iporta.gr

Παπαναστασοπούλου: η Λαίδη Μόνταγκιου γ΄μέρος – ολοκληρώνοντας το αφιέρωμα στο ημερολόγιό της

Στο κομμάτι αυτό του ημερολογίου της, βρίσκουμε κάποιες διαφορετικές, αλλά πολύ ενδιαφέρουσες, πληροφορίες, που αφορούν σε ρούχα, ήθη και έθιμα, αλλά και καλλωπισμό των Ελληνίδων.Η Λαίδη μας ήταν αρχαιολάτρισσα. Παρατηρώντας, λοιπόν, τον ιδιωτικό βίο των Ελλήνων, εύρισκε ομοιότητες με τα αρχαία έθιμα και κυρίως με τα ομηρικά.
Οι αρχόντισσες της Πόλης περνούσαν τον καιρό τους περιτριγυρισμένες από πολυάριθμες υπηρέτριες, απαράλλαχτα όπως η Ανδρομάχη και η Ελένη. Η ζώνη του Μενελάου, που περιγράφει ο όμηρος, είναι όμοια με εκείνη που φορούν οι Έλληνες άρχοντες, «σφιγμένη μπροστά με χρυσό θηλυκωτήρι και γύρω- γύρω πλουμίδια».

Αυτό ήταν πράγματι κατάλοιπο της Βυζαντινής εποχής. Η πολυτελής ζώνη αποτελούσε δείγμα αρχοντικής γενιάς και ξεχώριζε ανάλογα με τα αξιώματα. Οι ζώνες ήταν συχνά διακοσμημένες με πολύτιμους λίθους και μαργαριτάρια. Έλεγαν: ο Τάδε «εζώσθη στρατηγός».

Η σημασία της ζώνης στην αμφίεση κατά τους βυζαντινούς χρόνους φαίνεται από τις μαρτυρίες των Πατέρων της Εκκλησίας κατά τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες. Έγραφε ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος: «ώσπερ ούν ουδείς των αρχόντων χωρίς ζώνης και χλανίδος τολμήσειεν αν φανήναι τω το διάδημα έχοντι» (δηλαδή, κανείς από τους άρχοντες δεν τολμά να εμφανιστεί χωρίς ζώνη και χλαμύδα με κόσμημα) και «ουκ εν τη χλανίδι και τη ζώνη ο άρχων» ( δηλαδή, η χλαμύδα και η ζώνη δεν κάνει τον άρχοντα, ή όπως λέμε σήμερα «το ράσο δεν κάνει τον παπά» ). Ακόμη, ο επίσκοπος Αμασείας Αστέριος, λόγιος, ρήτορας και νομομαθής του Δ΄ αιώνα, έλεγε ότι οι πόρπες και οι ζώνες είναι άστατη κληρονομιά.

«Ο χιονένιος πέπλος της Ωραίας Ελένης φοριέται ακόμη», μας βεβαιώνει η Λαίδη. «Οι γυναίκες χορεύουν και τραγουδούν όπως η Άρτεμη ή η ακολουθία της στις όχθες του Ευρώτα». ( Ας τη συγχωρήσουμε που άλλαξε τον ποταμό: κατά τον Όμηρο, η Άρτεμη και η ακολουθία της χόρευαν στον Ερύμανθο!)

«Η μεγαλοκυρά», συνεχίζει η Λαίδη, « χορεύει πρώτη και οι άλλες γυναίκες την ακολουθούν και μιμούνται τα βήματά της. Κι όταν τραγουδούν, δεν ξεχωρίζουν σε τίποτε από τον αρχαίο χορό».

Η Λαίδη Μόνταγκιου μας ενημερώνει και την περιποίηση του προσώπου των Ελληνίδων της Πόλης: «περιποιούνται τα φρύδια τους και χρησιμοποιούν γύρω από τα μάτια μια μαύρη βαφή. Έτσι, από απόσταση ή στο φως του καντηλεριού, τονίζονται πολύ τα μάτια. Θα ήθελα να μάθουν και οι Αγγλίδες αυτό το μυστικό».

Σε άλλο σημείο γράφει ότι οι Πολίτισσες έβαφαν τα νύχια τους κατακόκκινα.

“Στην σκιά των αιώνων” είναι το τελευταίο βιβλίο της Δήμητρας Παπαναστασοπούλου και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις “Διόπτρα”. 

 
 Δήμητρα Παπαναστασοπούλου