Η θάλασσα «ανεβαίνει» καταπίνοντας παραλίες, δρόμους, σπίτια, υποδομές. Ηδη στις επιστημονικές έρευνες των τελευταίων ετών καταγράφονται περιπτώσεις «οπισθοχώρησης» παραλιών και εκβολών ποταμών κατά 5, 10 ακόμα και 400 μέτρα, συχνά σε διάστημα μόλις λίγων δεκαετιών. Στο αρμόδιο για την προστασία του αιγιαλού υπουργείο Οικονομικών πληθαίνουν τα τελευταία χρόνια τα αιτήματα εκτέλεσης αντιδιαβρωτικών έργων, τα οποία όμως, αν δεν σχεδιαστούν σωστά, προκαλούν περισσότερα προβλήματα. Η εθνική πολιτική για την αντιμετώπιση της διάβρωσης των ακτών ως συνέπεια της κλιματικής αλλαγής παραμένει ένα θεσμικό ευχολόγιο, καθώς η ανθρώπινη δραστηριότητα στην κρίσιμη παράκτια ζώνη ενισχύεται αντί να αποτρέπεται.
Τα αποκαλυπτικά για την έκταση του φαινομένου στοιχεία παρουσιάστηκαν σε ημερίδα στο Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας με θέμα τη διάβρωση των ακτών. Οπως αναφέρθηκε, το ποσοστό των παραλιών που παρουσιάζει σήμερα φαινόμενα διάβρωσης ανέρχεται στο 28,6%. Το πρόβλημα είναι εντονότερο ανά περιοχές: για παράδειγμα, στην Κρήτη, με 1.148,3 χλμ. παραλιών, υπό διάβρωση βρίσκονται 756 χλμ., ήτοι το 65,8%. Αντίστοιχα στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, με 821,8 χλμ. παραλιών, πρόβλημα διάβρωσης αντιμετωπίζουν τα 371 χλμ., δηλαδή το 45,1%. Και στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, υπό διάβρωση βρίσκονται τα 582 χλμ. από τα 1.491 χλμ. παραλιών, δηλαδή το 39%.
Οπως ανέφερε η διευθύντρια Κλιματικής Αλλαγής και Ποιότητας Ατμόσφαιρας του ΥΠΕΝ Ρεβέκκα Μπατμάνογλου, το πιο ευάλωτο στις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής κομμάτι της παράκτιας ζώνης είναι οι ακτές σε δέλτα ποταμών (6% του συνόλου), όπως είναι μεγάλο κομμάτι των ακτών του Θερμαϊκού, και οι ακτές μαλακών ιζημάτων (36% του συνόλου), όπως είναι οι ακτές του Κορινθιακού και της Βόρειας Αττικής. «Μια άνοδος της στάθμης της θάλασσας κατά 0,48 μέτρα, που δεν είναι το πιο δυσμενές σενάριο, θα προκαλέσει στο 60% των ελληνικών παραλιών “οπισθοχώρηση” του μέγιστου πλάτους τους στο 20% και σε ακόμα 15% των παραλιών “οπισθοχώρηση” στο 50% του πλάτους τους», ανέφερε.
Η «οπισθοχώρηση» των παραλιών πάντως είναι γεγονός σε πολλές περιοχές της χώρας. Οπως ανέφερε ο καθηγητής Ωκεανογραφίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Σεραφείμ Πούλος, εντονότερο είναι το πρόβλημα στις εκβολές των ποταμών: για παράδειγμα, οι ακτές στις εκβολές του Αλφειού έχουν υποχωρήσει κατά 350-400 μέτρα από το 1945 και του Εβρου από 40 έως 130 μέτρα από το 1960. Σημαντικό είναι και το πρόβλημα σε ορισμένες ακτές: για παράδειγμα, η παραλία Γυράπετρα στη Λευκάδα έχει «οπισθοχωρήσει» κατά 10-30 μέτρα από το 1960, ο Μόλος της Πάρου κατά 20 μέτρα από το 1945 ενώ η παραλία Επισκοπής Ρεθύμνου κατά 30 μέτρα από το 1992.
