H κα Ειρήνη Ε. Τόλιου είναι
Προϊσταµένη των Γενικών Αρχείων του Κράτους
[ΓΑΚ] Ν. Δωδεκανήσου
28 Οκτωβρίου 2017, πρώην Ελληνικό Προξενείο Ρόδου
«Τότε είπε και γεννήθηκε η θάλασσα…Και στη µέση της έσπειρε κόσµους µικρούς», έγραψε ο Έλληνας ποιητής, κάτοχος του βραβείου Νόµπελ, Οδυσσέας Ελύτης.
Φαίνεται ότι οι θεοί επέδειξαν, περισσή επιµέλεια και υποµονή όταν φιλοτεχνούσαν αυτόν τον τόπο. Και αναγκάσθηκαν να κάνουν πολλές δοκιµές, κι ας ήταν θεοί, για να συνταιριάξουν τόσο καλά στεριά, βράχους και θάλασσα.
Αυτό είναι το Αιγαίο.
Αναπόσπαστο τµήµα του ελληνισµού που για 6 χιλιάδες χρόνια, λόγω της γεωγραφικής του θέσης και της φυσικής του διαµόρφωσης µε τα εκατοντάδες µικρά και µεγάλα νησιά µετέφερε µηνύµατα από τη µια ήπειρο στην άλλη. Κοιτίδα πολιτισµού και πηγή έµπνευσης και δηµιουργίας. Στο Αιγαίο…όλα είναι ουσιώδη, τίποτε περιττό. Το τοπίο, σαν αρχαίος ναός, αποτυπώνει αβίαστα και απλά την αιωνιότητα. Η ελιά, η συκιά και η άµπελος ήταν το στολίδι και η δόξα του τόπου. Το νερό, λίγο.. και ακριβό. Ο άνθρωπος χρειάστηκε µε υποµονή να σκάψει τον βράχο για να κάνει δυνατή την επιβίωση του, να παράγει, να δηµιουργήσει, να χτίσει ναούς, κάστρα και γεφύρια, δρόµους. Πέρασαν κατακτητές, ληστές και πειρατές. Οι άνθρωποι δεν κουράστηκαν γιατί η γη ήταν λίγη, µα ο ουρανός απέραντος «για να διαβάζει µόνος του την απεραντοσύνη» .
Τα Δωδεκάνησα κατοικήθηκαν από ελληνικά φύλα πολύ παλιά, τουλάχιστον από το 1.500 π.Χ. Έχουν εντοπιστεί µάλιστα 8 µυκηναϊκοί οικισµοί που πιστοποιούν αυτήν τη πληροφορία. Τον 6ο αιώνα κατακτήθηκαν από τους Πέρσες, ενώ την Κλασική Εποχή εντάχθηκαν τα περισσότερα στην Αθηναϊκή Συµµαχία.
Στα ελληνιστικά χρόνια υπήρξαν σηµαντικά κέντρα του εµπορίου, ιδίως η Κως κι η Ρόδος.
Αργότερα γνώρισαν την κυριαρχία των Ρωµαίων, που τα κληροδότησαν στους Βυζαντινούς,
κατακτήθηκαν από τους Άραβες, τους Ιωαννίτες Ιππότες, και υπέφεραν -καθ’ όλο το Μεσαίωνα- από την πειρατεία. Από το 1522 και µέχρι το 1912, τα κατείχαν οι Οθωµανοί. Ακολούθησαν οι Ιταλοί και το 1947 εντάχθηκαν στο ελληνικό κράτος. Το γεγονός της Ένωσης ήταν η φυσική εξέλιξη του Δωδεκανησιακού Ζητήµατος.
Churchill ν’ αναφωνήσει τη µνηµειώδη φράση …«πολέµησαν ως ήρωες, πολέµησαν ως Έλληνες!», µετρούσε απώλειες παντός είδους: σε άµαχο πληθυσµό, σε νεκρούς στα µέτωπα, σε φυσικό πλούτο και εγκαταστάσεις κοινής ωφέλειας.
Μόνη ελπίδα από τη µοιρασιά της λείας του πολέµου δεν φαινόταν άλλη από την εκπλήρωση του αιώνιου πόθου των Δωδεκανησίων για την Ένωση των νήσων τους µε τη Μητέρα Ελλάδα.
H ιταλική ανακωχή του 1943, η παράδοση των νησιών από τους Γερµανούς στα συµµαχικά
στρατεύµατα στις 8 Μαΐου 1945, η απόφαση των νικητών του Πολέµου να αποδοθούν τα Δωδεκάνησα στην Ελλάδα, η αγγλική στρατιωτική κατοχή µέχρι την 31η Μαρτίου 1947 και η υπογραφή στις 10 Φεβρουαρίου 1947 στο Παρίσι της Συνθήκης Ειρήνης µεταξύ των Συµµάχων και συνασπισµένων δυνάµεων (µεταξύ αυτών και της Ελλάδας), και της Ιταλίας από την άλλη, αποτέλεσαν µία αλυσίδα γεγονότων που κατέληξαν στο αίσιο για τη Δωδεκάνησο τέλος, την ενσωµάτωση τους στην Ελλάδα µε το Ν.518/9.1.1948 που ψήφισε η Βουλή των Ελλήνων µε συµβολική ηµεροµηνία έναρξης ισχύος την 28η Οκτωβρίου 1947.
«Ρόδος.. του ήλιου νύµφη εσύ.. και του Αιγαίου κόρη διαµάντι στη Μεσόγειο που σε ποθούνε όλοι», έγραψε ο ποιητής…
Από τον θεό Απόλλωνα Ήλιο που είδε τη Ρόδο να αναδύεται από τα νερά του Αιγαίου…την πόθησαν και την κατέκτησαν µια σειρά κατακτητών. Σαρακηνοί, Βενετοί, Ιωαννίτες Ιππότες, Οθωµανοί, Ιταλοί, Γερµανοί και, τέλος ήρθαν οι Άγγλοι ως ελευθερωτές. Κάθε κατακτητής εµφανιζόταν ως ελευθερωτής από τον προηγούµενο.
Άλλοι από αυτούς κούρσεψαν τα νησιά, άλλοι τα εκµεταλλεύτηκαν.
Αλλά εκείνο που δεν κατάφεραν ήταν να τους αλλάξουν τη γλώσσα, τη θρησκεία, την Ελληνικότητα.
Ακολουθεί έκθεση εικόνων από τα Εγκαίνια της Έκθεσης που πραγματοποιήθηκαν στο Πρώην Ελληνικό Προξενείο Ρόδου στις 28 Οκτωβρίου 2017, υπό την διοργάνωση των ΓΑΚ και της κας Ειρήνης Τόλιου, ενώ έγινε υπό την αιγίδα της Βουλής των Ελλήνων και της Περιφέρειας Ν. Αιγαίου. Το κτήριο όπου στεγάζεται το Προξενείο ήταν δωρεά του πρώτου Δημάρχου Ρόδου Παυλίδη, παππού του σκιτσογράφου-γελοιογράφου Βαγγέλη Παυλίδη, σπίτι στο οποίο γεννήθηκε και ο ίδιος το 1943.
