Η Εβδομάδα αυτή φορτίζεται από την μεγάλη γιορτή της Χριστιανοσύνης που είναι αφιερωμένη στην Παναγιά μας. Ζώντας αυτό το καλοκαίρι στη Σύρο, δεν γίνεται να μείνω έξω από το κλίμα των μυρωμένων απογευματινών ακολουθιών της, ούτε να μη γράψω μερικές λέξεις για τη χάρη Της, ζητώντας- όπως όλοι μας- τη βοήθειά της. Σαν ένα ελάχιστο δείγμα, θα σας πω λίγα πράγματα για την εκκλησία που είναι αφιερωμένη στην Κοίμησή της, ευχόμενη η ευλογία Της να σας αγγίξει.
Η μεγαλόπρεπη εκκλησία στην ενορία των Ψαριανών χτίστηκε στα 1828- πολύ γρήγορα, αν σκεφτεί κανείς ότι οι Ψαριανοί πήγαν στη Σύρο μετά την καταστροφή του δικού τους νησιού λίγα χρόνια νωρίτερα.
Έχει σχήμα τρίκλιτης βασιλικής, χωρίς τρούλο σύν δύο παρεκκλήσια δεξιά και αριστερά, καθόλο το μήκος της. Στην βόρεια και ανατολική πλευρά του περιβόλου υπάρχουν κελιά. Μια εντοιχισμένη επιγραφή στην νότια πλευρά της εισόδου αναφέρει τις χρονολογίες οικοδόμησης (1829) και ανακαίνησης (1847-1850).
Η κατασκευή είναι κάτι παραπάνω από εντυπωσιακή. Οι εξωτερικοί, στιβαροί τοίχοι είναι πέτρινοι, οι κίονες στο εσωτερικό βαμμένοι με τρόπο που να φαίνονται μαρμάρινοι, οι θόλοι και τα σταυροθόλια ξύλινα. Ο ξύλινος σκελετός των θόλων που φαίνεται από τον γυναικωνίτη μοιάζει-λένε- με αναποδογυρισμένο σκαρί πλοίου που τό’φτιαξαν καραβομαραγκοί. Εμένα μου θύμισε τα μπαλκόνια που έφτιαξε ο περίφημος Καταλλανός αρχιτέκτονας Γκαουντί στην Βαρκελώνη.
Τελικά, τείνω να πιστέψω, όλα τα μεγάλα, φωτισμένα μυαλά, δεν έχουν πατρίδα.
Το τέμπλο, έργο του Αντ. Φραγκούλη, ανακαινίστηκε το 1867 και διασώθηκε στους βομβαρδισμούς του 1943 που κτύπησαν το ιερό( οι ζημιές στην εκκλησία αποκαταστάθηκαν το 1951). Το υπέροχο καμπαναριό της, βαμμένο στην κορυφή του με το μπλε της θάλασσας και του ουρανού μας, φαίνεται από τον παραλιακό δρόμο και από πολλές μεριές, όταν σεργιανίζει κανείς στη Σύρα.
Δεν ξέρει κανείς τι να πρωτοθαυμάσει σ’ αυτή την εκκλησία. Γυρίζει το μάτι και μένει εκστατικό στις ωραιότατες εικόνες, τον σχεδόν γλυπτό άμβωνα και τον πατριαρχικό θρόνο, τις τοιχογραφίες.
Ανάμεσα στους θησαυρούς της είναι και μια εικόνα των νεανικών χρόνων του Δομίνικου Θεοτοκόπουλου (υπογεγραμμένη) που αναπαριστά την Κοίμηση της Θεοτόκου με τον δικό του ανυπέρβλητο τρόπο. Την ζωγράφισε πριν φύγει για την Ευρώπη και οι Ψαριανοί την διέσωσαν και την έφεραν στη Σύρο, κτίζοντας-όπως ανέφερα- πολύ γρήγορα τον ναό για τη χάρη Της, δείχνοντας την ευγνωμοσύνη τους που τους έσωσε- ναι, αυτούς τους λίγους.
Υπάρχουν αρκετές εικόνες αφιερωμένες από διάφορα σωματεία και συντεχνίες, όπως η εικόνα των 40 Μαρτύρων του Δ. Κωσταράκη, αφιέρωμα των αχθοφόρων του Ναυπηγείου το 186 και η εικόνα του Αγ. Αντωνίου του ιερέα Δ.Μιχάλοβιτς, αφιέρωμα του σιναφιού των μπουργουζήδων (τρυπανιστών) το 1872. Αξιοπρόσεκτες είναι και οι εικόνες του Ευαγγελισμού (1826), των 12 Αποστόλων (1827) και της Πλατυτέρας (1827), ένα έργο φτιαγμένο πάνω σε λαμαρίνα. Ξεχωρίζει και μια ολοκέντητη εικόνα που αναπαριστά την Κοίμηση, φτιαγμένη το 1831.
Όποια και όποιος φίλος ταξιδέψει στη Σύρο, αξίζει να διαθέσει λίγο από τον πολύτιμο χρόνο του και να την επισκεφθεί. Δεν είναι μακρυά. Μέσα στην καρδιά της Ερμούπολης είναι.
