1522. Η πολιορκία της Ρόδου από τον Σουλεϊμάν τον Μεγαλοπρεπή ήδη κρατάει τρεις μήνες τώρα. Οι Ιππότες του Αη Γιάννη κι οι Ροδίτες αντιστέκονται με νύχια και με δόντια. Έξω φρενών ο Σουλτάνος για την μέχρι τότε αποτυχία του δίνει διαταγές να γίνουν ετοιμασίες για μια τελευταία προσπάθεια, που δεν πρέπει για κανένα λόγο να αποτύχει.
Η 24 Σεπτέμβρη, σαν σήμερα πριν 491 χρόνια, θα ανατείλει με σφοδρό κανονιοβολισμό των τειχών που κρατά ώρες. Κι ύστερα ξεκινά μια ολομέτωπη επίθεση, η μεγαλύτερη ως τότε, στους τομείς Ισπανίας, Αγγλίας, Προβηγκίας, Ιταλίας ταυτόχρονα -από το Πανεπιστήμιο μέχρι το λιμάνι της Ακαντιάς περίπου, για όσους ξέρουν τη Ρόδο. Οι λίγοι υπερασπιστές με τον Μέγα Μάγιστρο Villier de l’ Isle-Adam δεν ξέρουν πού να πρωτοτρέξουν. Ο Πύργος της Ισπανίας καταλαμβάνεται απο τους Γενίτσαρους που σηκώνουν εκεί ψηλά το μπαϊράκι τους. Ακολουθεί φοβερή μάχη και τέλος οι ιππότες υπό τον Ιάκωβο των Βουρβώνων ξαναπέρνουν τον πύργο.
Παρά την μικρή αυτή νίκη η φοβερή ολομέτωπη επίθεση θα κρατήσει επι πολλές ακόμα ώρες. Στο τέλος, οι Τούρκοι θα αποτραβηχτούν στις θέσεις τους, για να γλείψουν τις πληγές τους και να σκεφτούν την επόμενή τους κίνηση.
Λέγεται πως πάνω απο 15.000 Τούρκοι στρατιώτες -πάντα “αναλώσιμοι εν επαρκεία”- χάθηκαν εκείνη την ημέρα και πως τα νερά της Ακαντιάς βάφτηκαν από το αίμα. Στην άμυνα πήραν μέρος όλοι: νέοι, γέροι, άρρωστοι και γεροί, παπάδες και καλόγεροι. Σπουδαίο ρόλο έπαιξαν και οι γυναίκες. Λέει ο αυτόπτης ιστορικός Bosio:
“Εκείνη την ημέρα οι Ροδίτισσες έδωσαν πολύ μεγάλη βοήθεια. Γιατί έτρεχαν σε κάθε σημείο της μάχης και έφερναν ψωμί και κρασί… και πολλές απ’ αυτές με τα ίδια τους τα χέρια έριχναν από τα τείχη πέτρες και βραστό νερό στον εχθρό. Και πολλές τραυματίστηκαν και άλλες ακόμα σκοτώθηκαν…”
Από τις Ροδίτισσες εκείνες σώθηκαν μέχρι τις μέρες μας το παράδειγμα και το όνομα της Αναστασίας. Φορώντας τ’ άρματα του σκοτωμένου άντρα της, σκότωσε τα δυό της παιδιά για να μην πέσουν στα χέρια των Γενιτσάρων κι ύστερα όρμησε στον εχθρό με το σπαθί στο χέρι, μέχρι που έπεσε κι αυτή στις επάλξεις της Ρόδου.
Η ήττα, όμως, είχε διάφορα θύματα. Έξαλλος ο Σουλεϊμάν, αφού κατέβηκε από τον ξύλινο πύργο απ’ όπου παρακολουθούσε την μάχη, διέταξε να αποκεφαλιστούν οι στρατηγοί Μουσταφά Πασάς και Πιρί Πασάς. Ο Αρχιναύαρχος Κούρτογλου Ρεϊς καταδικάστηκε σε 100 ραβδισμούς στο κατάστρωμα της ναυαρχίδας του.
Τις επόμενες μέρες θα επικρατήσει ηρεμία, καθώς κι οι δυο πλευρές προσπαθούν να συνέλθουν. Κι ύστερα η μάχη θα ξαναρχίσει και θα συνεχιστεί μέχρι το τέλος, περίπου τρεις μήνες αργότερα.
Η συζήτηση για την ανάγκη ενός μαθήματος που θα διδάσκει την ιστορία της ιδιαίτερης πατρίδας μας δεν έχει σταματήσει εδώ και πολλά χρόνια, αν και σε χαμηλούς πάντα τόνους. Φαίνεται πως όλοι συμφωνούν πως τέτοιο μάθημα πρέπει να υπάρχει μα διαφωνούν υποθέτω στο ποιος θα γράψει το βιβλίο και ποιος θα το διδάσκει. Πολιτικές σκοπιμότητες που μας αφήνουν στην άγνοια και μ’ ανοιχτό το στόμα καθώς στεκόμαστε μπροστά στα μνημεία, τα παλιά και τα πρόσφατα. Υπήρξε άραγε “συνωστισμός” πάνω στα τείχη στις 24 Σεπτέμβρη 1522 ή μήπως ήταν” συνάθροιση αντιφρονούντων” ή ακόμα και “σφαγή αλλοφύλων και αλλοθρήσκων”; Εξαρτάται απ’ την πολιτική σας τοποθέτηση.
Βαγγέλης Παυλίδης
Επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του σκιτσογράφου Βαγγέλη Παυλίδη
1522. The siege of Rhodes by Suleiman the Magnificent is already in its third month. The Knights of St. John and the people of Rhodes have been defending their city tooth and nail. The Sultan is besides himself with rage at the failure of his troops.
On September 23, Suleiman gives his men two choices: either they take Rhodes and have three days of free plundering, or they die on the walls and have all the goods of the Mohammedan paradise. And so, at the crack of dawn of September 24, a day like today 491 years ago, a heavy bombardment that will last for hours is followed by a massive attack, the biggest ever, on all fronts. Throngs of Turks attack simultaneously the predictable targets: the sectors of Spain, England, Provence, Italy. The few defenders of the town do not know where to rush first. Before long the Janissaries scale the Tower of Spain and fortify themselves in it. Now the standards with the moon crescent fly on the top of one of the tallest sites on the walls. The episode ends when Brother Jacques de Bourbon with a few men recapture the tower. Inspite of this small victory the awesome general attack of September 24 went on until late afternoon. Finally, the Turks will retreat to lick their wounds and to think of their next move. It is said that more than 15.000 Turkish soldiers were lost that day – always those “expendable assets” – and that the water in the Acandia Bay turned red. Everyone took part in the defence of the city that day: young and old, fit and sick, monks and priests. An important role was played by the women. Says eye witness historian Bosio:
“On that day the Rhodian women gave very extensive aid. Because they would run to every site of the battle bringing bread and wine…… and many of them, with their own hands, were throwing rocks and boiling water at the enemy over the walls, and many were wounded, and still others were killed”.
The name and example of Anastasia have been preserved until today. Dressed in the armor of her dead man, she first kills her two children to prevent their falling into the hands of the Janissaries, and then hurries against the enemy with her sword until she too falls on the besieged battlements of her home.
But defeat comes at a price. As soon as Suleiman climbed down from the wooden tower from which he had watched the battle he ordered that his generals Mustafa Pasha and Piri Pasha be beheaded. The Amiral Kurtoglu Reis was sentenced to 100 blows by the rod on the deck of his flagship.
For the next few days calm will reign as both sides try to recover. And then, the fighting will resume until the end, about three months later.