Ο Μάνος Στεφανίδης είναι Ιστορικός Τέχνης και Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του ΕΚΠΑ.

Διαβάστε τα άρθρα του Μάνου Στεφανίδη ΕΔΩ

Νιώθω αληθινή συγκίνηση μου έχοντας την τιμή να πω λίγα λόγια για την έκθεση ενός μεγάλου μεγέθους της νεοελληνικής τέχνης,  του γλύπτη Γιώργου Γεωργιάδη. Παρατηρώντας την τελευταία ενότητα των έργων του εν πρώτοις με εντυπωσιάζουν η πλαστική ενέργεια, η στοχαστικότητα αλλά και το εκρηκτικό χιούμορ αυτού του 89χρονου δημιουργού πού αντλεί θα έλεγε κανένας τη χαρά της ζωής ασκώντας νυχθημερόν την τέχνη της ζωής του… 

Γνώρισα τον Γεωργιάδη και το έργο του στις αρχές του ’80 όντας νεαρός επιμελητής στην Εθνική Πινακοθήκη, πριν από σαράντα, ολόκληρα χρόνια. Ήταν τότε που οι συνθέσεις του “Επινίκια” με τις δύο κλασικές φιγούρες με την αναγεννησιακή βιόλα φέρνοντας με αξιοπρέπεια στα σύγχρονα έλκη τους να γέρνουν ελαφρά σαν από το βάρος της ιστορίας τους της ίδιας. Στη συνέχεια εντυπωσιάστηκα, θα έλεγα καλύτερα κεραυνοβολήθηκα, από τις τρομακτικές φιγούρες των πεινασμένων παιδιών της Μπιάφρα στημένων σε πολυτελείς ψευδό Louis Quinze πολυθρόνες. Ο δραματικός εξπρεσιονισμός των συρρικνωμένων σωμάτων ερχόταν σε φοβερή αντίθεση με την πολυτέλεια του σκηνικού και αποτελώντας παράλληλα ένα ύψιστο, πολιτικό μήνυμα. Επειδή ο Γεωργιάδης ήταν και είναι ο γλύπτης του ισχυρού συναισθηματικού φορτίου. Αλλά και του ανθρώπινου δράματος. Σήμερα, επιλέγοντας πάλι εξπρεσιονιστικές παραμορφώσεις και εκρηκτικές στην σωματικότητα τους φιγούρες παρουσιάζει με αιρετικό τρόπο κλασικές περιπτώσεις του αρχαιοελληνικού μύθου. Προσαρμόζοντας τις θα έλεγα με ευρηματικότητα στις ανάγκες της εποχής. Σαν σε ανεστραμμένο κάτοπτρο. Έτσι, η μικρή Ευρώπη ερωτοτροπεί, εκείνη πρώτη και προκλητικά, με τον ταύρο Δία έχοντας τον καταστήσει υποχείριο της όπως και η Ομφάλη τον αδύναμο, υποταγμένο Ηρακλή. Ή, η πληθωρική, μαύρη Αφροδίτη με το τζόκεϊ καπέλο, τα πασουμάκια και τον μιγάδα Έρωτα στο πλάι της. Έτσι, θέματα που τα έχουμε δει κατά κόρον στην τέχνη της Αναγέννησης ή του μπαρόκ και που στοιχειώνουν στη μνήμη του κοινού μας ευρωπαϊκού πολιτισμού, τώρα παρουσιάζονται σε τέλεια αναστροφή. Σε μιαν άκρως αιρετική – απομυθοποιητική προσέγγιση. Και μιαν ανάλογα ερεθιστική φόρμα. Γιατί ο Γεωργιάδης είναι ο γλύπτης των αντιθέσεων και των συγκρούσεων. Της διαλεκτικής αντιπαράθεσης του κλασικού με το αντικλασικό. Γιατί περί αυτού πρόκειται. Το έργο τέχνης να μην είναι απλά μία διακοσμητική διαδικασία αλλά η δυνατότητα ερμηνείας εκείνων των πραγμάτων που δύσκολα καλύπτει ο λόγος. Κι αυτό είναι πολύ σημαντικό σε μία εποχή που η τέχνη ρέπει ανάμεσα στην καθωσπρέπει σύμβαση και τον εύκολο εντυπωσιασμό.

 Σαν να θέλει ο ίδιος να “μιλήσει” συμβολικά και με παιγνιώδη τρόπο για έναν κόσμο στον οποίον τα πάντα έχουν έρθει “τα πάνω – κάτω” και μάλιστα μ’ έναν τρόπο προκλητικά ακατανόητο και σε μιαν άναρχη ανατροπή αξιών, ιεραρχιών, συμβόλων, ιδεολογιών κ.ο.κ. Γελάει άραγε ή θρηνεί ο καλλιτέχνης περιγράφοντας αυτό το τραγελαφικό theatrum mundi; Είναι οι εύσαρκες à la Bottero φιγούρες του, η μπαλαρίνα Τερψιχόρη για παράδειγμα, με τις πουεντ στα ανοικονόμητα άκρα της, διακωμώδηση ή αποθέωση του γυναικείου σώματος; Παίζει ο γλύπτης με τα σκαμπρόζικα θέματα του ή αντίθετα γίνεται δυσοίωνος μάντης του κοινού μας μέλλοντος; Εσείς οι θεατές θα απαντήσετε.

Μάνος Στεφανίδης