*Η Μαρίνα Μόσχα είναι Ψυχολόγος / Ψυχοθεραπεύτρια
στο Ινστιτούτο Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας
Πανσεξουαλισμός: Διάλυσε τους Μυθους! PANSEXUAL
Είναι σεξουαλική προτίμηση; Είναι νέα τάση; Είναι νέος τρόπος διακήρυξης των σεξουαλικών μας δικαιωμάτων; Είναι το τέλος της συνήθειας να βάζουμε ταμπέλες στο σεξ; Είναι η κατάργηση της σεξουαλικής ταυτότητας; Τι είναι τέλος πάντων η πανσεξουαλικότητα που όλο και πιο συχνά ακούς στην παρέα σου να σχολιάζουν; Καιρός να ξεκαθαρίσουμε τα πράγματα, δεν νομίζεις;
Ξεκίνησα παίζοντας το αγαπημένο μου παιχνίδι –το ρωτάω απαντάς- και δεν θα στο κρύψω όσα τα κεφάλια που ρώτησα τόσες ήταν και οι απόψεις. «Είναι νέα μόδα, μία νέα τάση για να δείξουν κάποιοι ότι είναι πιο προχωρημένοι στο σεξ», είπε ο ένας. «Αυτοί που θέλουν πολύ σεξ και με όλους» είπε ο άλλος. «Προέρχεται από τη αρχαία ελληνική λέξη «παν» που σημαίνει «τα πάντα» πράγμα που προσδίδει μια διευρυμένη έννοια στη σεξουαλικότητα» είπε ο φιλόλογος της παρέας που ήταν κι ο πιο σωστός απ’ όλους. Όμως τελικά δεν είναι και τόσο εύκολο να προσδιορίσει κανείς τι ακριβώς είναι η πανσεξουαλικότητα, την αρχή και το τέλος της. Ας ξεκινήσουμε, λοιπόν, διαλύοντας τους μύθος και ορίζοντας τι δεν είναι αφού οι μύθοι γύρω απ’ τους pansexual είναι είδη πολλοί!
Μύθος Νο1: Pansexual και bisexual είναι το ίδιο πράγμα!
Η αλήθεια: Παρόλο που ο πρώτος όρος μπορεί να εμπεριέχει τον δεύτερο, πρόκειται για δύο διαφορετικές προσεγγίσεις σε ότι αφορά την σεξουαλική ταυτότητα και συμπεριφορά. Άτομα που δηλώνουν bisexual –στα ελληνικά αποκαλούνται αμφιφυλόφιλοι- είναι εκείνα που είναι ανοιχτά σε ερωτική συνεύρεση με άτομα και των δύο φύλων δηλαδή είτε με άνδρες είτε με γυναίκες. Η πανσεξουαλικότητα απορρίπτει το δίπολο των φύλων, την ιδέα δηλαδή πως υπάρχουν μόνο «δύο φύλα που συνεπάγονται συγκεκριμένους σεξουαλικούς προσανατολισμούς, καθώς οι πανσέξουαλ είναι ανοιχτοί σε σχέσεις με ανθρώπους που δεν αυτοπροσδιορίζονται αυστηρώς ως είτε «άνδρες» ή «γυναίκες». Επομένως δεν αποκλείουν την έλξη ή το σεξ και με άτομα που δεν έχουν ξεκάθαρο φύλο όπως οι τρανσέξουαλ, άτομα που έχουν κάνει αλλαγή φύλου, άτομα με απροσδιόριστο φύλο ή αδρόγυνα κλπ.
Γενικά τα άτομα που αυτοπροσδιορίζονται ως πανσεξουαλικοί συχνά ταυτοποιούνται ως «άτομα που δε βλέπουν φύλο» και που θεωρούν το κοινωνικό και βιολογικό φύλο εντελώς αδιάφορα ή ασήμαντα ως προς το αν θα βιώσουν ερωτική έλξη προς άλλα άτομα.
Μύθος Νο2: Pansexual δηλώνει όποιος στην πραγματικότητα είναι άπιστος!
Η αλήθεια: Πανσεξουαλικότηταείναι η σεξουαλική έλξη, σεξουαλική επιθυμία, ερωτική ή συναισθηματική έλξη προς άτομα όλων των ταυτοτήτων φύλου, βιολογικών ή κοινωνικών φύλων. Ο πιο συνηθισμένος μύθος που συνοδεύει τα άτομα που δηλώνουν pansexual είναι ότι είναι πολυγαμικοί και άπιστοι επειδή δεν αγαπούν τις μόνιμες σχέσεις. Στην πραγματικότητα αυτό ισχύει μόνο αν επιλέξουν να είναι άπιστοι ή πολυγαμικοί ή ασταθείς στις σχέσεις τους. Πράγμα βέβαια που ισχύει και με τους ετερόφυλους ή ομοφυλόφιλους. Κάποιοι από αυτούς είναι πιστοί και μονογαμικοί και κάποιοι δεν είναι. Επομένως είναι πιθανό κάποιος να είναι pansexual -δηλαδή να αποδέχεται ότι είναι ανοιχτός στο να νιώσει έλξη για άνδρες ή γυναίκες ή άλλες επιλογές- όμως παράλληλα να είναι μονογαμικός ή να προτιμά τις σταθερές σχέσεις και να είναι γενικά πιστός στο ταίρι του. Γενικότερα, ας έχουμε στο μυαλό μας πως η φύση είναι πολυγαμική. Ο ηθικός και κοινωνικός μας κώδικας όμως είναι αυτό που μας διαφοροποιεί από τα ζώα και μας κάνει να ενστερνιστούμε την μονογαμία.
