iporta.gr

Oscar Wilde: Η αιχμηρή, αποφθεγματική πένα του αισθητισμού, της Σμάρως Σωτηράκη

 

  

Σμάρω Σωτηράκη   

Τηλ.Επικοινωνίας: 210-8020230

  

 

 

 

 

 

 

 

 

Στις 16 Οκτωβρίου του 1854, στις 3 τα ξημερώματα, γεννήθηκε στο Δουβλίνο ο Όσκαρ Φίνγκαρ Ο’Φλάχερτι Γουίλ Ουάιλντ που έμμελε να αναστατώσει τη Βικτωριανή Αγγλία, την Ευρώπη αλλά και όλον τον κόσμο, μια και τα αριστουργήματα που μας κληροδότησε θα απεικονίζουν πάντα την πραγματικότητα, το άτομο και τις κοινωνίες πέρα από τις μάσκες και τους περιττούς καθωσπρεπισμούς.

 

Η μητέρα του Όσκαρ Ουάιλντ Τζέην Φραντζέσκα Έλτζι ήταν επιτυχημένη συγγραφέας ενώ ο πατέρας του Σερ Ουίλιαμ Ουάλντ ήταν διαπρεπής γιατρός και χειρουργός. Μέχρι τα εννέα του χρόνια ο Όσκαρ λάμβανε μαθήματα στο σπίτι του αλλά το 1864 μπήκε στo Portora Royal School όπου φοίτησε μέχρι το 1871. Συνέχισε τις σπουδές του στο Trinity College, όπου τιμήθηκε ως εξαίρετος φοιτητής με το πιο σπουδαίο βραβείο του κολεγίου του, το Χρυσό Μετάλιο Μπέρκλεϊ. Επίσης πήρε την υποτροφία για το Magdalen College της Οξφόρδης, όπου ολοκρήρωσε τις σπουδές του μέχρι το 1878, αρίστευσε και κέρδισε το βραβείο Newdigate για την ποιητική του σύνθεση “Ραβέννα”.

Στο Magdalen College δίδασκαν οι John Ruskin και Walter Pater από τους οποίους επηρεάστηκε ο Όσκαρ και ακολούθησε το ρεύμα του αισθητισμού.

 

Ο Όσκαρ Ουάιλντ εγκαταστάθηκε στο Λονδίνο με το φίλο του Φρανκ Μάιλς, ο οποίος ήταν γνωστός ζωγράφος της εποχής του. Το 1881 δημοσίευσε την πρώτη ποητική του συλλογή (Poems), η οποία έλαβε πολύ καλές κριτικές. Το Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς ταξίδεψε στη Νέα Υόρκη για να δώσει μια σειρά διαλέξεων, υποστηρίζοντας το ρεύμα του αισθητισμού.

 

Το 1884 ο Όσκαρ γνώρισε στο Δουβλίνο την Κόνστανς Λόυντ, κόρη εύπορης Ιρλανδικής οικογένειας, με την οποίαν παντρεύτηκαν και απέκτησαν δύο γιους, τον Cyril και Vyvyan, το 1885 και 1886 αντίστοιχα. Ο Oscar εργάστηκε σε πολλές εφημερίδες και περιοδικά, γράφοντας κείμενα και κριτικές καθώς ήθελε τα χρήματα για να συντηρήσει την οικογένειά του.

 

Το 1988 εκδόθηκε το “ένας ευτυχισμένος πρίγκιπας και άλλα παραμύθια”. Το εξαιρετικό, μοναδικό του μυθιστόρημα (επιτρέψτε μου να σας εξολομογηθώ ότι γράφω με συγκίνηση για έναν από τους πιο αγαπημένους μου συγγραφείς), “το πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέι” εκδόθηκε στην τελική του μορφή το 1891. Το Δεκέμβριο του 1892 παρουσιάστηκε η θεατρική του κωμωδία “η βεντάλια της Λαίδης Ουίντερμηρ”, η οποία αγαπήθηκε από κοινό και κριτικούς και στη συνέχεια ακολούθησαν ένα πλήθος υπέροχων θεατρικών, ποιημάτων, πεζών (δεν μπορώ να μη μπω στον πειρασμό να τα χαρακτηρίσω αριστουργήματα – άλλωστε ένα από τα αποφθέγματα του Όσκαρ είναι “για να αποφύγεις έναν πειρασμό, πρέπει να ενδώσεις σ’ αυτόν”).

