«Έχω ξεγεννήσει 30.000 αγόρια και 20.000 κορίτσια μαζί τις 300.000 εκτρώσεις που έχω κάνει… μια Λάρισα και λίγο από Καρδίτσα έχουν περάσει από τα χέρια μου» λέει ο πολύ-αιωνόβιος γυναικολόγος-παιδίατρος-κτηνίατρος Αράμ Κιτραπιάν στο έργο του Γιάννη Ξανθούλη «Οικογένεια Μπες-Βγες» που παίζεται από την «ΠράΞις» μέχρι και την Κυριακή 17 Ιουλίου στο κινηματοθέατρο «Ρόδον».
Δεν ξέρω αν μπορώ να χαρακτηρίσω ανατρεπτικό το έργο του Γιάννη Ξανθούλη, γιατί μες στην υπερβολή του, συνάντησα χαρακτήρες του σήμερα με κάπως υπερτονισμένα χαρακτηριστικά. Απλώς, ο συγγραφέας επιλέγοντας ως μέσο την υπερβολή καταγράφει μια κοινωνική πραγματικότητα που σε οδηγεί σε δυο δρόμους: ή να την δεις με αντικειμενικότητα και καθαρό βλέμμα αποδεχόμενος τους ρεαλιστικούς κανόνες της κοινωνίας που ζεις ή να κατατάξεις το έργο στη σφαίρα του φανταστικού αποφεύγοντας την σκληρή επαφή σου με τον καθρέφτη σου και την αλήθεια, όσο υπερβολική κι αν καταγράφεται.
Το έργο γράφτηκε το 1982. Διαπραγματεύεται τα πάντα. Τις ψευτο-αγαπησιάρικες οικογενειακές σχέσεις, την προδοσία, την παρωδία των κοινωνικών-πολιτικών γνωριμιών που «τακτοποιούν» εκκρεμότητες, το ατελείωτο κυνήγι του χρήματος, την φιληδονία, την εκδίκηση, την κοινωνικο-πολιτική ζωή της Ελλάδας και την υποδούλωσή της σ’ένα σαθρό ευρωπαϊκό πολιτικό μωσαϊκό, την άρνηση των ριζών μας για το ξεπούλημα στο life-style, το πλήρωμα του χρόνου που φέρνει την ισορροπία μέσα από την σκληρότητα. Είναι ένα πέρασμα από την νοσηρή υπερ-αστική τάξη της χλιδής-σαπίλας και της επαρχιώτισσας γιαγιάς Βαγγελιώς με τις κατσίκες της. Πρωταγωνιστές είναι πρόσωπα με ονόματα φανταστικά – ή μήπως όχι; Τα πρόσωπα που πλαισιώνουν την κραταιά επιχείρηση προφυλακτικών «Μπες-Βγες». Το Πουστοδουλέϊκο, ο Φαγούρας, η θεία-Φόλα, ο υπουργός του Λεχρίτη, ο Τσαμπίκος Πλακοκαρδιάς (τυχαία επιλογή ονόματος από τον συγγραφέα Ξανθούλη).
Ο συγγραφέας «χτυπούσε» με καυστικότητα την Ελλάδα της δεκαετίας του ’80 και ο υπερ-ταλαντούχος σκηνοθέτης Κώστας Κατσουλάκης το 2016 κάνει πάλι ένα μικρό ( ή μήπως μεγάλο;) θαύμα. Διασκευάζει το πρωτότυπο κείμενο δίνοντάς του γενναιόδωρες πηγές γέλιου και συναισθηματισμού με αιχμές για τα πάντα. Ο Κατσουλάκης ως απίθανος αλχημιστής, όπως σημειώνει και ο ίδιος ο Ξανθούλης, μαέστρος στο θεατρικό σανίδι παντρεύει τολμηρά την εθνική μας Αλίκη με τους γνωστούς «Δαίμονες» του Ρεξ, το «Μια ωραία πεταλούδα» με τη Μοσχούλα του Παπαδιαμάντη, την Dolce Cabbana με την εξόδιο ακολουθία της Βαγγελιώς με τα χρήματα της Πρόνοιας του χωριού.
