ΟΥΚ ΗΝ ΤΙ ΚΑΘ ΕΑΥΤΟ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ
ΑΛΛ ΕΝ ΤΑΙΣ ΜΕΤ ΑΛΛΗΛΩΝ ΣΥΣΤΡΟΦΑΙΣ
ΚΑΘ ΟΠΗΛΙΚΟΥΣ ΔΗΠΟΤΕ ΑΕΙ ΤΟΠΟΥΣ ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΙΣ
“Αυτή καθαυτή δικαιοσύνη δεν υπάρχει, αλλά μόνο κατά τόπους και κατά καιρούς στις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων, ως συμφωνία για να μη βλάπτουν ούτε να βλάπτονται”.
Ο Επίκουρος ζούσε και δίδασκε κατά τα τέλη του 4ου και τις αρχές του 3ου πx αιώνα κάτω από το καθεστώς της Αθηναϊκής Δημοκρατίας, τους νόμους της οποίας παραβίαζαν με κάθε ευκαιρία οι ισχυροί εκείνης της εποχής όπως ο αριστοτελικός δικτάτορας Δημήτριος ο Φαληρέας, ο υπερφιλόδοξος στρατηλάτης Δημήτριος ο Πολιορκητής, ο αρχικλέφτης ρήτορας Λαχάρης και άλλοι παρόμοιοι. Παράλληλα στα πλαίσια της Αθηναϊκής Δημοκρατίας λειτουργούσαν κάπου σαράντα διαφορετικά δικαστήρια, τα οποία προσπαθούσαν καθημερινά να ικανοποιήσουν τα αιτήματα των δικομανών Αθηναίων.
Όλοι αυτοί επηρεασμένοι άμεσα ή έμμεσα από τις λαϊκές προλήψεις και τις φιλοσοφικές διδασκαλίες των Πυθαγόρειων, των Πλατωνικών, των Περιπατητικών και των Στωικών θεωρούσαν λίγο ως πολύ την δικαιοσύνη ως μια θεϊκή οντότητα, την οποία επικαλούνταν στις αίθουσες των δικαστηρίων προκειμένου να ανταποκριθεί στα αιτήματα και να εξυπηρετήσει όλα τα αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντά τους. Φυσικά οι δικαστικές αποφάσεις ήταν αδύνατον να τους ευχαριστήσουν όλους. Έτσι όσοι θεωρούσαν τον εαυτό τους αδικημένο από μια δικαστική απόφαση υπέβαλαν μηνύσεις και αγωγές και ξανατρέχαν στα δικαστήρια, αφήνοντας στην άκρη την αταραξία της ψυχής τους, την μόνη ικανή να προσφέρει την επικούρεια ηδονή, δηλαδή τη χαρά της ζωής.
Ο Επίκουρος λοιπόν επανέρχεται στο θέμα της δικαιοσύνης ξανά και ξανά, προκειμένου να ξεκαθαρίσει στους συνανθρώπους του ότι δικαιοσύνη αυτή καθαυτή δεν υπάρχει, κι ότι αποτελεί μια ψευδαίσθηση, καλλιεργημένη από τις λαϊκές προλήψεις και τις λανθασμένες φιλοσοφικές διδασκαλίες.
Επιπλέον ούτε από τα δικαστήρια, ούτε από την εκάστοτε πολιτική εξουσία, διεφθαρμένη κατά κανόνα από την ίδια της τη φύση, μπορεί ο άνθρωπος να περιμένει απόδοση δικαιοσύνης. Το μόνο που υπάρχει, δίδασκε ο Δάσκαλος του Κήπου, είναι οι σχετικές συνθήκες μεταξύ των ανθρώπων, για να μη βλάπτουν και να μη βλάπτονται μεταξύ τους, οι οποίες συνθήκες όμως υπόκεινται πάντοτε σε τοπικούς και χρονικούς περιορισμούς.
(συνεχίζεται)- διαβάστε εδώ τα προηγούμενα κείμενα.
Ο Μάριος Βερέττας είναι συγγραφέας και εκδότης. Περισσότερα στο www.verettasbooks.gr. Επίσης, είναι αρχισυντάκτη του φιλοσοφικού περιοδικού “Ο Κήπος του Επίκουρου”.
Αποστολή με μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείουBlogThis!Μοιραστείτε το στο Twitter