iporta.gr

Γεώργιος Παπανικολάου, ο Έλληνας γιατρός που πολέμησε τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας

Κωστής Μακρής

 

Με αφορμή το άρθρο μου Μενουμευρωπαίοι, Φιλελέδες και το δεκαχίλιαρο με τον γιατρό Παπανικολάου:

Αντλώ πληροφορίες από την ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ:

Ήταν πρωτοπόρος στην κυτταροπαθολογία, και γνωστός διεθνώς για το έργο του σε σχέση με τον πρώιμο εντοπισμό του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.

Είναι περισσότερο γνωστός ως ο άνθρωπος που ανακάλυψε την πρωτοποριακή κυτταροδιαγνωστική μέθοδο, γνωστή ως Τεστ Παπ, που χάρισε ζωή στις γυναίκες όλου του κόσμου, όπως αναφέρει αναμνηστική πλάκα στο Ερευνητικό Καρκινολογικό Ινστιτούτο «Γ. Παπανικολάου». (αντιγραφή από την ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ)

Ο πατέρας του Νικόλαος Παπανικολάου ήταν ιατρός και διετέλεσε και δήμαρχος της πόλης ενώ είχε εκλεγεί και βουλευτής Ευβοίας και Καρυστίας.[2] Ο Γεώργιος Παπανικολάου πέρασε τα παιδικά του χρόνια στην Κύμη, όπου και τελείωσε το Δημοτικό Σχολείο.

Κατόπιν οι γονείς του, τον έστειλαν στην Αθήνα για να τελειώσει τις εγκύκλιες σπουδές. Με το πέρας των γυμνασιακών του σπουδών εισήλθε το 1898 στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, σε ηλικία 15 ετών. Έλαβε το πτυχίο του το 1904, σε ηλικία, δηλαδή, μόλις 21 ετών.

Στη συνέχεια εκπλήρωσε τη στρατιωτική του θητεία. Τότε, ο πατέρας του του πρότεινε μεταξύ άλλων να ακολουθήσει το δρόμο του στρατιωτικού ιατρού, την οποία πρόταση απέρριψε.
Μάλιστα, σε ένα γράμμα προς τον πατέρα του έγραφε:

«Όχι δεν θέλω γίνω στρατιωτικός γιατρός. Θέλω να μείνω ελεύθερος, να αισθανθώ την χαρά που δίνει ο αγών της ζωής. Εμένα δεν με τρομάζει το πέλαγος. Θέλω την ελευθερία μου, την γλυκιά μου ελευθερία».

Ήταν φιλομαθής. Στην Αθήνα, κατά τη διάρκεια των σπουδών του, διεύρυνε τη μόρφωσή του με την εκμάθηση ξένων γλωσσών, όπως τα γαλλικά, που θεωρούνταν, τότε, απαραίτητα για τους καλλιεργημένους ανθρώπους. Ωστόσο ασχολήθηκε με τη φιλοσοφία, τη λογοτεχνία και τη μουσική, η οποία ήταν και το μεγάλο του πάθος. Έτσι, ασχολήθηκε επί οκτώ έτη με το βιολί. Παρακολουθούσε μαθήματα στο Ωδείο Λότνερ. Ολοκληρώνοντας τις σπουδές του στην Ιατρική Σχολή, επέστρεψε στην Κύμη. Επιστρέφοντας όμως εκεί, συλλογιζόταν το λόγο που έγινε ιατρός, αφού δεν ήθελε να ασκήσει το επάγγελμα αυτό. Καθημερινά, κάνοντας αμέτρητους περιπάτους, στην Κύμη, ήρθε πιο κοντά με τη φιλοσοφία.

Ο Φρίντριχ Νίτσε έπαιξε μεγάλο ρόλο στον τρόπο σκέψης του. Επίσης ασχολήθηκε και με τους: Γιόχαν Βόλφγκανγκ Γκαίτε, Ιμμάνουελ Καντ και Άρθουρ Σοπενχάουερ.

Ο πατέρας του θυσίασε τις οικονομίες τους, αφού γνώριζε το χαρακτήρα και τις ικανότητες του Γεωργίου, έτσι το 1907 τον στέλνει στη Γερμανία, για ανώτερες σπουδές. Αποφασιστικό ρόλο, στην απόφαση αυτή του Παπανικολάου, έπαιξε ο φίλος του Αλέξανδρος Δελμούζος.

Ο Παπανικολάου επέλεξε τον κλάδο της Βιολογίας. Αρχικά, μετέβη στην Ιένα, η οποία ήταν ο πρώτος σταθμός της μετεκπαίδευσής του. Εκεί θα παρακολουθήσει τα μαθήματα του καθηγητή Ερνέστου Χαίκελ.

Το 1908 συνεχίζει τις σπουδές του στο Φράιμπουργκ και τέλος, στο Μόναχο, με μεγάλους καθηγητές της εποχής: Χέρτβιγκ και Βάισμαν.

