Ο Δρ Νικόλαος Τσ. Φρόνας είναι
Ιατρός Γαστρενντερολόγος και
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών
Η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία, εδώ και πολλές δεκαετίες αγωνίζεται και πρωτοστατεί στη χώρα μας, με κύριο σκοπό την ενημέρωση του κοινού για πρόληψη και έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου.
Ως μέλος της Union for International Cancer Control (UICC), προωθεί συστηματικά δραστηριότητές και εκστρατείες στο πλαίσιο διεθνών πρωτοβουλιών. Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα καταπολέμησης του καρκίνου που ορίσθηκε διεθνώς η 4η Φεβρουαρίου, δημοσιεύουμε σήμερα άρθρο του αντιπροέδρου του τοπικού παραρτήματος Ρόδου ιατρού Νικολάου Φρόνα, σχετικά με την πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου.
ΕΣΥ ΠΟΤΕ ΘΑ ΚΑΝΕΙΣ ΚΟΛΟΣΚΟΠΗΣΗ;
Κόλον ονομάζεται αλλιώς το παχύ έντερο. Κολοσκόπηση είναι η εξέταση δια μέσου της οποίας ελέγχεται το εσωτερικό τοίχωμα (βλεννογόνος) του παχέος εντέρου. Κολοσκόπιο το εύκαμπτο όργανο με το οποίο ο έλεγχος διενεργείται ενδοσκοπικά, με τη βοήθεια φωτεινής πηγής χωρίς ακτινοβολία και δυνατότητα αναμετάδοσης της εικόνας σε ειδική οθόνη.
Οι συνηθέστερες ενδείξεις της κολοσκόπησης είναι η διερεύνηση ανεξήγητων γαστρεντερικών συμπτωμάτων, η απώλεια αίματος με την κένωση, η σιδηροπενική αναιμία, η πρόσφατη δυσκοιλιότητα, η αύξηση καρκινικών δεικτών σε ορολογικό έλεγχο, η χρόνια διάρροια, ανεξήγητο κοιλιακό άλγος, απώλεια βάρους, διερεύνηση ευρήματος άλλης εξέτασης (στένωση σε διάβαση παχέος, μάζα σε αξονική τομογραφία, μεταστάσεις στο ήπαρ κλπ).
Όμως η βασικότερη ένδειξη της κολοσκόπησης είναι η πρόληψη και πρώιμη διάγνωση του ορθοκολικού καρκίνου. Αποδεδειγμένα η κολοσκόπηση έχει ρόλο στην πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου, όταν εφαρμόζεται ως έλεγχος στο γενικό πληθυσμό που έχει μέσο κίνδυνο να νοσήσει, δηλαδή ουσιαστικά σε όλο τον πληθυσμό με ηλικία πάνω από τα 50 έτη. Μειώνεται η επίπτωση του καρκίνου κατά 75-90% Η ηλικία ελέγχου με κολοσκόπηση μπορεί να είναι και μικρότερη σε άτομα με αυξημένο κίνδυνο νόσησης από καρκίνο παχέος εντέρου (π.χ. άτομα με κληρονομικότητα).
Σε περίπτωση έλλειψης ευρημάτων ο επανέλεγχος γίνεται μετά 5 χρόνια.
Η κολοσκόπηση σαφώς υπερέχει σε σχέση με πιο «παραδοσιακές» μεθόδους διερεύνησης παθήσεων του παχέος. Διαθέτει απόλυτη διαγνωστική ακρίβεια καθώς η ευαισθησία στην εντόπιση-διάγνωση βλαβών στο παχύ έντερο πλησιάζει το 90%. Τα ψευδώς θετικά αποτελέσματα επίσης (δηλαδή η ανεύρεση ψευδών βλαβών, χωρίς κλινική σημασία) είναι εξαιρετικά σπάνια. Και βεβαίως είναι η μόνη μέθοδος που δίνει στο γιατρό την δυνατότητα να παρεμβαίνει θεραπευτικά στον ίδιο χρόνο.
Όταν εκτελείται από εκπαιδευμένο γαστρεντερολόγο είναι ασφαλής εξέταση και σπάνια προκαλεί δυσφορία στον ασθενή. Μόνο ένα 20% των ασθενών αισθάνεται πόνο ή δυσφορία στη κοιλιά, από τον αέρα που εισάγεται για να διαταθεί και να ελεγχθεί με λεπτομέρεια το έντερο.
Οι επιπλοκές επίσης είναι ελάχιστες (αιμορραγία και διάτρηση εντέρου) και συμβαίνουν κυρίως σε επεμβατικές κολοσκοπήσεις (ενδοσκοπική αφαίρεση πολυπόδων).
Για τον καλύτερο έλεγχο απαραίτητος είναι ο επιμελής καθαρισμός του εντέρου γι’ αυτό επιβάλλεται αποφυγή τροφών με υπόλειμμα τις δύο προηγούμενες ημέρες από την εξέταση, και το απόγευμα της προηγούμενης ημέρας η λήψη άφθονων υγρών (χυμοί, νερό ή άλλα διαυγή ροφήματα) με τη συγχορήγηση ειδικού καθαρτικού φαρμάκου.
Η λήψη άλλων φαρμάκων γίνεται κανονικά εκτός από τα αντιπηκτικά, ασπιρίνη ή άλλα αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα.
Η εξέταση διενεργείται με τον ασθενή ξαπλωμένο στο αριστερό πλάι, το κολοσκόπιο εισάγεται από τον πρωκτό και προωθείται ελέγχοντας όλο το παχύ έντερο. Εάν κριθεί απαραίτητο ελέγχονται και τα τελευταία εκατοστά του λεπτού εντέρου. Η εξέταση διαρκεί 15-25 λεπτά ανάλογα και με την εμπειρία του γιατρού μπορεί να διαρκέσει και λιγότερο.
Εάν χρειασθεί η εξέταση γίνεται με ελαφρά καταστολή (μέθη) ή σπάνια με βαθειά καταστολή (αναισθησία) σε κατάλληλο χώρο.
Η κολοσκόπηση αποτελεί σήμερα εξέταση μεγάλης διαγνωστικής και θεραπευτικής αξίας. Διαγνωστικά, υπάρχει η δυνατότητα ανίχνευσης όλων των βλαβών του παχέος εντέρου με δυνατότητα λήψης βιοψιών, διάγνωσης του καρκίνου, διαφόρων κολίτιδων όπως μικροβιακές, ισχαιμικές, νόσο του Crohn, ελκώδη κολίτιδα, εκκολπωμάτωση κ.λ.π.
Θεραπευτικά υπάρχει η δυνατότητα ενδοσκοπικής αφαίρεσης των πολυπόδων οι οποίοι θεωρούνται προκαρκινικές καταστάσεις, καυτηριασμός αγγειοδυσπλασιών, αιμόσταση κ.λ.π.
Το αποτέλεσμα της εξέτασης δίδεται αμέσως μετά το τέλος της εξέτασης. Εάν έχει χορηγηθεί μέθη ή βαθειά καταστολή ο ασθενής θα πρέπει να συνοδεύεται μέχρι να φθάσει στο σπίτι του, αφού δεν πρέπει να οδηγήσει ή να χειρισθεί διάφορα μηχανήματα.
Αντιπρόεδρος Δ.Σ Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας
Παράρτημα Ρόδου