 

Στην υποκριτική, συντηρητική Βικτωριανή εποχή του καθωσπρεπισμού, του φαίνεσθαι και τις απαξίωσης της ουσίας ο Όσκαρ Ουάιλντ αποτελούσε ένα ταμπού, κυρίως για τις ερωτικές του ομοφυλοφυλικές επιλογές (εξαιρετική σάτιρα της τότε κοινωνίας -αλλά και της σημερινής δυστυχώς- αποτελούν όλα τα έργα του αλλά κυρίως το “η σημασία να είναι κανείς σοβαρός”).
Σχέση – σταθμός για τη ζωή του απετέλεσε ο έρωτάς του με τον ποιητή Λόρδο Άλφρεντ Ντάγκλας, του οποίου ο πατέρας ήταν ο 9ος Μαρκήσιος του Κουίνσμπερυ. Ο Όσκαρ Ουάιλντ είχε το θάρρος να μηνύσει τον μαρκήσιο καθώς εκείνος τον κατηγουρούσε και του επετίθετο για την ομοφυλοφυλία του. Ο Ουάιλντ έπεσε θύμα της υποκριτικής εποχής του καθώς αυτό το δικαστήριο αντί να τον δικαιώσει, στράφηκε εις βάρος του, συνελήφθη στις 6 Απριλίου του 1895 και καταδικάστηκε με την κατηγορία της ομοφυλοφιλίας (τι να πει κανείς) στις 25 Μαίου του ίδιου έτους. Η ποινή του ήταν καταναγκαστικά έργα δύο ετών.

 

Εδώ θα ήθελα να σας επισημάνω ότι οι βιογράφοι του Όσκαρ Ουάιλντ αναφέρουν ότι οι κατηγορίες και οι χλευασμοί που δέχτηκε στο δικαστήριο ο ήρωάς μας, ήταν η απάντηση της στενομυαλιάς και της υποκρισίας στο αδαμάντινο πνεύμα του Όσκαρ, ο οποίος εξυμνούσε το κάλλος και την ελευθερία του ατόμου. Ακόμη και το εκπληκτικό λογοτέχνημά του “το πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέι” χρησιμοποιήθηκε εναντίον του καθώς πολλά στοιχεία του μυθιστορήματός του είναι αυτοβιογραφικά.

 

Ο Όσκαρ Ουάιλντ αποφυλακίστηκε στις 19 Μαίου του 1897 με πολλά προβλήματα υγείας και έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του απομονωμένος από τον κοινωνικό του περίγυρο. Οι εμπειρίες του από τη φυλακή είναι καταγραμμένες στο ποίημα του “Η μπαλάντα της φυλακής του Ρήντιγκ”.

Το 1905, μετά το θάνατο του Όσκαρ Ουάιλντ εκδόθηκε ένα μέρος ενός γράμματος που είχε στείλει ο Όσκαρ στον Λόρδο Άλφρεντ με τον τίτλο “De Profuntis” (Εκ Βαθέων). Το 1908 απετέλεσε μέρος μιας συλλογής έργων του Ουάιλντ, στη συνέχεια παραδόθηκε στο Βρεττανικό Μουσείο με τον όρο να μη δημοσιοποιηθεί μέχρι το 1960. Το 1949 ο γιος του Ουάιλντ, Vyvyan, δημοσίευσε το μεγαλύτερο μέρος του “de profuntis” αλλά ολόκληρο το βιβλίο εκδόθηκε το 1962.

 

Ο Όσκαρ Ουάιλντ πέθανε στις 30 Νοεμβρίου του 1900 από μηνιγγίτιδα. Ενώ είχε μεγαλώσει σε μία Προτεσταντική οικογένεια, λίγο πριν το θάνατό του ασπάστηκε τον Καθολικισμό. Ο τάφος του βρίσκεται στο Παρίσι.

 

Ζυγός με Σελήνη στο Λέοντα και ωροσκόπο στην Παρθένο ήταν ο εστέτ Όσκαρ Ουάιλντ!
Ο ωροσκόπος του Όσκαρ στην Παρθένο, το ζώδιο του Ερμή, δηλώνει αυτόματα ότι έχουμε να κάνουμε με έναν τύπο που ξέρει να διακρίνει τις λεπτομέρειες και να υπηρετεί τους τομείς του Ερμή. Πόσο μάλλον όταν ο Ερμής, κυβερνήτης του ωροσκόπου του, βρίσκεται στον Σκορπιό, στον τρίτο οίκο! Εδώ έχουμε τον τέλειο συνδυασμό της διείσδυσης στους χαρακτήρες και στα γεγονότα (Σκορπιός) με το ταλέντο στο γράψιμο και στο λόγο -γενικότερα- (Ερμής στον τρίτο οίκο).

 

Όμως επειδή το δοξασμένο Σύμπαν ήθελε να προικίσει ακόμη περισσότερο τον Ουάιλντ, τον έπλασε με μία ακριβή αντίθεση του Ερμή με τον Ουρανό από τον Ταύρο, τον ένατο οίκο του, ώστε ο λόγος του να είναι κοφτερός, συμπυκνωμένος σε νοήματα, δυναμικός, αποφθεγματικός. Όσο για την ευφυία; Η συγκεκριμένη όψη δεν την τσιγκουνεύεται….

