* Ο Χρήστος Χωμενίδης είναι συγγραφέας
Με την αναγγελθείσα αναστολή της έκδοσης των εφημερίδων “Το Βήμα” και “Τα Νέα”, θα τελειώσει -κατά τον πιό άδοξο τρόπο- μια εν πολλοίς λαμπρή ιστορία εκατό σχεδόν ετών. Οι δημοσιογράφοι, διοικητικοί και τεχνικοί υπάλληλοι του “Δημοσιογραφικού Οργανισμού Λαμπράκη” -απλήρωτοι από καιρό- προετοιμάζονται να μείνουν άνεργοι, σε ένα κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον που κάθε άλλο παρά τους εγγυάται ότι θα ξαναβρούν σύντομα απασχόληση. Κάποιοι άλλοι την ίδια ώρα αναλύονται σε γοερούς θρήνους ή εκτοξεύουν πύρινα κατηγορώ προς πάσα κατεύθυνση.
Δεν είναι δύσκολο να αποδομήσει κανείς μία προς μία τις παραπειστικές ερμηνείες που προβάλλονται για τον ενδεχόμενο θάνατο του ΔΟΛ. Ώστε να αναδυθεί η αλήθεια. Ας το επιχειρήσουμε.
“Το Βήμα” και “Τα Νέα” δεν θα κλείσουν επειδή ξέμειναν από αναγνώστες.
Η επέλαση του διαδικτύου μπορεί να απειλεί διεθνώς τους παραδοσιακούς φορείς ενημέρωσης. Η κρίση της τελευταίας επταετίας μπορεί να καθιστά απρόσιτη πολυτέλεια για πολλούς Έλληνες το να διαθέτουν πενήντα ευρώ μηνιαίως για να αγοράζουν εφημερίδες. “Το Βήμα” και “Τα Νέα” ωστόσο παρέμειναν -σε πείσμα των καιρών- στις κορυφαίες θέσεις της κυκλοφορίας, γεγονός που εξηγείται θαυμάσια από την ποιότητα των άρθρων και από την πληρότητα του ρεπορτάζ τους ασχέτως πολιτικής γραμμής.
Είναι όμως εν δυνάμει επιχειρηματικά βιώσιμα; Οι επαΐοντες επιμένουν πως είναι. Θα επιβάλλονταν ασφαλώς γενναίες προσαρμογές στην καινούργια πραγματικότητα. Περικοπές στα μη λειτουργικά κόστη. Έμφαση στις ηλεκτρονικές εκδόσεις τους. Ανασχεδιασμός ίσως. Ο τελευταίος διευθυντής των “Νέων” είχε μειώσει δραστικά τον αριθμό των σελίδων της καθημερινής έκδοσης, με ευεργετικά οικονομικά αποτελέσματα. Δεν υπαινίσσομαι -αλίμονο!- τη συρρίκνωση των αμιγώς πολιτικών και πολιτιστικών τμημάτων των εφημερίδων. Εκείνα, ίσα-ίσα, αποτελούν την αιχμή του δόρατός τους.
Το λουκέτο στο “Βήμα” και στα “Νέα” δεν το βάζει η κυβέρνηση.
Όσο αναποτελεσματικοί, αυταρχικοί, καταστροφικοί και εάν είναι οι Συριζανέλ στο τιμόνι της χώρας, δεν έχουν φτάσει -ακόμα;- σε σημείο να κλείνουν εφημερίδες. Μπορεί κομματικά τους στελέχη, υπουργοί και ο πρωθυπουργός ο ίδιος να επέχαιραν με την κατάντια του ΔΟΛ. Μια στοιχειωδώς υγιής όμως επιχείρηση θα τους έβγαζε τη γλώσσα και θα συνέχιζε στις επάλξεις. Ούτε θα τους κολάκευε ούτε θα τους απειλούσε ούτε θα προσπαθούσε, στο παρά ένα, να συναλλαγεί μαζί τους. Έστω ότι η κυβέρνηση -μη καταθέτοντας μια σωτήρια τροπολογία, ασκώντας την επιρροή της σε τράπεζες και σε διαφημιζόμενους- πέρασε τη θηλιά στον ΔΟΛ. Ποιός τής έδωσε άραγε το σκοινί;
Το “Συγκρότημα Λαμπράκη” δεν συντρίφτηκε από τις τράπεζες.
