Η Αγαθή Δημητρούκα δεν είναι μια οποιαδήποτε γυναίκα. Είναι μια μαχητική γυναίκα που, αν και επηρεασμένη – όπως και η ίδια μας εξομολογήθηκε – από τον πατέρα της και αναγνωρίζοντας στον εαυτό της στοιχεία κατάθλιψης, κατάφερε από παιδί να γυρίζει την πλάτη στο σκληρό πρόσωπο της ζωής που την καλημέρισε (;) στην παιδική της ηλικία και να πάρει τη ζωή στα χέρια της διεκδικώντας το προσωπικό της όνειρο και τον δικό της μονοπάτι. «Από τον πατέρα μου έχω πάρει την φιλομάθεια, την υπομονή, την καταθλιπτική τάση και την αφέλεια. Ο πατέρας μου έδειχνε περισσότερη εμπιστοσύνη στους άλλους από όση έπρεπε να δείξει και να δώσει», θυμήθηκε.
Βρέθηκε στο πλάι ενός σημαντικότατου έλληνα του περασμένου αιώνα, του ποιητή Νίκου Γκάτσου. Πόσες γυναίκες είχαν την τύχη της, την ευτυχία να πλαστεί ίσως από το πλευρό του σπουδαίου Γκάτσου – ανίερο;- δεν ξέρω, εσείς κρίνετε. Εν τούτοις, η Δημητρούκα καταφέρνει να πατά στα πόδια της, να είναι προσγειωμένη, ταπεινή και ισορροπημένη στο λόγο της, προφορικό και γραπτό.
Ημερολογιακό το βιβλίο σας «Πουλάμε τη ζωή, χρεώνουμε το θάνατο»;
«Είναι πέρα για πέρα αληθινά όλα τα γεγονότα, αλλά χρησιμοποιώ άλλοθι και το χαρακτηρίζω ως «μυθιστορηματική αυτοβιογραφία» για να μην πει κάποιος ότι δεν είναι τα γεγονότα στη σωστή σειρά».
Η χρονική απόσταση από τα γεγονότα του τότε, δεν είναι μεγάλη. Ουσιαστικά, πόση απόσταση υπάρχει;
«Τεράστια Ευτυχώς που ο Γκάτσος και ο Χατζιδάκις πέθαναν νωρίς. Διέβλεπαν πράγματα, πριν εκείνοι τα ζήσουν».
Πόσο και πώς μεγάλωσε μέσα της η Αγαθή;
«Η Αγαθή του σήμερα είναι πιο απαισιόδοξη από την μικρή Αγαθή του τότε που είχε μεγαλύτερο ενθουσιασμό. Έπεφτα με τα μούτρα σε ό,τι έκανα, μαγευόμουν από τα επιτεύγματα και την Τέχνη. Τότε, είχαμε την σκέψη προς το ανώτερο, προς το ψηλότερο. Τώρα πηγαίνουμε προς το αντίθετο, δεν φλεγόμαστε από το πάθος για να κάνουμε κάτι, αλλά σερνόμαστε στην σκλαβιά να πετύχουμε κάτι, να δείξουμε κάτι, να προλάβουμε».
Τελικά η άποψή σας ταυτίζεται με εκείνη του Νίκου Γκάτσου ότι «αυτός ο κόσμος δεν θα αλλάξει ποτέ»;
«Για τον Γκάτσο πάντα ο κόσμος αλλάζει , αλλά δεν πάει προς το καλύτερο. Όσο πάει γίνεται και χειρότερος. Φυσικά και δεν πιστεύω ότι ο κόσμος θα γίνει καλύτερος. Μια ολόκληρη γενιά προσπαθεί για την κλωνοποίηση εναντίον των γενετικών αλλαγών, που είναι τεχνικό θέμα. Δεν βλέπουμε ότι η μετάλλαξη έχει γίνει στο μυαλό των ανθρώπων. Βλέπουμε ολόκληρες γενιές ανθρώπων να καταστρέφονται στα σχολεία μαθαίνοντας άχρηστα πράγματα, με άχρηστο τρόπο που τους κάνει να νοιώθουν άχρηστοι που δεν μπορούν να ανταποκριθούν σ’ αυτά τα πράγματα που δεν είναι σε θέση να καλλιεργήσουν καν το συναίσθημά τους. Επιστρέφουν σε ένα πρωτογονισμό. Σπατάλη χρόνου που δεν δίνει ελπίδα ούτε ανασυγκρότησης ούτε να φτάσει κάποιος στο στόχος του.
Η τόλμη και η ορμή είναι που θα μας βγάλουν προς τα έξω Μόνο με τις εξαιρέσεις προχωρά η ζωή. Αλλά πού είναι οι εξαιρέσεις σήμερα; Δεν τις εντοπίζω. Είναι σαθρό όλο το σημερινό πεδίο. Ο κοινωνικός ιστός της χώρας ήταν όλος ο περασμένος αιώνας».
Ο Γκάτσος ήταν ο πνευματικός σας πατέρας. Ποιο μάθημα πήρατε;
«Παρ’ όλα τα βάσανα , να συνεχίσω να αγωνίζομαι».
