Ένα αφιέρωμα στην Βιρτζίνια Γούλφ, την γυναίκα συγγραφέα που το όνομά της φιγουράρει δίπλα στα γιγαντιαία των Προύστ και Τζόϋς (οι τρεις τους, γράφει ο Άρης Μπερλής είναι οι μεγάλοι καινοτόμοι, αυτοί που άνοιξαν νέους δρόμους στο ευρωπαϊκό μυθιστόρημα των αρχών του 20ού αιώνα), δεν μπορεί να είναι σύντομο, ακόμη κι αν δεν γίνει αναφορά σε πολλά γεγονότα της απόλυτα ταραγμένης ζωής της. Γι’ αυτό, συγχωρήστε το μεγάλο μου άρθρο, αν και σας βεβαιώ ότι θα αναφερθώ μόνο στα σπουδιαότερα.
Η Αντελίν Βιρτζίνια Στήβεν γεννήθηκε στο παγωμένο Λονδίνο τον Ιανουάριο του 1882. Οι γονείς της, Σερ Λέσλι Στήβεν και Τζούλια Πρίνσεπ Τζάκσον Ντακγουωρθ είχαν παιδιά και από τους προηγούμενους γάμους τους. Ο Σερ Λέσλι, αριστοκράτης από οικογένεια με παράδοση στα γράμματα, ήταν εκδότης του λογοτεχνικού περιοδικού Κόρνχιλ και συντάκτης του Λεξικού Εθνικής Βιογραφίας. Ωστόσο, επρόκειτο για μια οικογένεια με βεβαρυμένο παρελθόν στις ψυχικές διαταραχές, ιδιαίτερα στη σχιζοφρένεια και τη βαριά κατάθλιψη.
Η Βιρτζίνια, ένα χαρούμενο και γελαστό κοριτσάκι, γρήγορα μετατράπηκε σε μια νευρική κοπελίτσα, κατακλυσμένη από φόβους και αδυναμία να βρίσκεται σε θορυβώδη χώρο. Ακόμη και στις οικογενειακές διακοπές τα φοβικά συναισθήματα εξακολουθούσαν και μια απεγνωσμένη λύπη που θέριευε, την έκανε να αισθάνεται δυστυχής και απομονωμένη από όλους.
Η κακοποίηση που δέχτηκε από τους δύο αδελφούς της, αρχής γενομένης στην τρυφερή ηλικία των έξι ετών, χειροτέρεψε τα πράγματα και η ανορεξία εισέβαλε στη ζωή της.
Παρ’ όλα αυτά, ο πατέρας της ασχολήθηκε προσωπικά με τη μόρφωσή της στα πρώτα χρόνια, μέχρι να φοιτήσει στο γυναικείο παράρτηα του Κίγκ’ς Κόλλετζ για να μάθει ιστορία, αρχαία ελληνικά και λατινικά.
Ο ξαφνικός θάνατος της μητέρας της στα 13 της χρόνια γίνεται αφορμή για την πρώτη της νευρική κατάρρευση. Δύο χρόνια αργότερα θα πεθάνει η ετεροθαλής αδελφή της Στέλλα(1897), ενώ ο θάνατος του πατέρα της το 1904 θ προκαλέσει όχι μόνο τη δεύτερη νευρική κρίση, αλλά και την πρώτη απόπειρα αυτοκτονίας της, πηδώντας από ένα παράθυρο του σπιτιού τους.
Η νεαρή Βιρτζίνια ζούσε περισσότερο στο σκοτάδι παρά στο φως, κι όμως, η λογοτεχνική της δυνατότητα και έκφραση βρήκε τον τρόπο να τη σώσει από τον κόσμο των ημικρανιών, των αϋπνιών και της ανορεξίας- έκανε το θαύμα της μπορούμε να πούμε.
Ένα μεγάλο ταξίδι με τα αδέλφια της το 1906 στην Κωνσταντινούπολη, την Αθήνα και την Εύβοια, θα καταλήξει τραγικά, καθώς ο αδελφός της Τόμπυ πεθαίνει στον γυρισμό από τυφοειδή πυρετό.
