* Ο Μάνος Στεφανίδης είναι Ιστορικός Τέχνης
και Αναπληρωτής Καθηγητής στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Καλλιτέχνες – διαφημιστές
(Ένας μοργανατικός γάμος,
μια παρά φύσιν σχέση)
Στην μάγισσα Φ. Τσαλίκογλου
Επειδή ο μηχανισμός της διαφημιστικής λογικής, λόγω χρόνιας πλύσης του συλλογικού μας εγκεφάλου, έχει καταστεί βασικός τρόπος σκέψης στο ευρύ κοινό, θεωρώ την διαφήμιση και τις στρατηγικές της καταστροφική μορφή καθολικής χειραγώγησης. Και στο τεράστιο αυτό ζήτημα η συμμετοχή – συνευθύνη πολλών, επωνύμων καλλιτεχνών δεν είναι αμελητέα. Το αντίθετο. Σας θυμίζω πως τα ιδιωτικά κανάλια και ραδιόφωνα μεταδίδουν μόνο διαφημίσεις – επαναληπτικά μάλιστα τις πλέον κακόγουστες ή και ηλίθιες -και … παρεπιπτόντως το υπόλοιπο πρόγραμμα. ( Όποιος βλέπει ταινίες στο Σταρ, με αντιλαμβάνεται ).
Επιπλέον όλων αυτών εγείρεται και ένα μείζον ηθικό ζήτημα. Και αφορά στους δημιουργούς αισθητικής :
1. Καλλιτέχνες που είναι συγχρόνως διαφημιστές, αυτό κι αν είναι η απόλυτη σχιζοφρένεια… Ή, ένα έγκλημα που συντελείται μετά την κάθαρση . Επειδή ο μεθοδικός εξανδραποδισμός των πολλών δεν δικαιολογεί -από πλευράς δημιουργών- την σωτηρία του ενός, του δυνητικού αποδέκτη της αισθητικής συγκίνησης. Πρόκειται για την καθημερινή κόλαση που καταπίνει τον όποιον, ολιγόλεπτο παράδεισο μπορεί να προσφέρει π.χ η ποίηση και ο προικισμένος που την γράφει.
Το πρωί δηλαδή πόρνη της αγοράς, του Μαμωνά και της γελοιότητας και τη νύχτα άγγελος των Μουσών και της τέχνης. Η σύγκρουση του ιερού με το βέβηλο. Sacrum et Profanum! Όχι δεν πρόκειται για κάτι τέτοιο κι ας μην βαυκαλίζονται οι πολλοί εμπλεκόμενοι.
Σε αυτή την μάχη νικάει πάντα η φτήνια, η ομορφιά δεν έχει καμία πιθανότητα. Ο καλλιτέχνης – διαφημιστής είναι βαθιά ποτισμένος από την ευτέλεια των εργαλείων της διαβουκόλησης του μεγάλου κοινού και της αναζήτησης του κέρδους με όποιο τίμημα. Έτσι χάνει την ηθική του, δηλαδή τη φόρμα του. Τα αφεντικά δεν χάνουν ποτέ. Ούτε και η μετριότητα που είναι πάντα ακατανίκητη. Η αισθητική υπήρξε ανέκαθεν και αισθητική.
Όλα τα άλλα είναι σοφιστείες.
2. Σε τι συνίσταται όμως η “αισθητική” της διαφήμισης; Μα στον μαξιμαλισμό ως προς την αξία του προϊόντος και τον μινιμαλισμό ως προς την ποιότητα του. Ό τι προσφέρεται, ό τι παράγεται, ό τι ακόμη γράφεται(!) θεωρούμενο καλά και σώνει λογοτεχνία, είναι a priori καλό εφόσον πρέπει να καταναλωθεί. Ό τι πουλιέται, είναι Άγιο. Και κάτι ακόμα χειρότερο : Τα πάντα μπορούν να πουληθούν! Η μεταφυσική της αγοράς με άλλα λόγια, η έωλη δημοκρατία της. Εκεί που πλέον ανήκει με τις ευλογίες των αγκιτατόρων του συστήματος, των πάνσοφων δημοσιογράφων, κάθε μορφής δημιουργία… Ακόμη και η πλέον ιερή.
Έτσι σε αυτήν την χώρα της ελάσσονος προσπάθειας και της ολίγιστης παιδείας η διαφήμιση με την καταιγιστική όσο και ψυχοφθόρα επαναληπτικότητα της, καθίσταται η απόλυτη μέθοδος διαπαιδαγώγησης. Κι αυτό κι αν είναι καταστροφή.
ΥΓ. Φωτογραφία με έργα του Πάπα της Ποπ και οπαδού μιας τέχνης σαν διαφήμιση (από την έκθεση Της Πόπης).
* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.
The article expresses the views of the author
iPorta.gr