Να τα βράσω τα γράμματα
Κάτια Πινό
Το βιβλίο που διάβασα,
Κωστής Α. Μακρής
Ένας φίλος ―παλιά― έλεγε ότι αν δεν υπήρχαν οι γυναίκες, εμείς οι άντρες θα ζούσαμε ακόμα στα δέντρα. Μια άλλη φίλη έχει πει ότι οι γυναίκες ερωτεύονται με το μυαλό και οι άντρες με το σώμα.
Η Κάτια Πινό στήνει μια τρομερή παγίδα στον κακομοίρη τον Πασχάλη που δεν χωνεύει τα «γράμματα» και θέλει να «τα βράσει».
Εκεί που αυτός νομίζει ότι χωρίς τα γράμματα θα καταφέρει να γίνει «Μπάτμαν» και θα μπορέσει να κατακτήσει τα κορίτσια και το σύμπαν, εμφανίζεται η «ερωτεύσιμη» Μαιρούλα με ένα ποίημα ―προφανώς γραμμένο με «άβραστα» γράμματα― από έναν αντίζηλο με το διόλου επίζηλο όνομα Νίνο και τον κάνει χάλια.
Η συγγραφέας έχει δημιουργήσει μια φανταστική και αντιφατική σύμβαση εξ αρχής:
Απευθύνεται προς τα παιδιά που δεν χωνεύουν τα γράμματα με ένα βιβλίο. Δηλαδή μια ιστορία γραμμένη με γράμματα.
Είναι σαν να επιχειρείς να κάνεις ένα παιδί να αγαπήσει τα αθλήματα, που τα αντιπαθεί, δένοντάς το σε μια πολυθρόνα. Αντιφατικό; Έτσι φαίνεται με πρώτη ματιά…
Ας το σκεφτούμε λίγο όμως.
Πόσα παιδιά έχουν σκεφτεί μια ζωή δεμένα σε μια πολυθρόνα; Χωρίς να μπορούν να τρέξουν, να πηδήξουν, να κουτρουβαλιαστούν στο χώμα;
Τα περισσότερα βιβλία που απευθύνονται σε παιδιά των πρώτων τάξεων του Δημοτικού σχολείου, έχουν μέσα τους πληθώρα αντιφάσεων.
Όπως και η ίδια η ζωή άλλωστε.
Αυτό όμως που θα τραβήξει ένα παιδί δεν είναι η ύπαρξη ή όχι των αντιφάσεων αλλά η επίλυσή τους.
Θυμάμαι πάντοτε με τρυφερότητα το νανούρισμα της Μαίρης Πόπινς: «Μείνε ξύπνιος, μην ξεκουράζεις το κεφάλι σου, μην ξαπλώνεις στο κρεβάτι σου, ενώ το φεγγάρι πλανιέται στον ουρανό, μην κλείσεις τα μάτια σου…»
Κάπως έτσι και η Κάτια Πινό. Ενώ μοιάζει να «κολακεύει» εκείνους τους μαθητές που πολύ θα ήθελαν να τα «βράσουν τα γράμματα» και να κάνουν κάτι πολύ πιο διασκεδαστικό και ευχάριστο από το διάβασμα, στην ουσία δείχνει τον δρόμο για μια λειτουργική ζωή με γράμματα. Χωρίς να υποψιάζονται ―ακόμα― αυτό που ο Κάρλο Κολόντι έγραφε στον «Πινόκιο» για τα άτακτα και εχθροσχολικά παιδιά και τη μεταμόρφωσή τους σε γαϊδούρια, τα παιδιά ελκύονται από τον τίτλο.
Θα βρεθούν αρκετά παιδιά που, ίσως με άλλη διατύπωση, θα ήθελαν «Να τα βράσουν τα γράματα». Σίγουρα οι εκπαιδευτικές μέθοδοι έχουν αλλάξει πολύ από την εποχή του Κολόντι και οι σημερινές αντιλήψεις βοηθούν και βοηθιούνται διαφορετικά από μια «εις άτοπον απαγωγή» κάποιων παιδικών επιθυμιών.