Το 1910 ανακηρύσσεται Διδάκτωρ της Φιλοσοφίας, για την εργασία του «Περί των συνθηκών της διαφοροποιήσεως του φύλου των Δαφνιδών».

Αυτή η περίοδος, υπήρξε περίοδος φιλοσοφικού στοχασμού. Διατηρεί τις σχέσεις που είχε με τον Αλέξανδρο Δελμούζο και τον Γεώργιο Σκληρό, με τον γνωστό λογοτέχνη Κωνσταντίνο Χατζόπουλο και τον Μ. Ζαβιτσιάνο, με τους οποίους ο Παπανικολάου συγκροτεί σοσιαλιστική ομάδα με βραχύβια διάρκεια.
Ήταν υπέρμαχος του δημοτικισμού, και, γενικότερα, εκείνη την εποχή ταυτιζόταν με ριζοσπαστικές ιδέες για την επιστήμη και την πολιτική.

Συγκεκριμένα, αρθρογραφεί στο αθηναϊκό περιοδικό «Ο Νουμάς» ένα άρθρο που έφερε τον τίτλο «Για τον εγωισμό και τους εγωιστάς», το οποίο αποτέλεσε καταρχήν απάντηση σε κείμενο, που δημοσιεύθηκε σε προηγούμενο φύλλο με τίτλο «Εγωισμός ή Έρωτας».
Ένα ενδιαφέρον άρθρο, που αποτυπώνει σε αυτό, τις σκέψεις και τις αντιλήψεις που είχε τότε ο Παπανικολάου.

Εν τέλει, υπερνικά η βιολογία και η έρευνα και του γίνεται στόχος ζωής. Έγραψε κάποτε στον πατέρα του:

«Δεν είμαι πλέον ονειροπόλος. Η επιστήμη με άρπαξε από τα χέρια του Νίτσε. Πατώ απάνω σε έδαφος στερεό…».

Στις 15 Σεπτεμβρίου 1910 παντρεύτηκε την Ανδρομάχη Μαυρογένη.

Το 1912, συμμετείχε στους Βαλκανικούς πολέμους.

Ωστόσο, καταλάβαινε πως τα πράγματα δεν ήταν ευοίωνα στη χώρα για εκείνον.

Πρώτος σταθμός του γίνεται η Γαλλία. Εκεί εργάζεται στο Ωκεανογραφικό Ινστιτούτο του Μονακό, στην επιστημονική ομάδα του Πρίγκιπα του Μονακό, Αλβέρτου Α΄.

Όταν έληξε ο πόλεμος, το 1913, αναχώρησε για την Αμερική μαζί με την Ανδρομάχη. Οι συνθήκες ήταν δύσκολες λόγω οικονομικών δυσχερειών. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να εργαστούν και οι δυο σε κάποιο εμπορικό κατάστημα, πουλώντας χαλιά και ράβοντας κουμπιά με αμοιβή 5 δολάρια την εβδομάδα. Ωστόσο ο φτωχός και άγνωστος μετανάστης εξελίχθηκε ταχέως. Αρχικά, από υπάλληλος σε κατάστημα και δημοσιογράφος σε ελληνική εφημερίδα, κέρδισε με δυσκολία μία θέση στο Εργαστήριο Ανατομικής του Πανεπιστημίου Κολούμπια και, αργότερα, μία θέση στο Πανεπιστήμιο Κορνέλ της Νέας Υόρκης.

Από εκεί και πέρα εργάστηκε απρόσκοπτα, δείχνοντας τις αμέτρητες ικανότητές του.

Ακολούθως εκλέχθηκε υφηγητής, έκτακτος καθηγητής και, τέλος, τακτικός καθηγητής της ανατομίας και ιστολογίας της ιατρικής σχολής, του Πανεπιστημίου αυτού. Μετά από μακρές έρευνες επί της εκφυλιστικής κληρονομικής επίδρασης του οινοπνεύματος σε ινδικά χοιρίδια ο Παπανικολάου στράφηκε σε προβλήματα αναπαραγωγής σχετιζόμενα με τη λειτουργία των γεννητικών οργάνων, τον καθορισμό του φύλου, τη λειτουργία των ενδοκρινών αδένων, καθώς και των φυλετικών ορμονών.

Το 1954, ο Παπανικολάου δημοσίευσε το μνημειώδες έργο «Άτλαντας της Αποφολιδωτικής Κυτταρολογίας» (Atlas of Exfoliative Cytology), εδραιώνοντας και επίσημα πλέον τη νέα ιατρική πρακτική και ειδικότητα που ουσιαστικά ανέπτυξε από το μηδέν.

Σήμερα το τεστ Παπανικολάου (Τεστ-Παπ) χρησιμοποιείται παγκοσμίως για την διάγνωση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, επί της προκαρκινικής δυσπλασίας και άλλων κυτταρολογικών ασθενειών του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος.

Σημ. ΚΑΜ: Για περισσότερες πληροφορίες για τον Γεώργιο Παπανικολάου, αναζητείστε δημοσιεύσεις στο διαδίκτυο.