Με το ταξίδι της στην Τουρκία, η Άνγκελα Μέρκελ καταπατά τον βασικό άγραφο κανόνα που θέλει τους ξένους ηγέτες να αποφεύγουν επισκέψεις σε χώρες που βρίσκονται σε προεκλογική περίοδο, έτσι ώστε να μην εκληφθεί ότι παρέχουν στήριξη στη μία ή την άλλη πλευρά.
Η Τουρκία, ως γνωστόν, προσέρχεται στις κάλπες την 1η Νοέμβρη.
Εν μέσω προεκλογικής περιόδου, λοιπόν, η Μέρκελ πηγαίνει στην Κωνσταντινούπολη αψηφώντας τον κίνδυνο να ερμηνευτεί η επίσκεψή της ως στήριξη προς τον Ερντογάν.
Το ότι ο ίδιος δεν είναι υποψήφιος στις εκλογές -δεν λέει και πολλά πράγματα. Διότι, παρότι είναι Πρόεδρος και θεωρητικά υπερκομματικός, εντούτοις παρεμβαίνει στην προεκλογική εκστρατεία καθιστώντας την αναμέτρηση ισοδύναμη με δημοψήφισμα προς το πρόσωπό του.
Ούτε το ότι κεντρικό θέμα στην ατζέντα της Καγκελαρίου είναι το προσφυγικό και όχι ζητήματα που άπτονται των εσωτερικών της Τουρκίας, λέει πολλά πράγματα. Ο κίνδυνος παρερμηνειών -ακόμη και πολιτικής εκμετάλλευσης προς ενίσχυση του ΑΚΡ, δηλαδή του κόμματος του Ερντογάν- δεν μειώνεται.
Αντιδράσεις στο εσωτερικό της Γερμανίας
Οι επικρίσεις άρχισαν με το που ανακοινώθηκε το ταξίδι της. Κυρίως από τους Πράσινους και το αριστερό “Die Linke”.
Ο, τουρκικής καταγωγής, Πρόεδρος των Πρασίνων, Τζεμ Έζντεμιρ, αμφισβήτησε τα κίνητρα της για την επίσκεψη στην Τουρκία τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή και την κάλεσε να μην συναντηθεί μόνο με τους Ερντογάν και Νταβούτογλου αλλά και με την αντιπολίτευση. “Ο Ερντογάν δεν είναι η λύση στα προβλήματα”, τόνισε.
Η βουλευτής Κλαούντια Ροτ, επίσης από τους Πράσινους, την επέκρινε στο Κοινοβούλιο, λέγοντας ότι εισέρχεται σε “ναρκοθετημένη περιοχή”.
Η, επίσης τουρκικής καταγωγής, βουλευτής του αριστερού κόμματος “Die Linke” Σεβίμ Νταγκντελέν, την κάλεσε να μην συνομιλήσει με τον Ερντογάν.
Αλλά και από το κόμμα της, ο Χριστιανοδημοκράτης βουλευτής Ρόντεριχ Κιζεβέτερ -όπως γράφει η Ντόιτσε Βέλε- έκανε λόγο για “δηλητηριώδη προσφορά” του Τούρκου Προέδρου την οποία δεν πρέπει να αποδεχθεί η Καγκελάριος, γιατί αυτό που θέλει ο Ερντογάν ως αντάλλαγμα για να συνεργαστεί στο προσφυγικό είναι παραχωρήσεις στο θέμα της Συρίας και στην αντιπαράθεση με τους Κούρδους.
Ο Κιζεβέτερ, ωστόσο, δεν απηχεί την άποψη της πλειοψηφίας στο εσωτερικό του κυβερνητικού συνασπισμού της Γερμανίας, οι δηλώσεις των μελών του οποίου υπήρξαν, κατά κανόνα, προσεκτικές.
Ο συνάδελφός του, Αντρέας Νικ, για παράδειγμα, δήλωσε πως “παρόλη την κριτική που ασκείται, η Τουρκία παραμένει στρατηγικός εταίρος”.
Στο ίδιο πνεύμα ήταν και η θέση του βουλευτή των συγκυβερνώντων Σοσιαλδημοκρατών, Νιλς Άνεν, πως το ταξίδι της Καγκελαρίου είναι “απολύτως σωστό” αν και φρόντισε να προσθέσει πως θα πρέπει να συναντηθεί και με εκπροσώπους της αντιπολίτευσης προς αποφυγήν της εντύπωσης ότι ενισχύει προεκλογικά τον Ερντογάν.
Η σπουδή της Μέρκελ
Δεν τα γνώριζε ή δεν τα περίμενε αυτά η Άνγκελα Μέρκελ;
Αναμφισβήτητα -ναι.
Από την άλλη, όμως, είναι αντιμέτωπη με την αμείλικτη πραγματικότητα μιας Γερμανίας που κατακλύζεται πλέον από πρόσφυγες όπως άλλωστε και ολόκληρη η Ευρώπη.
Αφής στιγμής δεν καταβάλλονται γενναίες προσπάθειες για να αντιμετωπιστούν ο πόλεμος στη Συρία και η έκρυθμη κατάσταση στο Αφγανιστάν, ένας άλλος τρόπος για να συγκρατηθούν οι μεταναστευτικές ροές είναι να εμπλακεί ενεργά σ’ ένα σχέδιο δράσης η κύρια πύλη εξόδου, δηλαδή η Τουρκία.
Σ’ αυτό το πλαίσιο, η πρόσφατη Σύνοδος Κορυφής άναψε το πράσινο φως για “δώρα” προς τον Ερντογάν, τα οποία πέρα από χρηματική ενίσχυση περιλαμβάνουν και υπόσχεση για κατάργηση της βίζας. Βεβαίως, ειδικά σε ό,τι αφορά το τελευταίο, το Βερολίνο παραδοσιακά αντιστεκόταν φοβούμενο ραγδαία αύξηση της ήδη ογκώδους τουρκικής κοινότητας στη χώρα.
Οι χιλιάδες πρόσφυγες, όμως, που καταφθάνουν καθημερινά στη Γερμανία έκαναν σκόνη τις αντιστάσεις. Όπως ακριβώς έβαλαν στην άκρη τους όποιους ενδοιασμούς για άγραφους κανόνες που θέλουν τους ξένους ηγέτες να μην επισκέπτονται χώρες σε προεκλογική περίοδο και οδήγησαν τη Μέρκελ στην Τουρκία.
Παράτολμο;
Ο Μπίσμαρκ μάλλον θα το αποκαλούσε, ρεαλπολιτίκ.
Όπως και νά’χει, η σπουδή της Μέρκελ να πάει αυτή τη χρονική στιγμή στην Τουρκία αντανακλά την άμεση ανάγκη να παζαρέψει με τον Ερντογάν όχι μόνο για το Βερολίνο αλλά, ως επικεφαλής της ισχυρότερης χώρας στην ΕΕ, για την ίδια την -κατατρομοκρατημένη από το μεταναστευτικό τσουνάμι- Ευρώπη.