Πόσο φτωχότερη νοιώθετε από τον φυσικό θάνατο του Νίκου Γκάτσου;
«Σαφώς ένοιωσα φτωχότερη, σαν να βρέθηκα ξαφνικά σε άλλη πόλη και να συνεχίζω να ζω. Την μεγάλη, όμως απογοήτευση την ένοιωσα με το θάνατο του Χατζιδάκι. Τότε ένοιωσα να λήγουν όλα για μένα. Αυτή η μαγεία που υπήρχε και ήταν εκ διαμέτρου αντίθετη από τη σημερινή εποχή, έφυγε. Ο Μάνος ήταν υπέρμετρο ταλέντο για τη χώρα και έχοντας μαχητικότητα στο χαρακτήρα του επενέβαινε στα πράγματα. Ο Γκάτσος δεν ήταν έτσι, την αγωνία του τήν περνούσε μέσα από τα κείμενά του. Ο Χατζιδάκις είχε πιο πολιτική παρουσία. Ακόμα και σήμερα κάποια κείμενά του είναι προφητικά. Πολεμήθηκε, γιατί πάντα οι άνθρωποι που βλέπουν μπροστά και λένε αλήθειες, πολεμούνται. Αν δεν υπήρχε αυτή συνήθεια, νομίζετε πως θα φτάναμε στην σημερινή κατάσταση να μην ξέρουμε πού πατάμε και πού βρισκόμαστε;
Ο Χατζιδάκις ήταν άνθρωπος που δεν μπορούσε να ζήσει με λίγες δυνάμεις ή να συμβιβαστεί με λίγες δραστηριότητες. Αν δηλαδή δεν μπορούσε έχει την παρουσία και τον δυναμισμό που είχε, δεν είχε για αυτόν νόημα η ζωή. Τα προβλήματα με την καρδιά του, έκαναν τους γιατρούς του να του λένε να μην κινείται. Εκείνος τότε δημιούργησε την «Ορχήστρα των Χρωμάτων» και τη διεύθυνε παρ’ όλο που δεν έπρεπε να διευθύνει. Ο Γκάτσος τον απέτρεπε να ασχολείται με το Γ΄ πρόγραμμα και την Ορχήστρα.».
Η απήχηση των Χατζιδάκι- Γκάτσου είναι δεδομένη. Τελικά, τους έχουμε σήμερα ως οδηγούς και ασφαλιστική δικλείδα;
«Για τους συνομηλίκους μου είναι σταθερή αξία. Για τους νεώτερους μπορεί να είναι πρόσωπα του μύθου. Το καλό είναι ότι τα τραγούδια τους είναι ζωντανοί μύθοι και πάντα είναι παρόντες με το έργο τους. Αυτό δημιουργεί την περιέργεια στο νέο».
Νοιώσατε ποτέ εγκλωβισμένη στη σκιά και στη δυναμική του Γκάτσου;
«Τον θαύμαζα τόσο πολύ, που αυτό δεν το ένοιωθα. Αντίθετα, προσπαθούσα συνειδητά να μένω στη σκιά του γιατί φοβόμουν ότι , αν με ρωτούσαν και έλεγα κάτι, θα απηχούσα την δική του γνώμη, πράγμα που δεν μπορούσα να κάνω, εφ’ όσον ο ίδιος δεν έδινε ποτέ συνεντεύξεις. Δεν ήθελα ούτε και τους στίχους που έγραφα να δείξω τότε σε αρμόδιους, γιατί σε μια ενδεχόμενη θετική τους απόφαση ένοιωθα πως θα μου έκαναν χάρη. Και μετά από τον Γκάτσο, για να μην κατηγορηθώ πως είχα δικούς του κρυμμένους στίχους, απαιτούσα πάντα να γράφω πάνω στις μελωδίες».
Τι γίνεται με το πατρικό του σπίτι στην Ασέα;
«Στόχος είναι να γίνει μια σκηνή, να γίνει μια γωνία με βιβλία για να διαβάζει κάποιος ένα ποίημα, να κάνει μια εκδήλωση, να γίνει επισκέψιμος εξωτερικός χώρος. Βέβαια χρειάζονται χρήματα , αλλά σε τέτοιες εποχές δεν θέλουμε και δεν ζητούμε τίποτα.
Σας φοβίζει η κρίση;
«Ασφαλώς και με φοβίζει. Όσο αφορά την οικονομική κρίση για την Τέχνη έχει έρθει πολλά χρόνια διότι επικρατεί κανιβαλισμός, άρα δεν είναι καινούρια. Μιλούσα στους φίλους μου για την κρίση από τον Φεβρουάριο του 2008 και με θεωρούσαν τρελή».
Έπαιξε ο Έρωτας τον πρώτο ρόλο στη ζωή σας;
«Όχι, τον πρώτο ρόλο στη ζωή μου παίζει η χαρά για τη δουλειά και τη φυγή προς τις ιδέες».
* Οι Γκάτσος- Χατζιδάκις ήταν εναντίον των επετειακών εορτασμών. Επειδή το 2011 συμπίπτει με τα 100 χρόνια από τη γέννηση του Γκάτσου, το Μουσείο Μπενάκη διοργανώνει στο κτήριο της Πειραιώς διεθνές συνέδριο για το έργο του Νίκου Γκάτσου στις 23-24- 25 Σεπτεμβρίου με την πρωτοτυπία να προσκληθούν οι ξένοι ελληνιστές λόγω έλλειψης χρημάτων.
** Θα ήθελα ακόμα μια φορά να διαψευστώ, ευελπιστώντας πως αυτός ο κόσμος αλλάζει και θα αλλάξει. Έρχεται η είδηση για Τζέκο, Θάνου, Κεντέρη που με προσγειώνει. Γιατί βρε Κεμάλ μου το χαλάς; Άφησέ μου τουλάχιστον την προσδοκία!
