Ο Άγγελος Κουτσούκης είναι Ραδιοφωνικός Παραγωγός και Δημοσιογράφος.
Με την Μελίνα Κανά γνωριζόμαστε πολλά χρόνια. Θαυμαστής της πρίν την γνωρίσω, είχα την ευκαιρία στα χρόνια που συνεργαστήκαμε να διαπιστώσω το πόσο αυθεντικός άνθρωπος είναι. Δύσκολη ιδιότητα, αν ο κάτοχός της είναι τραγουδίστρια που παίζει στην πρώτη Εθνική. Πολύ συχνά, με μέγιστο βαθμό δυσκολίας το δέκα, εκείνη ξεπερνούσε το δεκαπέντε.
Με συνεργασίες που σήμερα όλοι ζηλεύουν, αλλά πού ελάχιστοι άλλοι θα έκαναν την εποχή που τις έκανε εκείνη. Με μια επιμονή στα δύσκολα, αφήνοντας τα εύκολα για τους άλλους. Την θυμάμαι την εποχή που όλη η Ελλάδα τραγουδούσε “τα μεταξωτά”, να αρνείται με πείσμα να δώσει συνεντεύξεις. Να σνομπάρει το “πρωτόκολλο” που έλεγε ότι πρέπει να δώσει συνεντευξη σε γνωστό life style περιοδικό, λέγοντας ότι δεν την αφορά. Να διαλέγει τα τραγούδια που θα πεί από ανθρώπους που πίστευε, αγνοώντας τους συνθέτες πού έκαναν επιτυχία εκείνη την εποχή και ήθελαν να κάνουν δίσκο μαζί της. Η Μελίνα είπε πολλά “όχι”. Συναντηθήκαμε σήμερα και δεν έχει αλλάξει πολύ. Ωρίμασε, και εξακολουθεί να είναι πάντα η υπέροχη αιρετική που ήταν πάντα. Καί,ευτυχώς για εκείνη, το ένστικτό της την έβγαλε καλά.
Μελίνα, τι καινούργια πράγματα ετοιμάζεις φέτος; Είσαι μιά τραγουδίστρια που έκανες πάντα εντελώς προσωπικές επιλογές, πού, όταν τις έκανες,δεν ήταν πάντα οι πιό αποδεκτές. Για να το πώ με άλλά λόγια. Δεν ήταν πάντα οι πιό πολιτικά σωστές. Εσύ , όμως, είχες το θάρρος να πείς “αυτό με ενδιαφέρει, αυτό θα κάνω”. Κάνω κάπου λάθος;
Ετσι είναι, γιατί όπως το βλέπω μέσα από τα χρόνια, η πορεία μέσα στο τραγούδι, έχει δύο δρόμους. Ο ένας είναι ο δρόμος που βλέπει ο κόσμος, αυτός που μοιράζεσαι με το κοινό και τους υπόλοιπους συνεργάτες σου, και ο άλλος είναι ο δρόμος που έχει να κάνει με την εσωτερική επιταγή, με την εσωτερική ανάγκη. Αυτά τα δύο πράγματα καλό είναι να είναι ισορροπημένα, γιατί αλλοιώς προκύπτουν προβλήματα.
Δεν γίνεται να κάνεις συνέχεια αυτό που σου έρχεται, ούτε να ακολουθείς πάντα αυτό που σου έρχεται απ΄έξω. Πρέπει να ακολουθείς και το ένστικτό σου και αυτό που σου λέει η εσωτερική σου διάθεση.
Γι΄ αυτόν τον λόγο λέω ότι δεν μετανοιώνω για τίποτα. Γιατί, αυτό που είμαι σήμερα, χτίστηκε μέσα απ΄όλη αυτή την διαδρομή. Αισθάνομαι, τώρα πιά, ότι μέσα από αυτή την διαδρομή υπηρετήθηκαν και τα δύο πράγματα. Κι αυτό που μου ζητούσε ο κόσμος, αλλά και η προσωπική μου ανάγκη να διαβώ κάποια μονοπάτια.
