Ηλίας Καραβόλιας
Τι συμβαίνει και ένας μεγάλος καπιταλιστικός οργανισμός όπως η Bank of America στέλνει στους μεγαλοπελάτες της έντυπο που μεταξύ άλλων λέει ότι ίσως να ζούμε ήδη μέσα στο….Matrix ; http://yournewswire.com/bank-of-america-claims-we-are-all-living-in-a-matrix/
Όπως ασχολήθηκε με την ταινία και την τριλογία της ο Σλοβένος φιλόσοφος Slavoy Zizek δεν νομίζω να ασχολήθηκαν πολλοί. Ο Zizek μιλάει για την διανοητική έλξη του “Τhe Matrix”.
Κάποιοι λοιπόν διανοητές βλέπουν σε αυτό την επιβεβαίωση ότι ο κόσμος είναι απλώς ένας αντικατοπτρισμός που γεννιέται από έναν οικουμενικό Νου, ενσαρκωμένο στο Διαδίκτυο.
Άλλοι πάλι κάνουν λόγο για μια ψηφιακή μηχανή η οποία γεννάει μια “προσομοιωμένη” εμπειρία πραγματικότητας που τείνει να μη διακρίνεται από την “αληθινή” πραγματικότητα.Κάτι σαν μια αλληγορία του σπηλαίου του Πλάτωνα ( άνθρωποι φυλακισμένοι, δεμένοι σφιχτά στα καθίσματά τους και αναγκασμένοι να παρακολουθούν τη σκιώδη παράσταση που λαθεμένα θεωρούν πως είναι πραγματικότητα).
Τι είναι όμως το Matrix για τον Ζizek ; Είναι απλώς το “μεγάλο Άλλο”, η εικονική συμβολική τάξη, το δίκτυο που δομεί την πραγματικότητα για μας ; Η διάσταση αυτή του “μεγάλου Άλλου” είναι η διάσταση της δομικής αλλοτρίωσης του υποκειμένου στη συμβολική τάξη: Το υποκείμενο δεν μιλάει αλλά “μιλιέται” από τη συμβολική δομή. Με άλλα λόγια, αυτό το “μεγάλο ΄Αλλο” είναι το όνομα για την κοινωνική Ουσία του Κεφαλαίου που σαν δορυφόρους γυρνάει γύρω από την γή. Είναι όλα εκείνα τα πράγματα για τα οποία το υποκείμενο ποτέ δεν κυριαρχεί πλήρως πάνω στα αποτελέσματα των πράξεών του, δηλαδή η τελική έκβαση της δραστηριότητάς του, που είναι πάντοτε κάτι άλλο σε σχέση με αυτό που στόχευε ή περίμενε.
Που χωράει τώρα στα παραπάνω η Bank of America και το report που κυκλοφόρησε ; Πώς μια καπιταλιστική μηχανή κυκλοφορίας του χρήματος κάνει αναφορά στην εικονική και στην προσομοιωμένη πραγματικότητα ; Η απάντηση δεν είναι απλή. Πρέπει να κατανοήσουμε ότι πίσω από το χάος της αγοράς υπάρχει η ψηφιοποίηση της καθημερινής μας ζωής. Όταν ολόκληρη η κοινωνική μας ύπαρξη προοδευτικά εξωτερικεύεται,είναι εύκολο να φανταστούμε μια συνωμοσία ή ένα σατανικό προγραμματιστή που μπορεί να διαγράφει την ψηφιακή μας ταυτότητα και έτσι να μας αφαιρεί την κοινωνική ύπαρξη, μετατρέποντάς μας σε μη-πρόσωπα.
Σε ένα σύμπαν με χρηματιστήρια, διαδικτυακή ενημέρωση, υπέρ πληροφόρηση, ασύμμετρη πληροφόρηση και αβεβαιότητα, οι πολλαπλές επιλογές νεκρώνουν τελικά τους νευρώνες της ‘απόφασης’ στο ανθρώπινο μυαλό.
Η Bank of America προσπαθεί να δείξει στους πλούσιους πελάτες της ανά την υφήλιο ότι ζουν στην οθόνη του Πραγματικού αλλά ταυτόχρονα είναι εκτεθειμένοι σε ένα τέτοιο χαοτικό σύμπαν Ουσιαστικά περνάει το μήνυμα ότι το χρήμα στην μελλοντική πραγματικότητα θα εκτίθεται σε αριθμούς, σε αλγόριθμους, σε υψηλής ταχύτητας ρομποτικές συναλλαγές.
Ο αμερικανικός κολοσσός του Κεφαλαίου υποδύεται τον μεσολαβητικό ρόλο του μεγάλου ‘Αλλου ως εγγυητή του συντονισμού ανάμεσα στην πραγματικότητα και στους κινδύνους της. Ως διαχειριστής δεδομένων και φύλακας πλούτου υπενθυμίζει ότι υπάρχει ο κίνδυνος για τους πελάτες της να χαθούν στις αγορές με την εμβύθιση τους στην εικονική πραγματικότητα.
Όπως εύστοχα λέει o Lacan και μας το θυμίζει ο Ζizek, το κουμπί “κλείστε την πόρτα” στα περισσότερα ασανσέρ είναι χωρίς καμιά απολύτως λειτουργία και τοποθετείται εκεί για να δίνει στα άτομα την εντύπωση ότι κατά κάποιο τρόπο συμμετέχουν στην ταχύτητα του ταξιδιού με το ασανσέρ .
Aυτό το κουμπί -στο ασανσέρ της βιοπολιτικής και της ψηφιακής πραγματικότητας- μας επισημαίνει ότι κάτι υπάρχει εκεί έξω που σαν μαύρη τρύπα μπορεί και να μας μεταφέρει στον εικονικό κόσμο της εποχής. Τον κόσμο των προσωπικών δεδομένων που φυσικά κατέχουν οι ρυθμιστές κυκλοφορίας του χρήματος.
* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.
The article expresses the views of the author
iPorta.gr