Δεισιδαιμονία, τρέλα, τερατώδης σκληρότητα!
Μια εντυπωσιακή έκθεση παρακολούθησα προχτές στην Πινακοθήκη Courtauld του Λονδίνου.
Έκθεση με χαρακτικά και σχέδια του Γκόγια με θέμα:”Μάγισσες και Ηλικιωμένες”.
“The Witches and Old Women Album”
Όλα τα σωζόμενα σχέδια με αυτό το θέμα συγκεντρώνονται για πρώτη φορά και αποτελούν ένα λεύκωμα με το οποίο ο ζωγράφος εκφράζεται μέσα από οράματα και εφιάλτες, δεισιδαιμονίες, αλλά και τα προβλήματα της τρίτης ηλικίας.
Τα περισσότερα σχέδια του αδημοσίευτου άλμπουμ ήταν από την τελευταία , μαύρη περίοδο του Γκόγια …Σχέδια απειλητικά, δαιμονικά,τρομαχτικά!
Ένα κυνήγι μαγισσών, με μια ενέργεια αστείρευτη, όπως αυτή των δαιμόνων!
Έργα, που κινούνται ανάμεσα στα σκοτάδια του ανθρώπινου μυαλού και το μακάβριο, με δόσεις, πού και πού χιούμορ…
Έργα, που εκφράζουν με έναν ασυνήθιστο τρόπο την ανθρώπινη φύση του καλλιτέχνη με τις αδυναμίες και τους φόβους του…
Τα παρατηρείς και διεισδύεις στα βασανιστικά ερωτηματικά της ψυχής του.
Ο μεγάλος φόβος του, τα γηρατειά και ο θάνατος!
Νυχτερίδες, τέρατα, που κλέβουν το οξυγόνο του…
Η ανθρώπινη μοίρα ντυμένη κακιά μάγισσα…
Εμμονές, που ο καλλιτέχνης τούς δίνει σχήμα τρομαχτικό σε μια προσπάθεια εξιχνιασμού τους!
Το μολύβι και η μελάνη του δημιουργούν φιγούρες οστέινες, σχεδόν βρυκολάκων, αίσθηση ακατανόητη, αλλόκοτη, φρικιαστική.
Άλλοτε πάλι οι ερημιές της φαντασίας του αναζητούν κωμικές φορεσιές και σκιτσάρει μάγισσες κεφάτες και ζευγάρια ηλικιωμένων να αιωρούνται παίζοντας ντέφια και καστανιέτες!
Ηλικιωμένες, χωρίς δόντια, μα με πείσμα να ζήσουν χορεύουν αγκαλιασμένες με τις αισθήσεις!
Υπενθύμιση;Επίπληξη στους νέους πως και το γήρας κρύβει πάθος;
Νύξη για μια μαγεία ακίνδυνη, τη γυναίκα-μάγισσα, που τόσο κατηγορήθηκε γι’αυτό στην εποχή του;
Οι σκοτεινοί δαίδαλοι του μυαλού του αποδίδονται με τις βίαιες πινελιές, που ‘ναι έκφραση των πιο κρυφών και ανεξέλεγκτων συναισθημάτων.
Αχαλίνωτη η φαντασία του Γκόγια χρησιμοποιεί το μολύβι προκειμένου οι γραμμές του να εξιστορήσουν τα οράματα και τους εφιάλτες του.
Εφευρίσκει εικόνες σκληρές, πασπαλισμένες με δεισιδαιμονίες και τρέλα για να αποκαλύψει τον κόσμο του…Έναν κόσμο χωρίς ελπίδα!…
Μωρά, που καταβροχθίζονται…Πτώματα, που αιωρούνται πάνω από άγονα τοπία…
Μερικές φιγούρες με το στόμα ανοιχτό σε μια έκφραση που προϊδεάζει Μουνκ και την “κραυγή” του…
Ακραίες και αποκρουστικές απεικονίσεις…Είναι όμως η φρικτή αλήθεια, η εγκατεστειμένη στο “ταραγμένο” μυαλό του.
Το πιο οδυνηρό παράδειγμα, το τελευταίο φύλλο.
Μια γριά σκυφτή, που αγωνίζεται να περπατήσει στηριζόμενη σε δύο μαγκούρες.
Τυλιγμένη στα σκούρα ρούχα της, που’ρχονται σε τρομερή αντίθεση με τη λευκότητα του χαρτιού, τη φωτεινότητα των νειάτων!
Ένα λεύκωμα- κώδικας να ξεκλειδώσεις τον εσωτερικό κόσμο της τελευταίας δεκαετίας της ζωής του μεγάλου ζωγράφου!
Φεύγω με τη σκέψη πως αυτή η σφαγή και η λεηλασία του μυαλού και της ψυχής του από τις εμμονές του θα πρέπει να ήταν ανυπόφορη…ένας σωστός βασανισμός!
Η πιο σκοτεινή συλλογή έργων που έχω δει ποτέ, σχεδόν όμοια με κείνη της μαύρης περιόδου στο Πράδο…
