«Η πολλαπλή απώλεια…»
Η Άννα διαγνώστηκε με καρκίνο του μαστού στα 35 της χρόνια, παρόλο που δεν υπήρχε ιστορικό της πάθησης στην οικογένειά της. Δεν πίστευε αυτό που άκουγε καθώς όπως όλοι μας, έτσι και εκείνη θεωρούσε ότι συμβαίνει …μόνο στους άλλους! Όπως η ίδια ανέφερε ένιωσε τον κόσμο να χάνεται κάτω από τα πόδια της, ενώ η σκέψη που κυριάρχησε το πρώτο καιρό ήταν πως και εκείνη θα πεθάνει, εφόσον «τον καρκίνο δεν τον νικάει κανείς!» Ήταν η σκέψη ή ίσως και η αντίληψη πολλών από εμάς για την επάρατη νόσο.
Σήμερα η Άννα είναι καλά μετά από την ολική μαστεκτομή, τις χημειοθεραπείες και τις ακτινοβολίες. Έκανε επίσης πλαστική επέμβαση για αποκατάσταση του μαστού της, αλλά και συνεδρίες ψυχοθεραπείας που την βοήθησαν να αντιμετωπίσει την ασθένεια αλλά και τις ψυχικές επιδράσεις. Καθοριστική ήταν επίσης η στάση του συζύγου της που προσπαθούσε όσο είναι δυνατόν να είναι δίπλα της και να ξεπεράσουν μαζί τις δυσκολίες.
«Μετά την μαστεκτομή αν και είχα «καινούργιο στήθος», δεν άντεχα να κοιτάζομαι στο καθρέφτη, στο μυαλό μου ερχόταν η ακρωτηριασμένη εικόνα μου… Η ερωτική μου ζωή ήταν ανύπαρκτη, δεν είχα καθόλου ερωτική επιθυμία, ντρεπόμουν για την εικόνα μου δεν μπορούσα να αφεθώ στο άγγιγμα του άνδρα μου… φοβόμουν ότι θα με αφήσει ή θα βρει άλλη!»
Έχουν περάσει 5 χρόνια, που όπως η ίδια αναφέρει κυρίως το πρώτο διάστημα ήταν γεμάτο αμφιθυμικά και αντιφατικά συναισθήματα που κυμαίνονταν από την πλήρη απαισιοδοξία και την παραίτηση στην αισιόδοξη αντιμετώπιση, από την αδυναμία και τον έντονο φόβο στη δύναμη, τη θέληση και τον αγώνα για επιβίωση.
«Πριν αρρωστήσω, δεν μπορούσα να καταλάβω που έβρισκαν τη δύναμη οι άνθρωποι να αντιμετωπίσουν τον καρκίνο. Δεν μπορούσα να καταλάβω πως μπορούσαν και είχαν μία τόσο θετική στάση ζωής, πως γελούσαν, πως πίστευαν ότι θα γίνουν καλά, εφόσον κανείς δεν μπορεί να τα βάλει μαζί του! Όλα αυτά μέχρι την ώρα που και εγώ πέρασα στην αντίπερα όχθη…»
Η Άννα αισθάνθηκε πως η ζωή της ανατρέπεται, ήρθε αντιμέτωπη με το φόβο, τον ψυχικό πόνο, την απώλεια σε πολλές μορφές: του μαστού της και του συμβόλου της θηλυκότητάς της, της υγείας της, την πιθανή απώλεια της ζωής της!
Καρκίνος! Στο άκουσμα της λέξης και μόνο νιώθουμε μικροί και αδύναμοι. Σαν να έχουμε να τα βάλουμε με ένα θηρίο που θα μας κατασπαράξει. Και όμως, πολλές φορές βγαίνουμε νικητές σαν το Δαβίδ που τα έβαλε με τον τεράστιο Γολιάθ!
Στατιστικά και αριθμοί:
Κάθε χρόνο στην Αμερική 200.000 γυναίκες μαθαίνουν ότι πάσχουν από καρκίνο του μαστού. Στη χώρα μας τα νέα κρούσματα φτάνουν τις 4.500 ενώ εκτιμάται πως 1 στις 12 γυναίκες θα νοσήσει σε κάποια φάση της ζωής της. Θεωρείται ή πιο συχνή μορφή γυναικείου καρκίνου. Υπολογίζεται πως παγκοσμίως πεθαίνουν κάθε χρόνο περίπου 400.000 γυναίκες, μεγάλος αριθμός που με την κατάλληλη όμως πρόληψη μπορεί να μειωθεί αισθητά. Σύμφωνα με την Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία, η θνησιμότητα των γυναικών που ελέγχονται προληπτικά με ψηφιακή μαστογραφία φτάνει μόλις το 4,7% σε σχέση με εκείνες που δεν ελέγχονται και που αγγίζουν το 56%. Φαίνεται πολύ καθαρά λοιπόν πως το σημαντικό είναι «να προλάβεις έγκαιρα και μετά να θεραπεύσεις», καθώς η διάγνωση και θεραπεία που γίνεται σε πρώιμα στάδια έχει ποσοστά επιτυχίας πάρα πολύ υψηλά, με την επιβίωση να ξεπερνά το 90%. Μάλιστα στην Ευρώπη, το 60% των περιστατικών καρκίνου του μαστού διαγιγνώσκεται σε πρώιμο στάδιο, δυστυχώς όμως στη χώρα μας το ποσοστό αυτό είναι πολύ χαμηλότερο, γεγονός που σημαίνει πως η Ελληνίδα δεν είναι σωστά ενημερωμένη για τη πρόληψη και τη διαφύλαξη της υγείας της, φοβάται να πάει στο γιατρό, φοβάται να κάνει έστω και μία ψηφιακή μαστογραφία. Και όμως η πρόληψη σώζει ζωές!
