Πριν πολλά χρόνια είχα υπογράψει μαζί με άλλους γελοιογράφους από διάφορες εθνικότητες ένα μανιφέστο στου οποίου τις αρχές πιστεύω ακόμα. Μεταφράζω απο τα Αγγλικά τις πρώτες του αράδες:
“Το αληθινό χιούμορ, το ριψοκίνδυνο χιούμορ που δεν γνωρίζει εμπόδια, είναι ο εχθρός του κάθε αφεντικού και γραφειοκράτη, του κάθε εκμεταλλευτή και αντίπαλου της ελευθερίας…”
Την στιγμή που γράφω δεν είναι γνωστοί οι ένοχοι της επίθεσης στο σατιρικό “Charlie Hebdo”, αν και μπορεί κανείς βάσιμα να υποπτευθεί. Το βέβαιο είναι πως οι εχθροί της ελευθερίας της σκέψης και του λόγου χτύπησαν στην καρδιά της δημοκρατίας αφήνοντας νεκρούς ανάμεσα σε άλλους, τέσσερις μαχητές στην πρώτη γραμμή του χιούμορ, τέσσερις συνάδελφους γελοιογράφους.
Το “Charlie Hebdo” ήταν πάντα προκλητικό, επιθετικό και προσβλητικό πολλές φορές. Άσχετα απο τον στόχο της σάτιράς τους -πολιτικοί, δικαστές, τραπεζίτες ή παπάδες- οι πέννες του περιοδικού ήταν πάντα βουτηγμένες στο φαρμάκι. Δεν συμφώνησα πάντα με τις απόψεις του, το αντίθετο. Η τακτική του δεν φέρνει πάντα το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα μα, αν έτσι θέλουν έχουν κάθε δικαίωμα να το κάνουν αναλαμβάνοντας και τις ευθύνες των πράξεών τους. Αυτό γιατί το περιοδικό εκδίδεται σε μια κοινωνία ελεύθερη που τιμά την ελευθερία της έκφρασης. Μια κοινωνία ζωντανή δεν έχει τίποτα να φοβηθεί απο έντυπα που προκαλούν με την, έστω, θρασύτητά τους, σε αντίθεση με μια στάσιμη, βαλτωμένη κοινωνία που συμμορφώνεται “προς τας υποδείξεις”, υποτάσσεται, και ποτέ δεν λέει κάτι που θα ενοχλούσε ίσως κάποιον άλλον. Για τους λόγους αυτούς στεκόμαστε αντίθετοι σε κάθε προσπάθεια φίμωσης και τρομοκράτησης της ελεύθερης σκέψης και του λόγου.
Στις λίγες ώρες που έχουν μεσολαβήσει από την επίθεση έχω λάβει πάμπολλα σχετικά e-mail, τα περισσότερα από φίλους που δεν είναι γελοιογράφοι. Αφου εκφράσουν την φρίκη και την θλίψη τους, ρωτάνε οι πιο πολλοί: “Φοβάσαι… φοβάστε οι γελοιογράφοι;” Δεν είμαι βέβαιος αν φοβάται κανείς.Είμαι βέβαιος όμως πως κανείς ελεύθερα σκεπτόμενος δεν είναι διατεθειμένος να κόψει το χέρι του ή να ευνουχίσει την σκέψη του.
Και… μια και με ρωτάνε πολλοί… ναι, γνώριζα προσωπικά τον Wolinski.
Στο σκίτσο ο νεκρός τώρα Charb, γελοιογράφος και εκδότης του “Charlie Hebdo”. Όπως τον είδε ο Carlos Latuff.
Many years ago, together with other international cartoonists, I had signed a manifesto to the principals of which I still adhere. Her are the first few lines:
“True Humor, reckless and untrammeled Humor, is the enemy of every boss and bureaucrat, every exploiter and opponent of freedom across the world…”
At the moment these lines are written the perpetrators of the attack against the satirical “Charlie Hebdo” have not been officially identified, though one can easily suspect. What is for sure is that the enemies of the freedom of ideas and speech struck at the very heart of democracy killing among others four fighters at the front line of humor, four colleague cartoonists.
“Charlie Hebdo” has always been offensive and outrageous. No matter the target of their satire -banker, politician, judge or priest- their pens were always dipped in venom. I did not always agree with them, on the contrary. Their attitude was not always effective, it did not reach the desired goal. Still, if this is the way they want to be then this is their prerogative and they are responsible for the consequences. This is because the magazine is published in a free and democratic society that cherishes the freedom of expression and speech. A healthy and vibrant society has nothing to fear from publications that provoke with their irreverent opinions. As opposed to a stagnant and tame society that conforms and would never say something that someone might find disagreeable or offensive. For those reasons we stand firmly against any attempt to terrorise and to silence free thought and its expression.
In the few hours since the attack I have received a number of relevant e-mails, most of them from non-cartoonist friends. They all end by asking if I am afraid, if we are afraid. Well, I don’t really know the answer. What is for sure is that no one who thinks free is willing to cut off their hand or castrate themselves.
Since many are asking… yes, I did know Wolinski personally.
In the caricature, Charb – the assassinated cartoonist and editor of “Charlie Hebdo”, as seen by Carlos Latuff.