Κανένα χρηματοπιστωτικό ίδρυμα διεθνώς δεν έχει την -ηθική έστω- υποχρέωση να δανείζει αενάως δίχως την ελάχιστη εγγύηση ότι θα λάβει τα χρήματά του πίσω. Η άποψη ότι ο ΔΟΛ προτιμότερο θα ήταν να εκκαθαριστεί εν λειτουργία παρά να διαμοιραστούν τα ιμάτιά του πάνω απ’ τη σορό του ακούγεται βάσιμη. Όποιος όμως ανοίγει είτε κλείνει τις στρόφιγγες βάζοντας την υπογραφή του, αναλαμβάνοντας την -και ποινική- ευθύνη, αυτός έχει την τελευταία λέξη.
Απαιτώντας εξάλλου προνομιακή μεταχείριση προς τις εφημερίδες και τα επιτελεία τους, προσβάλλεις τους εργαζόμενους που δήθεν υπερασπίζεσαι. Τους παρουσιάζεις σαν ιερές αγελάδες ή σαν αναξιοπαθούντες. Οι δημοσιογράφοι -ακόμα και οι απολυμένοι της ΕΡΤ- δεν καταδέχονται κανονικά να σιτιστούν σε κανένα πρυτανείο. Η ίδια η φύση της δουλειάς τους προϋποθέτει να είναι ανεξάρτητοι, ατιθάσσευτοι. Ζητώντας για λογαριασμό τους προστασία, τους ευνουχίζεις. Τους εμφανίζεις προσέτι σαν συνυπεύθυνους για τα αστρονομικά χρέη, που εκείνοι δεν επισώρευσαν.
Τις πταίει λοιπόν;
Ο σπουδαίος Μ. Καραγάτσης διηγείται στο μυθιστόρημά του “Γιούγκερμαν” την ιστορία της κλωστοϋφαντουργίας “Γόρτυς Α.Ε.”. Ο ιδρυτής της Στρατής Σκλαβογιάννης -ταπεινότατης καταγωγής, λουστράκι στα παιδικά του χρόνια- ξεκίνησε το πρώτο υφαντουργείο στην Καλαμάτα, το 1890. Τριανταένα χρόνια αργότερα, η “Γόρτυς Α.Ε¨ διέθετε τρία μεγάλα εργοστάσια και δέσποζε στην οικονομική ζωή της χώρας. Ώσπου ο Στρατής παρέδωσε, λόγω γήρατος, τα ηνία στους τρεις γιούς του. Ω συμφορά! Μόλις η νεότερη γενιά ελευθερώθηκε από την πατρική καταπίεση, επιδόθηκε στις πιό παράλογες σπατάλες, βάλθηκε να πιθηκίζει τους τρόπους του διεθνούς τζετ-σετ, άρχισε να στραγγίζει τα ταμεία της εταιρείας για να ανεγείρει επαύλεις και να αγοράζει θαλαμηγούς. Η καταστροφή δεν άργησε. Από τους γόνους του Στρατή Σκλαβογιάννη ούτε ο στομφώδης βουλευτής ούτε ο περισπούδαστος οικονομολόγος κατάφεραν να ανακόψουν τον κατήφορο. Έπρεπε να εμφανιστεί ως από μηχανής θεός ο Βασίλης Κάρλοβιτς Γιούγκερμαν -τύπος της πιάτσας και του λιμανιού, σκληροτράχηλος το πάλαι κοζάκος, πρόσφυγας στον Πειραιά μετά τη σοβιετική επανάσταση, φαινόμενο προσαρμοστικότητας- έπρεπε να εμφανιστεί ο Γιούγκερμαν, να αναλάβει και να σώσει τη “Γόρτυς Α.Ε.”. “Γιατί μάς γλύτωσες;” τον ρωτάει κάποια στιγμή, με ευγνωμοσύνη, ο γέρο-Στρατής. “Διότι δεν σάς άξιζε, δεν άξιζε κυρίως στην Ελλάδα, να αφανιστείτε” του απαντάει ο Γιούγκερμαν.
Ας μην θαυμάσουμε τις προφητικές ικανότητες του Καραγάτση. Ας μελαγχολήσουμε που οι δομές στην πατρίδα μας παραμένουν, εδώ και έναν αιώνα, σχεδόν απαράλλακτες.
Ζητείται νέος άνθρωπος: Γιούγκερμαν.
* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.
The article expresses the views of the author
iPorta.gr