Μύθος Νο3: Pansexual είναι όσοι θέλουν να δοκιμάσουν με όλους τα πάντα!
Η αλήθεια: Το ότι δηλώνει κάποιος πανσέξουαλ δεν σημαίνει απαραίτητα ότι έχει δοκιμάσει ή ότι θέλει να δοκιμάσει τα πάντα στο σεξ ή ότι είναι ανοιχτός σε κάθε είδους πειραματισμό ή με τον οποιοδήποτε. Ούτε σημαίνει ότι είναι υπερσεξουαλικός, ούτε ότι διακατέχεται από την ανεξέλεγκτη ανάγκη για σεξ. Σημαίνει ότι είναι ανοιχτός στο ποιος μπορεί να τον ελκύει χωρίς να τον απασχολεί το φύλο του. Με λίγα λόγια μπορεί να είσαι γυναίκα να δηλώνεις pansexual αλλά μέχρι στιγμή να έχεις κάνει σεξ μόνο με άντρες, χωρίς όμως να αποκλείεις το ενδεχόμενο κάποια στιγμή στη ζωή σου να έχεις σεξουαλική συνεύρεση ή να νιώσεις έλξη και για άλλα πρόσωπα χωρίς το φύλο τους να αποτελεί για σένα περιοριστικό μέτρο. Φυσικά κάποιοι μπορεί να χρησιμοποιήσουν τον όρο pansexual σαν εισιτήριο που ανοίγει τις πόρτες για πιο έντονο πειραματισμό στο σεξ.
Πανσεξουαλικότητα: Τι έχει να μας πει;
Το πιο δυνατό, ίσως, χαρτί των pansexual είναι ότι υποστηρίζουν ότι δεν θέλουν να χρειάζεται να επιλέξουν αν είναι ετερόφυλοι, ομοφυλόφιλοι ή αμφιφυλόφιλοι υποστηρίζοντας το δικαίωμα μιας σεξουαλικής ταυτότητας που δεν χρειάζεται να περιορίζεται από το φύλο του άλλου. Μια σεξουαλικότητα που μπορεί να εκφράζεται χωρίς να χρειάζεται να της βάλεις ταμπέλες. Sex χωρίς ταμπέλες! Πολύ ωραίο δεν ακούγεται αυτό; Είναι όμως έτσι; Γιατί εγώ θα τον πω τον προβληματισμό μου κι εσείς είστε ελεύθεροι να συμφωνήσετε ή να διαφωνήσετε μαζί μου: και μόνο το ότι δηλώνει pansexual κάποιος εμένα πάλι «ταμπέλα» μου κάνει!
Τα σχόλιο της ειδικού:
Πράγματι, ο πανσεξουαλισμός είναι ένας όρος που αναπτύχθηκε τα τελευταία χρόνια και αναφέρεται στα άτομα που δεν ταυτίζονται με τις κοινωνικά απαιτούμενες και προσδοκώμενες συμπεριφορές των δύο φύλων. Επιπλέον, οι πανσέξουαλ είναι ικανοί να αισθάνονται έλξη για τους άλλους ανεξάρτητα από το αν είναι άντρας, γυναίκα ή τρανσέξουαλ. Μπορεί δηλαδή, να αισθάνονται ότι ανήκουν σε οποιοδήποτε φύλο και μπορούν να νιώσουν έλξη, είτε ερωτική είτε σεξουαλική, για άτομα ανεξάρτητα του φύλου.
Από την άλλη, ας μην συγχέουμε στο μυαλό μας τον όρο και ας μην θεωρούμε πως ο πανσεξουαλισμός σημαίνει απαραίτητα και πολυσυντροφικότητα ή πολυγαμία. Μπορεί να τους αρέσουν άτομα που ανήκουν σε όλα τα φύλα όχι όμως και όλοι οι άνθρωποι.
Γενικότερα, το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας ακόμη αγνοεί τον πανσεξουαλισμό.
Πανσεξουαλικοί άνθρωποι όμως υπάρχουν και αυτός ο όρος τους έχει δώσει τη δυνατότητα να μπορούν να χαρακτηρίζουν και οι ίδιοι αυτό που αισθάνονται.
Βέβαια, τίθεται το ερώτημα αν τελικά και πάλι βάζουμε ταμπέλες. Η αλήθεια είναι πως ναι, βάζουμε άλλη μία ταμπέλα. Ταμπέλα είναι και το όνομά μας όμως, όπως και το ότι γιορτάζουμε το όνομά μας σε συγκεκριμένη ημέρα και γιορτάζουμε όλοι όσοι έχουμε το ίδιο όνομα! Δεν σημαίνει λοιπόν πως είναι κάτι κακό το να βάλουμε μία ταμπέλα ή θα προτιμούσα να το δούμε ως μία ονομασία, καθώς όλα γύρω μας έχουν ένα όνομα. Είναι ένας τρόπος για να μπορούμε να συνεννοηθούμε μεταξύ μας και να καταλάβουμε για τι πράγμα μιλάμε. Το πρόβλημα γεννιέται όταν αρχίζουμε και αντιμετωπίζουμε τους γύρω μας σύμφωνα με …τη ταμπέλα που ο καθένας έχει κρεμάσει…
Με τη συνεργασία της Φλώρας Κασσαβέτη και της Μαρίνας Μόσχα