Η κριτική ενός βιβλίου ήταν ανέκαθεν μια διαδικασία που με δυσκόλευε.
Όταν δε, αφορούσε σε ποίηση, κυριολεκτικά με εξουθένωνε. Ίσως και για τον λόγο αυτό να την απέφευγα.
Όμως με την ποιητική συλλογή ΓΑΛΑΖΙΟ ΜΕΛΑΝΟ της ΠΕΡΣΕΦΟΝΗΣ ΤΖΙΜΑ από τις ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΕΝΤΡΙ, θα πιέσω τον εαυτό μου μέχρι σημείου να εκτεθώ σε αστοχίες, στην προσπάθεια να αντιληφθώ και να εμβαθύνω σε όσα μας λέει ο ποιητής. Εν προκειμένω η ποιήτρια.
Ο λόγος είναι ότι εκτιμώ ιδιαίτερα τους ανθρώπους που ό,τι κάνουν το κάνουν από έρωτα και όχι από συμφέρον, ιδιοτέλεια ή ναρκισσισμό.
Ξεκινώ την παρουσίαση έχοντας κατά νου δύο παραδοχές.
Πρώτα ότι στην τέχνη δεν υπάρχει παρθενογένεση και δεύτερο ότι από τη στιγμή που κοινοποιείται ένα έργο, παύει να είναι του δημιουργού.
Ο πομπός ό,τι ήταν να εκπέμψει, το εξέπεμψε. Το ζητούμενο είναι πώς θα το εκλάβουν οι δέκτες και τι προεκτάσεις θα του δώσουν.
Ακόμη αν θέλετε, πόσο ”συντονισμένοι” και ”καθαροί” από παράσιτα είναι στο διηνεκές.
Εκεί άλλωστε πιστεύω ότι κρύβεται και η ικανοποίηση του δημιουργού. Όσοι είναι οι δέκτες, τόσες να είναι και οι διαφορετικές αναγνώσεις.
Πάντως το σήμα που εκπέμπουν τα ποιήματα είναι πεντακάθαρο.
Από τον τίτλο ακόμη της συλλογής, μας προδιαθέτει ότι πρόκειται για μια ασάφεια που ίσως αποβεί δημιουργική. Έναν υπαινιγμό που αποζητά διέξοδο.
Πιθανόν και για σχήμα οξύμωρο ή μια απαισιόδοξη διαπίστωση ή μήπως τίποτε από όλα αυτά αλλά κρύβει ακτίνες φωτός που εισέρχονται από χαραμάδα, όντας ο αναγνώστης σε σκοτεινό χώρο;
”Σκέψου αναγνώστη πού βρίσκεσαι και κοίτα από τη χαραμάδα πού και πώς θα πας”. Το πεντάστιχο του Ελύτη στο προοίμιο είναι η πρώτη ένδειξη.
Αυτό πλέον γίνεται απόλυτα εμφανές σε όλα τα ποιήματα, με τους προβληματισμούς να αλληλοδιαδέχονται τις διαπιστώσεις.
Τα σαράντα επτά ποιήματα, χωρίζονται σε δύο ενότητες.
Τα πρώτα δεκαπέντε, που η ποιήτρια τα ονομάζει ΣΥΝΘΕΣΕΙΣ Π.Χ., είναι κυρίως βιωματικά.
Στα υπόλοιπα – ΣΥΝΘΕΣΕΙΣ Μ.Χ. – περιλαμβάνονται επίσης βιωματικά, αλλά και κοινωνικού προβληματισμού καθώς και αμιγώς πολιτικού περιεχομένου, επηρεασμένα κάποια από αυτά εμφανώς είτε αφανώς από τα στίγματα που άφησε ακόμη και η επονομαζόμενη ”κρίση” των τελευταίων ετών.
(Όσο κι αν προσπάθησα δεν μπόρεσα να καταλάβω τι θα μπορούσε να σημαίνουν τα ”Π.Χ.” και ”Μ.Χ.”).
Το εκφραστικό είδος και η γραφή θα τα χαρακτήριζα-παρακινδυνευμένα με μουσικούς όρους- τζαζ.
Η παντελής-πλην ενός-απουσία ομοιακαταληξίας είναι δομημένη επάνω σε εύστοχα επιλεγμένα επίθετα, επιθετικούς προσδιορισμούς και πρωθύστερα σχήματα.
Η απουσία της κλασικής-έμμετρης- τεχνικής ουδόλως επηρεάζει την αρμονία και την μουσικότητα που συχνά θυμίζει παρλάτα, χωρίς περιττή φλυαρία, με πλήρη όμως νοήματα.
Κάθε λέξη είναι προσεκτικά τοποθετημένη παρά το γεγονός ότι η χρήση του μονοτονικού αδυνατίζει από ευελιξία τη σύνθεση του λόγου.
Τα ποιήματα χαρακτηρίζονται από αμεσότητα, ρεαλισμό, ολοκληρωμένη φιλολογική γνώση, εύπεπτη γλώσσα όχι όμως απλοϊκή.
Τα παιχνίδια με τις λέξεις είναι αριστοτεχνικά πλεγμένα και αυτό φανερώνει την ικανότητα της ποιήτριας να μη παρασύρεται σε ευφυολογήματα ούτε όμως σε ελιτισμό..
Προσωπικά κάποιες φορές το ύφος μου θύμισε Καβάφη, χωρίς φανερά σημάδια αντιγραφής.
Η γενική αίσθηση που μένει είναι ότι τα ποιήματα είναι καλοδουλεμένα έχοντας μείνει επάνω στο γραφείο ατελείωτες ώρες, μέρες και μήνες.
Πιθανόν και κλεισμένα στο συρτάρι για να ωριμάσουν όπως το παλιό καλό κρασί.
Άλλωστε όπως μας ενημερώνει η ΠΕΡΣΕΦΟΝΗ ΤΖΙΜΑ είναι η δεύτερη ποιητική της συλλογή μετά από 21 χρόνια.
Ένα δείγμα:
ΠΤΩΣΗ ΣΕ ΣΗΜΕΙΟ ΜΗΔΕΝ
Η λευκότητα της κάμαρας
βάλθηκε να καταπραϋνει την κοφτερή λύπη της.
Την απόθεσε προσεκτικά στον καναπέ
μην τύχει και διαλυθεί
περήφανη που έπαιξε εν ου παικτοίς.
Ηττημένη
αναβαπτίζεται στο περίγραμμα
του παρθένου τόπου
εκεί όπου αράδιαζε ο έρωτας τα μυστικά του
υψιπετής κι απτόητος το πάλαι.
Στημένη σαν άγαλμα από πάγο
μέσα σε δάσος από μνήμες
σκιρτά στο όραμα αγαπημένης σμίλης
σαν μια προέκταση ανθρώπου
σαν εκτυφλωτικά λευκή άμμος
σαν το Βόρειο Σέλας.
Τώρα ξεχειμωνιάζει η θλίψη
στον πληγωμένο ρευστό εαυτό
υποκύπτοντας στα οικεία
με άμεσο στόχο
την αλίευση πιστών.
* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.
The article expresses the views of the author
iPorta.gr