Χιλιοστώ τω έτει τε τετρακοσιοστώ τε
συν άλλοις εννενήκοντα και οκτώ πληρεστάτοις
θνήσις και μόρος εκ θεού και παίδευσις η εκ τούτου,
θανατικόν επέσωσεν εις το νησίν της Ρόδου,
και ήρχισεν απο μηνός αυτού του οκτωβρίου
κ΄εκράτει μήνας είκοσι η λοίμη του θανάτου,
κυριαρχούντος τοιγαρούν του μεγαλομαστορούντος
φρα Πέτρου τε δε Αββουσσών
…………………………………………………..
αλλάγε και το ποίημα και όσα δια στοίχου
εγράφησαν, βαβαί παπαί, δια το θανατικόν της Ρόδου,
Εμμανουήλ ο γράψας ήν, ακμί και ο ποιήσας,
Γωργιλλάς ακούεται, Λειμενίτης τ’ επίκλην.
Άρχοντες πλούσιοι και πτωχοί, μικροί τε και μεγάλοι,
κι εσείς αυθένταις φρέριδες, οπού ‘σθε το κεφάλι,
τι ήτον ετούτο το κακό το μέγα και μυστήριον
και το πικρόν θανατικόν, το φοβερόν κριτήριον;
οπού ‘λθε κ’ ήυρε την πτωχήν την Ρόδον την μισκήνα,
και έφα τους ανθρώπους της με λοιμασμένην πείνα,
και θέρισε τον ‘πίσκοπον και ‘κοψε τους παπάδες,
διακόνους καί ‘κλησιαστικούς και τους ξαγορευτάδες
και πίκρανε τούς γέροντες και ‘θλιψεν ταίς μαννάδες,
ταίς κόραις ταίς ανέγλυταις και ταις οικοκυράδες,
και ξέζευξε τ΄ανδρόγυνα κι ορφάνευσε παιδάκια,
και ΄φήκεν τα ν’ αναθραφούν εις πικριαίς και φαρμάκια.
αλή, και τί ήτον το κακό, Χριστέ, η αμαρτία;…
…εχορταριάσαν τα στενά κι οι ρύμες ασχημήσαν…”
…………………………………………………..
Εμμανουήλ Γεωργιλλάς, Το Θανατικόν της Ρόδου
Μετά τον αυτόπτη Γεωργιλλά λίγα μπορεί να πεί κανείς. Με την απόκρουση της πολιορκιας απο τους Τούρκους του 1480 η Ρόδος γνωρίζει μεγάλη άνθιση. Τα τείχη ανοικοδομούνται και νέες οχυρώσεις κατασκευάζονται. Το εμπόριο και η γεωργία ανορθώνονται και χριστιανοί απο την γύρω περιοχή θα βρούν καταφύγιο στο νησί. Σύντομα, η Ρόδος θα φτάσει σε εντυπωσιακό επίπεδο ευημερίας και δύναμης κι η φήμη της θ’ απλωθεί ακόμα περισσότερο.
Τα καλά όμως δεν κρατούν πολύ. Τον Οχτώβρη 1498, απ’ ένα καράβι που έδεσε στο λιμάνι – εκεί στην “Κολόνα” θα ξεμπαρκάρει η πανούκλα. Η επιδημία θα κρατήσει 20 μήνες και η καταστροφή θα είναι τεράστια.
Το τέλος του “θανατικού” θα γιορταστεί στι1 24 Ιουνίου 1500, στην ημέρα της γιορτής, ποιανού άλλου, του Άγ. Ιωάννη.
With the defeat of the Turks and the lifting of the great siege of 1480 Rhodes goes into a new burgeoning season. Along with the building reconstruction comes the revival of agriculture and commerce, which had suffered great damage. Christians from all over the area find refuge in Rhodes and the other islands under the Order’s rule. Soon Rhodes reaches an impressive level of prosperity and power. Her reputation spreads even further than before.
But, a good thing isn’ t a joy forever. In October 1498, another bad affliction lands on Rhodes, probably by way of a ship moored in the harbor, over there at the Kolona pier: the plague! The epidemic lasts for 20 months. The destruction and desolation are great, we are told by the scholar Emmanuel Georgillas Limenitis in his long eyewitness poem The Thanatikon of Rhodes :
….Death and perishing from God, and thence the lessons garnered.
A plague has fallen on the island of Rhodes…..
and further
weeds have grown on the streets, the roads have turned ugly….
The end of the thanatikon, the plague, was celebrated on June 24, 1500, feast day of St. John – naturally.