 

Όμως επειδή έχθρός του καλού είναι το καλύτερο, στο ωροσκόπιο του Ουάιλντ υπάρχει και ένας Δίας στον πέμπτο οίκο, στον Αιγόκερω, για να ενισχύει το ταλέντο του λόγου και της γραφής του, σχηματίζοντας ένα τρίγωνο με τον Ουρανό του και ένα εξάγωνο με τον Ερμή του. Αντίληψη, ευφυία, διεισδυτικότητα, έμπνευση, πνευματικότητα, ανώτερη γνώση και φιλοσοφία, όλα στο έπακρον!…

 

Και για ακόμη πιο μεγάλο ταλέντο έχουμε έναν τέλειο, ρομαντικό, άκρως καλλιτεχνικό Ποσειδώνα στους Ιχθείς να πραγματοποιεί όψεις τριγώνου με τον Ερμή και εξαγώνου με τον Ουρανό για να μας δίνει τον τέλειο ποιητή και δημιουργικό καλλιτέχνη. Όψεις που δίνουν και το ταλέντο του στα παραμύθια, τα οποία διάβαζα στο γιο μου για να ομορφαίνω τα όνειρά του και συνειδητοποιούσα ότι ξυπνούσαν, με τον πιο μελωδικό τρόπο, το παιδί που κρύβω μέσα μου.

 

Η φαντασία του Ουάιλντ είναι διευρυμένη, σε ταξιδεύει κατ’ ευθείαν στα αρχέτυπα χωρίς ενδιάμεσους σταθμούς. Ο Ήλιος του στο Ζυγό, στο δεύτερο οίκο δικαιολογεί απόλυτα το απόφθεγμά του “μόνο οι ρηχοί άνθρωποι δεν κρίνουν από την εμφάνιση”. Ο ίδιος ήταν πάντα προσεγμένος και λάτρευε κάθε τι όμορφο, καλαίσθητο, αρμονικό.

 

Τη ροπή του προς την τέχνη και την αρμονία ενισχύει και η Αφροδίτη του στο Ζυγό, η οποία βρίσκεται σε όψεις εξαγώνων με τη Σελήνη και τον Άρη και τριγώνου με τον Κρόνο για την τέλεια έκφραση και για …πολύ περισσότερο ταλέντο και για να έχει τα κίνητρα και τα προσόντα να αρχίσει το ατέλειωτο ταξίδι του για την αναζήτηση της εσωτερικής ομορφιάς και του καθρεπτίσματός της. Ας μην ξεχνάμε ότι ο Όσκαρ Ουάιλντ ήταν αντιπρόσωπος του ρεύματος του αισθητισμού, του οποίου το δόγμα είναι: “η τέχνη για την τέχνη”.

 

Η Σελήνη του Όσκαρ βρίσκεται στον Λέοντα, θέση που δηλώνει δραματουργία, συναισθηματική υπερχείλιση και ταλέντο!

Το ταυ τετράγωνο της Σελήνης με τον κυβερνήτη του ωροσκόπου του Ερμή και τον Ουρανό, εκτός από οξύτατο πνεύμα, τον κάνει να είναι και σαρκαστικός. Ο Όσκαρ είχε την ανάγκη να αυτοσαρκάζεται για να βιώνει το εσωτερικό του δράμα και, χρησιμοποιώντας τον καυστικό του λόγο, μοιραία να σαρκάζει και όλον τον περίγυρό του καθώς ήταν κι αυτός μέρος του δράματός του.

Η Σελήνη του στον ενδέκατο οίκο δηλώνει ένα άτομο που ανοίγει τα μάτια της ψυχής του στο κοινωνικό γίγνεσθαι και με τη σφραγίδα του Ουρανού είναι αναβιβασμένο συνειδησιακά. Η όψη 150 μοιρών που πραγματοποιεί η Σελήνη με τον Ποσειδώνα του, ενισχύουν την ευαισθησία του και την ικανότητά του να συναισθάνεται τους συνανθρώπους του, να αντιλαμβάνεται τον πόνο τους, τις ιδιαιτερότητές τους αλλά δηλώνει ότι είναι και ο ίδιος ένα πολύ ιδιαίτερο άτομο.

 

Ο Άρης του Ουάιλντ στον Τοξότη και στον τρίτο οίκο του ενισχύει την αιχμηρότητα του λόγου του και την ικανότητά του να παράγει αποφθέγματα, δηλαδή σπουδαία νοήματα που χρήζουν ανάλυσης μέσα σε μία πρόταση.

 

Ο Όσκαρ Ουάιλντ υπήρξε αναμφισβήτητα μία εξαίρετη προσωπικότητα. Υποστήριξε τα πιστεύω του και μας κληροδότησε τα αριστουργήματά του με τα αμέτρητα αποφθέγματά τους.

 

Θεωρώ ότι ο καλύτερος επίλογος στο αφιέρωμά μου είναι λίγα λόγια από τον πρόλογο του πορτρέτου του Ντόριαν Γκρέυ:

“…Εκείνοι που βρίσκουν άσχημα νοήματα σε όμορφα πράγματα είναι διαφθαρμένοι χωρίς να είναι θελκτικοί. Αυτό είναι σφάλμα.

Εκείνοι που βρίσκουν όμορφα νοήματα σε όμορφα πράγματα, είναι οι καλλιεργημένοι. Γι αυτούς υπάρχει ελπίδα.

Εκλεκτοί είναι εκείνοι που στα ωραία πράγματα βλέπουν μονάχα την Ομορφιά…”

 

* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.  

The article expresses the views of the author

iPorta.gr