποίηση, Απογαλακτισμός, Αποδέσμευση, Απόζευξη, Αποκατάσταση, Αποστασιοποίηση, Αποκάλυψη, Αποποίηση και Αποδογματισμός [ίσως και Απολογία ως προς το σκοτεινό παρελθόν των μηχανισμών].

ΥΓ. “Δεν είναι ο φόβος του τέλους, όσο η βεβαιότητα της ματαιοπονίας για οτιδήποτε προσπαθήσαμε, κάναμε, ονειρευτήκαμε. Όλα μοιάζουν να χάνονται δίχως να μπορούμε να ορθώσουμε την παραμικρή αντίσταση” [Κ.Κρεμμύδας, Ερυθρόλευκη τρέλα].

Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.  

The article expresses the views of the author

iPorta.gr