Η αύξηση των παράκτιων περιοχών που αντιμετωπίζουν πρόβλημα διάβρωσης έχει ως αποτέλεσμα να πληθαίνουν και τα αιτήματα προς το υπουργείο Οικονομικών για την εκτέλεση αντιδιαβρωτικών έργων.
Η εθνική στρατηγική για την κλιματική αλλαγή περιλαμβάνει ειδική πολιτική για τις παράκτιες ζώνες, ωστόσο τα περιφερειακά σχέδια προσαρμογής και ο μηχανισμός παρακολούθησης δεν έχουν ακόμα ολοκληρωθεί. Περαιτέρω, η πολιτεία προχωρά τα τελευταία χρόνια… ως να μη συμβαίνει τίποτα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η πρόσφατη (ν.4179/13) μείωση της ελάχιστης απόστασης των κτιρίων από τον αιγιαλό σε μεγάλες τουριστικές επενδύσεις στα 50 μέτρα από τα 100 μέτρα που είναι ο γενικός κανόνας…
Στο «κόκκινο» το 65% της Κρήτης
Η ακτογραμμή της Κρήτης σε ποσοστό 65,8% αντιμετωπίζει πλέον σοβαρό πρόβλημα διάβρωσης. Μάλιστα, σημαντικό μερίδιο ευθύνης έχουν οι άστοχες επεμβάσεις που γίνονται κατά καιρούς και οι οποίες επιτείνουν αντί να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα.
Τα στοιχεία για την έκταση του φαινομένου στο νησί είναι αποκαλυπτικά. Για παράδειγμα η παραλία της Σητείας, με μέσο πλάτος 10 μέτρα, έχει ήδη χάσει το 47,6% της έκτασής της. Σημαντικές είναι οι απώλειες και σε άλλες γνωστές παραλίες: στην Ιεράπετρα το 23,8%, στις Γούβες το 20,4%, στο Βάι και στην Αγία Ρούμελη το 17,8%, στην Αμμουδάρα το 11,9%, στη Γεωργιούπολη και στο Ελαφονήσι το 10,2%.
«Στο νησί μας η διάβρωση οφείλεται σε μεγάλο βαθμό σε ανθρωπογενείς παράγοντες, σε άστοχες παρεμβάσεις που οδηγούν στην απώλεια των παραλιών .
Ενα “κλασικό” παράδειγμα είναι η κατασκευή ενός τοιχίου που εμποδίζει την αναρρίχηση του κύματος στην ακτή. Ως αποτέλεσμα, η ενέργεια του κύματος εκτονώνεται επιστρέφοντας, παρασύροντας στη θάλασσα την άμμο. Επίσης σημαντικό ρόλο παίζουν οι παρεμβάσεις στα ποτάμια και τα ρέματα (όπως το μπάζωμά τους), αλλά και στα αρδευτικά φράγματα που συγκρατούν τα φερτά υλικά, εμποδίζοντας τη φυσική αναπλήρωση των ακτών.
Η ανύψωση της στάθμης της θάλασσας και η εντατικοποίηση των καιρικών φαινομένων επιτείνουν το φαινόμενο. Οι ακτές της Κρήτης είναι επίσης ευαίσθητες γεωλογικά: έχουν μικρές κλίσεις και μικρόκοκκη άμμο που παρασύρεται εύκολα», αναφέρει ο διευθυντής Ερευνών στο Εργαστήριο Παράκτιας Ερευνας Νίκος Καμπάνης.
«Το κύριο μέρος της τουριστικής υποδομής βρίσκεται στην παράκτια ζώνη. Επομένως δεν είναι εύκολο να μιλήσουμε για στρατηγικές λύσεις, ούτε να πάρουμε… μια μπουλντόζα και να κατεδαφίσουμε τα πάντα. Στο σημείο που βρισκόμαστε, τα προβλήματα μπορούν να αντιμετωπίζονται μόνο κατά περίπτωση» καταλήγει.
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΌ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