Επειδή, λοιπόν, ξεκίνησα να τραγουδώ μικρή, έκανα δισκογραφία σε πολύ νεαρή ηλικία, δεν είχα χαράξει κάποια στρατηγική βημάτων, ούτε κάποια πολιτική πώς θα φερθώ, τι θα κάνω, τι δεν θα κάνω, τι θα προσέξω, τι δεν θα προσέξω, τι θα επιλέξω, που θέλω να φτάσω. Ολα αυτά έγιναν βήμα-βήμα, δεν υπήρχε από πρίν ένα σχέδιο. Μεγάλωσα και ωρίμασα κι εγώ μέσα σε αυτή την διαδρομή σε σχέση με το τραγούδι και τις επιλογές μου.Γι΄αυτόν τον λόγο λέω ότι δεν μετανοιώνω για τίποτα. Γιατί, αυτό που είμαι σήμερα, χτίστηκε μέσα απ΄όλη αυτή την διαδρομή. Αισθάνομαι, τώρα πιά, ότι μέσα από αυτή την διαδρομή υπηρετήθηκαν και τα δύο πράγματα. Κι αυτό που μου ζητούσε ο κόσμος,αλλά και η προσωπική μου ανάγκη να διαβώ κάποια μονοπάτια.
Οταν έκανες τα “Μεταξωτά”, ο Σωκράτης Μάλαμας δεν ήταν ο Σωκράτης Μάλαμας που ξέρουμε σήμερα, και όταν έκανες τον δίσκο “Της αγάπης γερακάρης” ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου δεν ήταν, επίσης, ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου πού ξέρουμε σήμερα. Ησουν η τραγουδίστρια πού κατάφερε να “επιβάλλει” τα τραγούδια τους στον κόσμο, την στιγμή που όλες οι υπόλοιπες τραγουδούσαν πιό “σίγουρα” ρεπερτόριο έτσι δεν είναι;
Ναί, έτσι φαίνεται να είναι τώρα, που το βλέπουμε από μακριά, εγώ τότε ήμουν εντελώς σίγουρη ότι θα γίνει κάτι τέτοιο με αυτά τα δύο άτομα, τον Σωκράτη και τον Θανάση, απορούσα μάλιστα λέγοντας “μα γιατί δεν τους ανακαλύπτουν;” Δεν χρειάστηκε καθόλου να τα επιβάλλω αυτά τα τραγούδια, μάλλον εκείνα με επέβαλλαν. Γιατί η έκπληξή μου ήταν συνταρακτική για την αγάπη του κόσμου και αυτό το ρεύμα που ανέβαινε και φούσκωνε, και γινόταν τεράστιο, κατακτώντας έδαφος στην καρδιά του κόσμου και όχι στην λογική του ή στην μόδα. Καί μάλιστα, τώρα που είμαι 48 χρονών, τώρα είναι πού το χαίρομαι αυτό και το εισπράττω. Χαίρομαι για τις επιλογές μου και χαίρομαι πολύ όταν έρχονται παιδιά νεαρά -20 ή 22 χρονών- και μου λένε μεγαλώσαμε με τα τραγούδια σας και τα μάθαμε από τους γονείς μας. Είναι η ένωση των δύο γενεών, και μού αρέσει πολύ αυτό.
Σε τι εποχή νοιώθεις ότι ζούμε;
Ζούμε σε μιά εποχή επαναπροσδιορισμού. Νοιώθω ότι η πρωτογενής δημιουργία έχει μείνει λίγο πιό πίσω.
Εννοείς ότι δεν γράφονται καινούργια τραγούδια;
Νομίζω ότι παράγονται, αλλά δεν προλαβαίνουμε να τα ακούσουμε. Παράγεται μουσική, αλλά δεν προλαβαίνουμε να την φιλτράρουμε. Στα αυτιά μου φτάνουν ωραίες δουλειές. Η καινούργια δουλειά του Αλκίνοου, η καινούργια δουλειά του Θανάση, μού άρεσε πολύ, επίσης ένα cd που κυκλοφόρησε πρόσφατα, της Λένας Πλάτωνος σε στίχους του Χρονά. Βασικός ερμηνευτής είναι ο Παντελής Θεοχαρίδης. Γίνονται ενδιαφέροντα πράγματα, αλλά είναι τέτοια η παραγωγή, τέτοιος ο καταιγισμός, βάζω και την ξένη μουσική μέσα, που δεν προλαβαίνει να σταθεί ένα τραγούδι.
Από την άλλη μεριά, όμως, και τους τρείς δίσκους πού ανέφερες, δεν τους πολυακούμε στα ραδιόφωνα…
Αυτό σημαίνει ότι δεν έχουν βρεί κοινή συνιστώσα τα ραδιόφωνα με τους δημιουργούς.