Παλιά ήταν μια συνήθης πρακτική αυτή. Όταν δεν μου άρεσε το φαγητό που είχαμε στο σπίτι, η μαμά μου μου έλεγε: «Μη φας». Και μια θεια μου έλεγε: «Θα το φας όταν έρθει ο κουμπάρος με το μέλι…». Όταν με έκοβε η λόρδα και πήγαινα να φάω κανένα μπισκότο, μήλο, σοκολάτα ή κάτι άλλο λιχουδικό, η μαμά ήταν απόλυτη: «Αν δεν φας το φαΐ σου, δεν έχει λιχουδιές». Και όταν ερχόταν ο «κουμπάρος με το μέλι» (η πείνα), τότε έτρωγα το κριθαράκι, τις φακές ή ό,τι άλλο… Το «Μη φας» ήταν κάτι σαν την προτροπή για «αγρύπνια» της Μαίρης Πόπινς σε τσιτωμένα και κουρασμένα παιδιά.
Ο Πασχάλης ξεκινάει το βράσιμο των γραμμάτων με την ελπίδα ότι θα απαλλαγεί από αυτά. Αρχίζει να τα χώνει στο καζάνι του πλυσταριού της γιαγιάς του ―που απεχθάνεται τα «μοντέρνα» πλυντήρια― για βράσουν και να εξατμιστούν και να σωθεί κι αυτός και η ανθρωπότης από τη δουλεία τους.
Αυτό όμως που δεν έχει προβλέψει είναι τα σατανικά σχέδια της συγγραφέως που τον οδηγεί στα δίχτυα του έρωτα και της ποίησης.
Και όταν η αξιέραστος Μαιρούλα αγκαλιάζει σφιχτά ένα φύλλο τετραδίου με λαχτάρα ερωτική, του Πασχάλη του τρέχουν τα σάλια. Και μπορεί να υποκρίνεται ότι τα γλυκά σταφύλια της ποίησης είναι «αγουρίδες» ―μπροστά στη δόξα που θα έχει ως «Μπάτμαν»― αλλά η όψη της ποιητοχτυπημένης Μαίρης τον αναγκάζει να δηλώσει:
«Μπορώ κι εγώ να σου γράψω ποίημα. Πιο φανταστικό από το δικό του».
Για να δεχτεί ένα περιφρονητικό: «Σιγά μη σε πιστεύω», από το φωτεινό αντικείμενο του πόθου του.
Είναι προφανής η στενή σχέση της συγγραφέως με τα μικρά παιδιά αλλιώς δεν θα έγραφε έναν τόσο ερωτικό διάλογο που όσες και όσοι θυμόμαστε την παιδική μας ηλικία γνωρίζουμε πολύ καλά για ποιο πράγμα μιλάει.
Η συνέχεια είναι σχετικά αναμενόμενη.
Τα γράμματα σώζονται, με τη βοήθεια και της κυρίας Γραμματικής, και το όραμα της Μπατμανοποίησης του Πασχάλη συμπληρώνεται από το καρδιοκατακτητικό του όραμα της ποίησης.
Με στόχο ―σ’ αυτή τη φάση― την κατάκτηση της Μαιρούλας.
Και με απώτερο στόχο ―και της συγγραφέως αλλά και των πιο μεγάλων αναγνωστών― την αγάπη για τα γράμματα, την ανάγνωση και τα βιβλία.
Τελικά, ακόμα και για τα γράμματα, η αγάπη σώζει.
Το «Να τα βράσω τα γράμματα» της Κάτιας Πινό, από τις Εκδόσεις Παρρησία, είναι ένα βιβλίο με στόχο την αγάπη για τα γράμματα.
Και παρά τον προβοκατόρικο τίτλο του, πετυχαίνει μια χαρά τον στόχο του.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:
ΤΊΤΛΟΣ: Να τα βράσω τα γράμματα
ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: Κάτια Πινό
ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΗ: Ιωάννα Παπαδοπούλου
ΕΚΔΟΣΕΙΣ Παρρησία, 2016
28 σελ.
ISBN 978-960-696-157-1