Με το νυστέρι της σάτυρας, ανατόμος της κοινωνικής κόπωσης που διατρέχει μεταπολιτευτικά την ελληνική ιδιοσυγκρασία, καλλιτέχνης που εισχωρούσε στο κρυμμένο φίλτρο του μυαλού και έσκαβε για να αναδείξει το αυτονόητο, ο Τζίμης Πανούσης έφυγε νέος.
Σκαπανέας της νεοελληνικής ξιπασιάς( που προσποιούμαστε 40 χρόνια ότι δεν την βλέπουμε) είχε μανία να επιτίθεται στην βλακεία, να ξυπνά την λογική και να αφυπνίζει μέσω του γέλιου τις κοιμισμένες μας αντιστάσεις. Οι στίχοι του ήταν σημειολογικά ισχυροί νοηματοδότες, σημαίνοντα και σημαινόμενα ταυτόχρονα.
Δεν ήθελε κατα βάθος να γελάει το κοινό του. Ήθελε να διαπαιδαγωγεί, να μεταδίδει, να ξεσηκώνει, να αθροίζει το καταγγελτικό μας υποσυνείδητο, σκοτώνοντας με τις φοβίες του τις δικές μας κρυμμένες εξάρσεις του νεοελληνικού υπερεγώ.
Έτρεξε με τον τρόπο του σε κάθε δεκαετία το κοινωνικό υλικό της, ξέροντας πώς να δαιμονοποιεί και να απομυθοποιεί ταυτόχρονα. Ο Τζίμης ήταν ο καθοδηγητής που θέλουμε όλοι να μας θυμίζει την αξία του ηλίθιου, του βλάκα, του γλοιώδη. Η σάτυρα του ήταν το νυστέρι της νεοελληνικής πραγματικότητας, η ανατομία τόσο του μικρόκοσμου όσο και της μεγάλης εικόνας αυτού του μίζερου τόπου.
Αποδομούσε θεσμούς προτάσσοντας την αυτονομία και υποδεικνύοντας την λανθάνουσα φαντασιακή θέσμιση. Ο Τζίμης ηταν μια ιδιοφυία που γνώριζε τα κακώς κείμενα της νοοτροπίας μας και με καθαρά πολιτικό τρόπο αποδυνάμωνε την υποκουλτούρα μέσω της δικής του ιδιαίτερης αντιεξουσιαστικής ματιάς. Ακραίος και αγενής ενίοτε, είχε το ένστικτο του αυθόρμητου, την τόλμη της έκφρασης. Έπαιζε με την λογοκρισία, το όριο της σάτυρας, την καμπή του Νόμου.
Μας υπέδειξε ποιός είναι ο Μεγάλος Άλλος που μας κατατρέχει. Όσοι τον κατάλαβαν, κάτι κατανόησαν απο τον κόσμο αυτό. Όσοι τον αρνήθηκαν, προφανώς κάτι τους θύμιζε, κάποια πραγματικότητα τους φανέρωνε.
Προσωπικά,κάθε του κουβέντα, κάθε του στίχος, μου θυμιζε πάντα την φράση του Balzak στην Γρεναδιέρισσα : ”…να διαλέξεις μέσα απο την πραγματικότητα εκείνο που μπορεί να γίνει ποιητικό…”
* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.
The article expresses the views of the author
iPorta.gr