Η επίδραση της μαστεκτομής στη σεξουαλικότητα της γυναίκας
Παρόλα τα υψηλά ποσοστά αντιμετώπισης της νόσου, όταν μία γυναίκα μαθαίνει ότι έχει καρκίνο του μαστού – όπως συμβαίνει και στις άλλες μορφές καρκίνου – νιώθει ότι γκρεμίζεται ο κόσμος της. Ακόμα περισσότερο με τη συγκεκριμένη μορφή που έρχεται και απειλεί όχι μόνο τη ζωή της αλλά και την θηλυκότητά της αφού ο μαστός είναι το σύμβολο της ομορφιάς της, της γυναικείας της υπόστασης, της μητρότητας που δίνει ζωή μέσα από την τροφή των μικρών της αλλά και πηγή απόλαυσης και ευχαρίστησης στη σεξουαλικότητά της, καθώς είναι μία από τις βασικές ερωτογενείς ζώνες στις περισσότερες γυναίκες. Δεν είναι τυχαίο ότι το στήθος με τις θηλές παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στα προκαταρκτικά παιχνίδια, καθώς αποτελεί πηγή ηδονής, προκαλώντας και διεγείροντας και τους δύο συντρόφους.
Η μερική ή ολική μαστεκτομή, η απώλεια των μαλλιών, οι αυξομειώσεις του βάρους, η αλλαγές στο δέρμα, αντανακλούν τη νέα της εικόνα στον καθρέφτη που την γεμίζει ανασφάλεια και ντροπή, μία «αίσθηση αναπηρίας». Η ερωτική της επιθυμία επίσης επηρεάζεται λόγω των παρενεργειών της θεραπευτικής αντιμετώπισης αλλά και λόγω της ψυχικής της κατάστασης. Συχνά νιώθει ότι σεξουαλικά «παγώνει», χάνει το σεξουαλικό της ρόλο εφόσον δεν είναι πλέον ελκυστική και ερωτική, βιώνει το φόβο της έκθεσης στα μάτια του συντρόφου της αλλά και της απόρριψης,δεν θα του αρέσει πια και δεν θα θέλει να την αγγίξει. Επιπλέον, χρειάζεται να αναφέρουμε περιπτώσεις όπου του αρνείται την σεξουαλική επαφή επειδή φοβάται ότι μπορεί να τον μολύνει. Όλα αυτά, μαζί με τα καταθλιπτικά συμπτώματα που μπορεί να κάνουν την εμφάνισή τους λόγω της θεραπείας αλλά και των αρνητικών συναισθημάτων της, την κάνουν να θυμώνει, να αρνείται, να αποτραβιέται να απογοητεύεται και να παραιτείται από την σεξουαλικότητά της, θεωρεί πως έχει στιγματιστεί.
Και ο άνδρας πώς αντιδρά;
Φαίνεται πως και εκείνος φοβάται ενώ πολλές φορές δεν ξέρει τι να κάνει, πώς να προχωρήσει. Δεν ξέρει αν θα φανεί εγωιστικό να της μιλήσει για το πώς αισθάνεται ο ίδιος ή ότι «είναι στον κόσμο» του αν της ζητήσει να βρεθούν σεξουαλικά. Σίγουρα στην αρχή δεν είναι το σεξ αυτό που έρχεται πρώτο αλλά η συναισθηματική επαφή. Η θετική στάση του συντρόφου μέσα από την στήριξη και την συμπαράσταση είναι αυτό που εκείνη έχει ανάγκη, παρά το γεγονός πως και για εκείνον είναι μία εξίσου δύσκολη περίοδος. Η ζεστή αγκαλιά του μπορεί να της δώσει κουράγιο και δύναμη τον πρώτο καιρό τουλάχιστον.
Παρόλα αυτά, η γυναίκα χρειάζεται να γνωρίζει πως η σεξουαλική της διέγερση στην περιοχή των γεννητικών οργάνων και ο οργασμός της εξακολουθούν να υπάρχουν.Επιπλέον, η επέμβαση δεν μειώνει την αισθητικότητα της περιοχής. Για αυτό το λόγο,προτείνεται η άμεση αποκατάσταση του μαστού με πλαστική επέμβαση αμέσως μετά την αφαίρεση, έτσι ώστε να ενισχυθεί πιο γρήγορα η αυτοεκτίμησή της και η συμφιλίωση με τη νέα της εικόνα, αφού και η αποκατάσταση της εικόνας της είναι άμεση.
Το περιβάλλον στήριξης;
Ας μην ξεχνάμε επίσης πόσο σημαντικό είναι το περιβάλλον στήριξης της γυναίκας που νοσεί αλλά και πόσο σημαντική είναι επίσης η ψυχολογική υποστήριξη από ειδικό που θα την βοηθήσει όχι μόνο να αντιμετωπίσει τον καρκίνο αλλά και να συμφιλιωθεί με την εικόνα που η ίδια έχει για το σώμα της αλλά και με την εικόνα που πιστεύει πως οι άλλοι έχουν για αυτή, να προσαρμοστεί δηλαδή στη νέα αυτή κατάσταση.
Σε περίπτωση μάλιστα που πρόκειται για ζευγάρι, η βοήθεια του ειδικού είναι απαραίτητη καθώς θα έρθουν στην επιφάνεια και θα εξωτερικευτούν σκέψεις και συναισθήματα φόβου, αμηχανίας και ντροπής που προκαλεί η ιδέα της σεξουαλικής επαφής και από τους δύο συντρόφους, στοχεύοντας στη συναισθηματική τους ανακούφιση, στην καλή επικοινωνία αλλά και στη διεκδίκηση της σεξουαλικής τους ζωής…