Το βαθύ της ενδιαφέρον για τη λογοτεχνία- ίσως ενστικτωδώς να την ωθούσε στη ζωή- την έσπρωξε να σχετιστεί με μια πρωτοεμφανιζόμενη τότε (περίπου 1907)ομάδα λογίων φοιτητών, την γνωστή ως Ομάδα Μπλούμσμπερι. Ανάμεσα σ’ αυτούς θα γνωρίσει και τον μέλλοντα σύζυγο της- τον φύλακα άγγελο της ζωής της- τον Λέοναρντ Γούλφ, τον άνθρωπο που θα την στηρίζει ως το τέλος της ζωής της, εκείνον που την έπεισε να γράψει. Παντρεύονται το 1912 και φεύγουν για τη Γαλλία, την Ιταλία και την Ισπανία, σε ένα παρατεταμένο ταξίδι μέλιτος. Ένα ταξίδι πλατωνικών νεονύμφων, αφού η Βιρτζίνια αδυνατεί να έχει μια φυσιολογική ερωτική ζωή.
Μόλις ένα χρόνο αργότερα, η Βιρτζίνια θα καταρρεύσει και παίρνοντας Βερονάλ, θα κάνει την δεύτερη απόπειρα αυτοκτονίας. Η κρίση θα κρατήσει δύο ολόκληρα χρόνια, κατά τα οποία ο Λέοναρντ θα είναι πάντα φρουρός και προστάτης. Η Βιρτζίνια θα κινδυνέψει σοβαρά, αφού θα ζυγίζει μόνον 28 κιλά …
Έτσι, όταν όλα αυτά περνούν, το ζεύγος Γούλφ αποφασίζει να μετακομίσει από το θορυβώδες Λονδίνο στο ήσυχο Ρίτσμοντ, όπου ανοίγουν ένα δικό τους τυπογραφείο, ελπίζοντας στη θετική του επίδραση. Και η Βιρτζίνια αρχίζει δειλά, αλλά σταθερά να γράφει, ενώ παράλληλα ο εκδοτικός τους οίκος μεγαλώνει και εκδίδει- εκτός από τα βιβλία της Βιρτζίνια- μεγάλους και σημαντικούς συγγραφείς.
Το 1922 γνωρίζει σε φιλικό δείπνο την κόρη του βαρώνου Σάκβιλ, την Βίτα. Είναι μια καθοριστική γνωριμία που θα εξελιχθεί σε ερωτικό πάθος μετά από τρία χρόνια φιλίας, με την Βιρτζίνια να το ανακαλύπτει για πρώτη φορά. Δεν θα κρατήσει πολύ και ο χωρισμός θα ρίξει την ευαίσθητη Βιρτζίνια σε κατάθλιψη. Το πολύ γνωστό βιβλίο της «Ορλάντο» γράφηκε πάνω σ’ αυτή τη σχέση.
Η εύθραυστη, σχετικά ήρεμη ζωή της, διαταράσσεται ξανά με την έναρξη του Β΄Π.Π. Σε βομβαρδισμό του Λονδίνου καταστρέφεται το σπίτι και ο εκδοτικός οίκος τους. Ο φόβος καταλύει το πνεύμα της Βιρτζίνιας. Η πιθανότητα να καταληφθεί η Αγγλία από τους Γερμανούς την γεμίζει αγωνία, αφού, σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, θα κινδυνέψει η ζωή του Λέοναρντ(είναι Εβραίος). Αυτές οι ψυχολογικές πιέσεις την αδυνατίζουν και την καταβάλλουν όλο και περισσότερο. Τον χειμώνα του 1941, στα 59 της χρόνια, παθαίνει άλλη μία –μοιραία αυτή τη φορά- νευρική κατάρρευση. Η κατάθλιψη, η ανορεξία, οι παραισθήσεις επιστρέφουν δυνατότερες από ποτέ.
Στις 28 Μαρτίου 1941 η Βιρτζίνια βγήκε από το σπίτι, αφήνοντας δύο σημειώματα:ένα για την αδελφή της και ένα για τον σύζυγό της. Αν και ήταν σαφής- πήγαινε να αυτοκτονήσει- ήταν αγνοούμενη επί τρεις εβδομάδες. Τότε βρέθηκαν το καπέλο και το μπαστούνι της σε μια όχθη του Ούζ.
Τρία μικρά παιδιά θ ανακαλύψουν τυχαία το πτώμα της στις 19 Απριλίου. Οι πέτρες που είχε γεμίσει τις τσέπες των ρούχων της την διευκόλυναν και μετά, οι περισσότερες, γλίστρησαν και έπεσαν στα θολά νερά του ποταμού. Κάποιες λίγες, παρέμειναν ως αυτόπτεις μάρτυρες, σιωπηλοί για πάντα.
«Κάθε μυστικό της ψυχής του συγγραφέα, κάθε εμπειρία της ζωής του, κάθε ποιότητα του μυαλού του είναι γραμμένα κατά μεγάλο βαθμό στο έργο του»
* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.
The article expresses the views of the author
iPorta.gr