Ζώντας την εποχή που ζούμε, μαθαίνουμε ότι η φράση “επιστροφή στα βασικά” δεν είναι ένα αφηρημένο σχήμα αλλά μια μεγάλη αλήθεια. Ζώντας στην εποχή των κοινωνικών δικτυώσεων κατακλυζόμαστε καθημερινά από ένα σωρό άχρηστες πληροφορίες. Ζώντας στην εποχή των υπολογιστών περνάμε καθημερινά πολύ σημαντικό μέρος του χρόνου μας -ή της ζωής μας αν θέλετε-μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή. Μαζεύοντας, επί της ουσίας, άχρηστες πληροφορίες.
Φαντάζομαι δεν ενδιαφέρει κάποιον ιδιαίτερα αν θα ψηφίσει ΣΥΡΙΖΑ ή όχι τελικά η Ελένη Τσαλιγοπούλου. Όπως και δεν τον ενδιαφέρει πόσο γελοίος είναι ο Νότης Σφακιανάκης. Ο καθένας από αυτούς τελικά πληρώνει τις όποιες επιλογές του. Αντίθετα, κάποιοι από εμάς έμαθαν αυτές τις μέρες ότι η Μαρία Φωκά, μια από τις συμπαθέστερες ηθοποιούς της γενιά της, ήταν συγκατηγορούμενη στην δίκη του Μπελογιάννη και μάλιστα καταδικάστηκε για την αριστερή δράση της σε μια εποχή που, κατά την γνώμη μου, δεν σήκωνε ουδετερότητες. Δεν θυμάμαι ποτέ την Μαρία Φωκά να υπενθυμίζει ή να τονίζει την αριστερή της δράση σε κάποια συνέντευξη. Και ας μην ξεχνάμε ότι περάσαμε μια εποχή που ήταν πολύ της μόδας να βγαίνει ο κάθε πικραμένος και να δηλώνει αριστερός. Το θέμα, βέβαια,δεν είναι τι δηλώνεις ,αλλά τι πράττεις.
Υποθέτω ότι όλοι συμπαθούμε κάποιους προβεβλημένους καλλιτέχνες και παρακολουθούμε όσα δηλώνουν ή πράττουν. Το ίδιο ισχύει και για τους ανθρώπους του πνεύματος. Αν και, φοβάμαι, ότι στην Ελλάδα του 2014 λίγοι, πολύ λίγοι, γνωρίζουν την ύπαρξη ποιητών. Ένα από τα πιο ανατριχιαστικά πράγματα πού άκουσα, ήταν ένα σχόλιο στην τηλεόραση που αφορούσε τον θάνατο της Μαρίας Δημητριάδη, μιάς από τις σημαντικότερες τραγουδίστριες της μεταπολεμικής Ελλάδας. “Πέθανε σήμερα η πρώην γυναίκα του Αντρέα Μικρούτσικου”. Βέβαια, αυτή είναι η μία όψη. Σαφώς και υπήρξαν δημοσιογράφοι και άνθρωποι του ραδιοφώνου που είπαν ή έγραψαν τι ακριβώς ήταν η Μαρία Δημητριάδη. Δεν διάβασα, όμως, πουθενά, κάποιον να σχολιάζει την τηλεοπτική δήλωση. Όχι γιατί το είχε ανάγκη η μνήμη της συγκεκριμένης τραγουδίστριας, δεν το είχε, αλλά για να δείξει τι σκατά ακούγονται από ένα, υποτίθεται, επίσημο βήμα. Κάτω από άλλες περιστάσεις θα μπορούσαμε να πούμε το ίδιο για κάποιους πολιτικούς. Φοβάμαι, όμως, ότι τους έχει ακυρώσει η εποχή. Ακούμε συνέχεια για διεφθαρμένους πολιτικούς, εντός ή εκτός συστήματος. Οπότε , στην συνείδηση των περισσότερων, η λέξη πολιτικός, αν μη τι άλλο, σημαίνει αναξιόπιστος. Φοβάμαι, όμως, ότι αν χρειαστεί να βρούμε παραδείγματα καλλιτεχνών που είχαν δημόσιο λόγο και πράξη, θα χρειαστεί να γυρίσουμε σε εκπροσώπους παλαιότερων γενιών.
Έχουμε την τύχη να ζει ανάμεσά μας ο Μίκης Θεοδωράκης, που εξακολουθεί να είναι παρών, παρά το προχωρημένο της ηλικίας του. Η κύρια δράση του όμως, ήταν στα χρόνια των δεκαετιών του ΄60 και του ΄70. Η δήλωση του Γιώργου Σεφέρη κατά της δικτατορίας, λίγο πριν πεθάνει, διαρκούντος του καθεστώτος των συνταγματαρχών, ήταν ενδεικτική της στάσης αυτού πού λέμε πνευματικός άνθρωπος. Τα σχόλια του Μάνου Χατζιδάκι στο Τρίτο Πρόγραμμα άφησαν εποχή. Και υπάρχουν πολλά τέτοια παραδείγματα και ονόματα που όμως δεν αφορούν το σήμερα. Αφορούν το χθες. Εξαιρέσεις υπάρχουν. Αλλά οι εξαιρέσεις,εκτός του ότι μετριούνται στα δάκτυλα του ενός χεριού, απλά επιβεβαιώνουν τον κανόνα. Κανένας δεν ρισκάρει να εκτεθεί. Αν θα έπρεπε να ονομάσω ένα δημόσιο πρόσωπο σήμερα που δεν διστάζει να εκτεθεί, αυτός είναι ο Σταμάτης Κραουνάκης. Τον έχουν κατηγορήσει πολλές φορές για αυτό. Έχει τύχει να ακούσω δημοσιογράφους ενημερωτικού σταθμού των νοτίων προαστίων να τον χλευάζουν. Αλλά συνεχίζει να το κάνει, έχοντας το θάρρος της γνώμης του. Πιθανότατα, μπορούμε να προσθέσουμε δυό τρία ονόματα σε αυτή την λίστα. Μετά, τέλος. Αν, βέβαια,ρωτήσεις κάποιον προβεβλημένο ερμηνευτή της μιας ή της άλλης όχθης, αν θα τραγουδούσε ένα βράδυ χωρίς να πληρωθεί, δίνοντας την ευκαιρία να τον ακούσουν και αυτοί που δεν έχουν να πληρώσουν το ανάλογο εισιτήριο, στην εποχή που ζούμε, θα εισπράξεις μια εκκωφαντική σιγή.
Την ίδια σιγή θα εισπράξεις και από όλους εμάς που πιστεύουν ότι θα αλλάξουν την κατάσταση από τον καναπέ του σαλονιού τους. Που αναρωτιόμαστε, με περισσότερη συχνότητα, είναι η αλήθεια, πού ακριβώς κάναμε λάθος. Και ξεχνάμε κάτι πολύ βασικό. Ότι τις περισσότερες φορές ξεχνάμε να είμαστε ο εαυτός μας. Και βολευτήκαμε πολύ με τις ταμπελίτσες που μας έβαλαν στην θέση της σκέψης μας.
* Ο Άγγελος Κουτσούκης είναι ραδιοφωνικός παραγωγός και δημοσιογράφος.