Να σχολιάσουμε λίγο την εποχή μας;Ζούμε σε μιά εποχή, που βλέπουμε γύρω μας πράγματα που δεν είχαμε συνηθήσει να βλέπουμε.
Αυτό που βλέπω είναι ότι όλη αυτή η επανάσταση η τεχνολογικοψηφιακή, έχει δημιουργήσει έναν παγκόσμιο τρόπο επικοινωνίας, που σαν αποτέλεσμα έχει και ένα γλωσσικό κώδικα επικοινωνίας. Για να επικοινωνήσουν όλοι αυτοί οι άνθρωποι, έχουν στενέψει και κωδικοποιήσει τις γλώσσες τους. Αυτό είναι κάτι που δεν μού αρέσει, γιατί σκεφτόμαστε με λέξεις. Οπότε, φαίνεται, ότι οι εθνικές γλώσσες περνάνε σε δεύτερο επίπεδο. Το άλλο που με ανησυχεί είναι ότι καποιοι άνθρωποι -για την γενιά μου μιλάω- δεν έχουν βάλει στη ζωή μας τόσο πολύ τον υπολογιστή. Αυτό δημιουργεί ένα μεγάλο χάσμα με τα παιδιά μας, με την επόμενη γενιά.
Τώρα, ζητάμε εμείς από τα παιδιά μας να μας δώσουν μιά βάση, γιατί έχουμε χάσει την δική μας.Τα παιδιά μας δεν μπορούν πιά να μας εμπιστευθούν,γιατί δεν είμαστε γνώστες του καινούργιου κόσμου.
Καί ποιό είναι το χάσμα; Ολες οι γενιές έχουν χάσμα, αλλά εμείς κρατήσαμε από τους γονείς μας μιά βάση και από εκεί και πέρα την εξελίξαμε, την αμφισβητήσαμε,την διαμορφώσαμε. Τώρα, ζητάμε εμείς από τα παιδιά μας να μας δώσουν μιά βάση, γιατί έχουμε χάσει την δική μας.Τα παιδιά μας δεν μπορούν πιά να μας εμπιστευθούν,γιατί δεν είμαστε γνώστες του καινούργιου κόσμου. Αυτό είναι λίγο επικίνδυνο.
Αυτό συμβαίνει σε παγκόσμιο επίπεδο.Θα σε γυρίσω στην Ελλάδα της κρίσης και όλων αυτών των πραγμάτων που ζούμε και δεν έχουμε ξαναζήσει. Μιλάμε για υπαρκτή φτώχεια,για ανεργία,για ανθρώπους που μένουν στο δρόμο ή που τους βγάζουν από τα σπίτια τους. Δεν είχαμε μάθει να αντιμετωπίζουμε τέτοια θέματα στην ελληνική κοινωνία, έτσι δεν είναι;
Οχι βέβαια! Καί η φτώχεια δημιουργεί εγκληματικότητα, βίαιες συμπεριφορές, πανικό, εξαθλίωση των αξιών και υπάρχει μιά συνεχόμενη κατηφόρα. Καί φόβο. Βασικά φοβόμαστε.
Πώς το αντιμετωπίζεις εσύ;
Οπως, φαντάζομαι, όλοι. Προσπαθώ να δώ φώς στο τούνελ, προσπαθώ στον δικό μου μικρόκοσμο να μην το βάζω μέσα αυτό, να προφυλάσομαι από νοοτροπίες που μου είναι ενοχλητικές, όπως ο ρατσισμός. Παρ΄όλα αυτά δεν μπορώ να μην αποδεχτώ και μιά πραγματικότητα και να λάβω τα μέτρα μου. Δηλαδή, προσπαθώ να προφυλάξω την νοοτροπία μου, την άποψή μου, την ιδεολογία μου και να μεταφέρω στο παιδί μιά ασφάλεια, για να νοιώσει κι αυτό προστατευμένο. Γενικά, πρέπει να έχουμε την προσοχή μας στο τι θα κάνουμε από εδώ και πέρα…
Μελίνα, υπήρξες πάντα αιρετικό άτομο, με την έννοια ότι δεν πήγες ποτέ με το ρεύμα, με το κατεστημένο, με την σιγουριά. Υπάρχει σήμερα χώρους για αιρετικούς; Μπορούν να υπάρξουν;
(Βάζει τα γέλια…)
Μπορούν-δεν μπορούν, υπάρχουν. Καί εμείς, παιδιά του Θεού είμαστε. Εχω την αίσθηση, και αυτό μπορεί να είναι μια τρέλα του κεφαλιού του δικού μου, ότι κάποια στιγμή θα χωριστούν οι άνθρωποι σε δυό κατηγορίες. Αυτούς που θα έχουν άμεση σύνδεση με αυτό το επιστημονικοτεχνολογικοψηφιακό απότέλεσμα, και οι άλλοι που θα αναζητήσουν έναν πιό φυσικό τρόπο ζωής και θα βρούν διεξόδους. Πάντως, σε βάθος χρόνου, δεν θα μπορέσουν να συνυπάρξουν οι μεν με τους δε. Θα χωριστούν οι δύο κόσμοι, ευδιάκριτα πιά.
Υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι πού γνώρισες, πού συνεργάστηκες ή πού μπορεί και να μην συνεργάστηκες που σε καθόρισαν, σε διαμόρφωσαν, σε βοήθησαν να πάς παρακάτω;
Θα σταθώ σε αυτούς που γνώρισα γιατί δεν είναι και λίγοι και είναι σημαντικοί. Πρώτα θα αναφέρω τον Νίκο Παπάζογλου. Ηταν ο πρώτος επώνυμος πού με πήρε να δουλέψω μαζί του. Τότε,εγώ ήμουν μικρή, θαυμάστριά του, μιά εικοσάχρονη που τον άκουγε και τον θαύμαζε. Οταν άρχισα να τραγουδώ στο “Πλατώ”, στη Θεσσαλονίκη, ερχόταν ο Νίκος εκεί, επισκέπτης, να πιεί το ποτό του και έτσι γνωριστήκαμε. Με πήρε μαζί του σε έναν κύκλο καλοκαιρινών συναυλιών. Στην ουσία, έλεγα δύο τραγούδια και του έκανα δεύτερες φωνές, αλλά για μένα ήταν το σημαντικότερο πράγμα που μου είχε συμβεί.
Μετά, βέβαια, δεν μπορώ να μην πώ τον Νίκο Μαμαγκάκη πού μου εμπιστεύτηκε τα “Μυστικά Τραγούδια”, σε στίχους του Μιχάκη Γκανά. Για μένα, ήταν σχεδόν μυθικό να πώ τραγούδια του. Ηταν μεγάλη η τιμή που μου έκανε. Ο Μαμαγκάκης είναι ένα μεγάλο, ιδιαίτερο κεφάλαιο στην ελληνική μουσική. Σαφώς ο Σωκράτης Μάλαμας και ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου, παρ΄όλο που τότε είμασταν όλοι νέοι. Αλλά, από τότε, νομίζω πως ήταν αρκετά φωτεινοί και οι δύο, ώστε να με φωτίσουν με την προσωπικότητά τους και με την μουσική τους ταυτότητα. Μετά, έβαλα κι εγώ το δικό μου λιθαράκι. Ο Διονύσης Σαββόπουλος, μεγάλη στιγμή για μένα. Πολύ γοητευτική προσωπικότητα και πολύ σημαντικός άνθρωπος. Θεωρώ ότι είναι ποιητής. Δεν είναι καί λίγοι.
Από καινούργια πρόσωπα ποιούς έχεις προσέξει;
Την Μαρία Παπαγεωργίου. Μού αρέσει πολύ. Ο συνεργάτης της Μαρίας, ο Αλέξανδρος Εμμανουηλίδης. Μού αρέσει η Ευτυχία Μητρίτσα. Είναι μιά πολύ καλή τραγουδίστρια και τραγουδοποιός. Μου αρέσει ο Γιάννης Χαρούλης και τα δυό καινούργια κορίτσια, η Νατάσσα Μποφίλιου και η Ελεονώρα Ζουγανέλη. Θεωρώ ότι είναι καλές τραγουδίστριες.
Εσύ σε τι χνάρια πάτησες για να φτάσεις εδώ;
Πάτησα σε σημαντικές φωνές. Η Χάρις Αλεξίου ήταν μιά σημαντική φωνή. Την άκουγα και θεωρώ ότι με τον τρόπο της με δίδαξε πολλά πράγματα. Καί παλιότερες τραγουδίστριες. Η Μαρίκα Νίνου, η Μπέλλου, η Εσκενάζυ. Κάποιες δημοτικές τραγουδίστριες. Αυτές, νομίζω, είναι μεγάλο σχολείο. Η Πόλυ Πάνου, η Μοσχολιού, η Ελένη Βιτάλη. Εμαθα πολλά ακούγοντας τες…