Αν είσαι καθωσπρεπικός, πουριτανός και αποφασισμένος να στραβομουτσουνιάσεις γιατί η αθυροστομία πάει σύννεφο, ίσως δεν είσαι θεατής για το συγκεκριμένο έργο, καθώς θα το καταδικάσεις επιπόλαια. Εν τούτοις η λέξη «μαλάκας» δεν ακούγεται ούτε μια φορά. Η φτήνια του εύκολου, της λαϊκίστικης επιθεώρησης που έχει κουράσει τον σκεπτόμενο και απαιτητικό θεατή μένουν εκτός έργου και μπαίνουμε στο πλαίσιο της οπτικής των Ξανθούλη-Κατσουλάκη.
Το έργο που είδα είναι άρτιο. Είναι ολοκληρωμένο. Έχει αρχή-μέση-τέλος. Τα σκηνικά της Ανδρομάχης Μπαζούκη (τι έμπνευση!), η μουσική του Μάνου Σάββενα (θαυμάσια αρμονική με το έργο) , ο φωτισμός, τα κοστούμια και η σκηνοθεσία του Κώστα Κατσουλάκη (ο ζογκλέρ του Θεάτρου που ραντίζει χρυσόσκονη) εντυπωσιάζουν. Δεν θα αναφερθώ ξανά στις ερμηνείες της Θεατρικής Ομάδας «ΠράΞις» που έχουν ξεπεράσει αυτοδικαίως τον χαρακτηρισμό «ερασιτέχνες». Είκοσι χρόνια φέτος, έχοντας δουλέψει σχεδόν είκοσι διαφορετικά έργα όλων των επιπέδων [από την Πινακοθήκη των Ηλιθίων» του Τσιφόρου μέχρι την τριλογία «Ορέστεια»] έχουν «ζυμωθεί» με την θεατρική αγωγή, την σκληρότητα της προετοιμασίας μια παράστασης και την επικοινωνία με το κοινό.
Μέχρι την Κυριακή, ανήμερα της Αγια-Μαρίνας, το έργο θα παίζεται στο Κινηματοθέατρο «Ρόδον» δίπλα από το Δημαρχείο Ρόδου. Αν έπρεπε να βαθμολογήσω τούτη την παράσταση, θα της έβαζα 10 με πολλούς τόνους. Ίσως να είναι η πιο δυνατή τους στιγμή μ’ένα έργο που διαθέτει πληρότητα. Θα γελάσεις, θα δακρύσεις, δεν θα χάσεις το χρόνο σου. Κοντολογίς, θα αποζημιωθείς. Και θα δώσεις δύναμη στην «Πράξις» που αξίζει της στήριξής σου.
Κύριε Ξανθούλη, να είστε ήσυχος. Το έργο σας βρίσκεται σε ασφαλή χέρια. Κρίμα που το χάνετε.
* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.
The article expresses the views of the author
iPorta.gr
Σκηνοθεσία : Κώστας Κατσουλάκης
Σκηνικά : Ανδρομάχη Μπατζούκη .
Μουσική – διδασκαλία τραγουδιών-: Μάνος Σάββενας.
Βοηθός σκηνοθέτη Ματίνα Κουγκρά – Γαβριήλ Καρπάθιος .
Παίρνουν μέρος οι: Γιάννης Αποκούραστος , Ρούλα Βασιλοπούλου, Παντελής Γιωργάς , Γαβριήλ Καρπάθιος, Νίκος Καρόζας, Χρυσούλα Κόζα, Βαλέριος Λινάρδος , Ελένη Μικρομανώλη, Ανδρομάχη Μπατζούκη, Βάσω Ντελλάκη, Γεωργία Παντελή Μπραϊκίδη, Γιάννης Παπαγεωργίου, Κωστής Πατρακάης , Νίνα Ρηγούτσου, Βιργινία Σπυράκη , Κατερίνα Τουβρά, Κώστας Χαρτοφύλλης και οι μικροί Αργυρένια Ρούσσου και Σείριος Σκανδαλιάρης .