Σάββας Παυλίδης, ο πατέρας μου. Πολιτικός εξόριστος στην Ponza της Ιταλίας, για την συμμετοχή του στην Εθνική Αντίσταση στην Ιταλοκρατούμενη Δωδεκάνησο. Κάποια στιγμή αποφασίζει να κρατήσει ένα ημερολόγιο. Παρακάτω αντιγράφω αποσπάσματα που αναφέρονται στην 25η Μαρτίου 1943. Θα ακολουθήσει η δίκη στο Στρατοδικείο και η μεταφορά του μαζί με τους συντρόφους τους στην Ponza.
Ο 15 ημερών “Κωστάκης” δεν είναι άλλος απο τον υπογράφοντα το μπλογκ αυτό. Το πώς κατέληξα Ευάγγελος είναι άλλη ιστορία. Ο πατερας μου δεν με είδε και δεν τον είδα παρά μόνο μετά το τέλος του πολέμου και τον επαναπατρισμό του, όταν πιά είμουν σχεδόν 3 χρονών.
“ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ
Αρχόμενον αναδρομικώς από της 25 Μαρτίου 1943. Η σύνταξή του άρχεται από της 13 Ιουνίου. Εις τας εσωτερικάς δε σελίδας εξηγώ διατί η (πορεία η) αναδρομική.
Εν Ponza τη 13 Ιουνίου1943
“…επειδή οι σύντροφοί μου βρίσκονται στο διπλανό θάλαμο των άλλων Ελλήνων, για ν’ακούσουν το κύρηγμα του (Μισαούρη), που γίνεται κάθε Κυριακή, δεν έχω τι να κάνω κι’ έτσι απεφάσισα κι’ εγώ ν’αρχίσω το ημερολόγιό μου. Αυτό το επιθυμούσα από καιρό, από τη μέρα που μας συνέλαβαν στη Ρόδο. Μα δυστυχώς βρέθηκα σε αδυναμία να το πράξω συνεπεία των πολυποικήλων περιπετειών μου. Τώρα που αρχίζω είμαι υποχρεωμένος να ανατρέξω στο παρελθόν και εν είδει εισαγωγής να εξιστορήσω με κάθε δυνατή ακρίβεια ή όσο με βοηθάει η μνήμη μου, όσα συνέβησαν από της 25 Μαρτίου 1943
25 Μαρτίου 1943, Πέμπτη
βρίσκομαι στο σπιτάκι μου, που δεν μπορώ ακόμα να το χορτάσω ύστερα από οκτώ μήνες φυλακή, αφοσιομένως εις την γυναικούλα μου την γλυκιά που βρίσκεται στο κρεββάτι λεχώνα μόλις 15 ημερών. 15 μόλις ημέρες έχουν περάσει από τότε που αποχτήσαμε το το δεύτερό μας αγγελούδι τον Κωστάκη μας. Εκείνη περιποιείται τα δυο μας παιδάκια κι’ εγώ περιποιούμαι και τους τρεις. Είμαι ευτυχισμένος. Επιτέλους τα βάσανά μας έχουνε περάσει. Μπορούμε να απολαύσουμε την οικογενειακή γαλήνη. 25 Μαρτίου, μεγάλη ημέρα, του Ευαγγελισμού. Ημέρα εθνικής υπερηφανείας. 25 Μαρτίου η επέτειος της εθνικής μας παλιγγενεσίας. Με σφιγμένες καρδιές, με πόνο, όλοι μας θυμόμαστε τα περασμένα… Ποιος το πίστευε; Ποιος το φανταζότανε; Η Μάνα μας αρρώστησε, αρρώστησε βαρειά, αρρώστησε θανάσιμα, καταματωμένη, κατακουρελιασμένη, ακρωτηριασμένη…
Στις 4 το απόγευμα λαμβάνω κλήσh για την αστυνομία. Κάτι μου σφίγγει την καρδια΄. Προαισθάνομαι κακό. Η γυναικούλα μου φιλώντας με δακρυσμένη με στέλνει στην ευχή της Παναγίας. Ρίχνω μια ματιά στα μορουδέλια μου και φεύγω. Στην αστυνομία συναντώ και τους αλλους Τηλιακούς, Κλαδά, Χαρίτο και Οικονόμου. Η προαίσθηση για κάτι το δυσάρεστο γίνεται βεβαιότης. Ο Maresciallo μας ανακοινοί τη σύλληψή μας. Το μυαλό μου αμέσως πετάει στην γυναικούλα μου που στο κρεββάτι της με περιμένει με αγωνία, στα μωρά μου. Όλοι τους πάλι ολομόναχοι. Εδώ κ’ ένα χρόνο τώρα υποφέρουν τόσο πολύ χωρίς σύζυγο, χωρίς πατέρα. Τι αμαρτίες άραγε να είχαν αυτά τα πλάσματα; Φαντάζομαι τι θα γίνεται στο σπίτι όσο περνάει η ώρα χωρίς να γυρίζω. Ευτυχώς αργά το βράδυ μου επιτρέπουν να μεταβώ με συνοδεία στο σπίτι μου για να πάρω μερικά πράγματα. Φτάνω, ανεβαίνω τη σκάλα κι’ακούω κλάματα. Κλάματα ανάκατα. Κλαίνε όλοι μαζί. Μάνα κ’ παιδιά. Ένας κόμπος μου σφίγγει την καρδιά … Πνίγομαι, θέλω να φύγω χωρίς να τους δω. Μα αχ, πρέπει να δώσω θάρρος σ’αυτή την γυναίκα, σ’αυτόν τον μάρτυρα, πρέπει να δώσω θάρρος για να ανθέξει στο καινούργιο αυτό χτύπημα. Μπαίνω στην κρεββατοκάμαρα. Η γυναίκα μου στο κρεββάτι ακόμα με τα δύο παιδάκια μας αγκαλιά. Η κυρ. Δικαία της κρατάει συντροφιά. Όλοι κλαίνε, κλαίω κι εγώ μαζί τους. Τους φιλώ όλους τους δίνω θάρρος και τους καθησυχάζω. Τους λέγω πως προοριζόμεθα για πεδίο συγκεντρώσεως. Βιαστικά τους αποχαιρετώ και φεύγω τρέχω σαν να με κυνηγάνε, δεν ξέρω τι έχω πάθει. …
Επιστρέφω στην αστυνομία, μας μαρκάρουν σε ταξί και γραμμή για τις Φυλακές Κοσκινού. Γνώριμες γειτονιές όσο κι’ αντιπαθητικές. Αντιπαθητικές κ’ φυλακές, κ’ οίκημα, αντιπαθητικότερες ακόμα όσον αφορά το προσωπικό. Pizaneo και Co ληστοσυμμορία με όλη τη σημασία της λέξεως. Μπαίνουμε σε ένα κελλί και να κατά τις 11 μ.μ. καταφθάνει και ο Χατζησταμάτης. Λείπουν μερικοί για να γίνουμε κομπλέ. Τσιμπάω το φτωχικό μου κολατσό που βιαστικά μου ετοίμασε η χρυσή μου γυναικούλα και μου έδωσε στο χέρι, και μετα βολευόμαστε όπως όπως για να περάσουμε τη νύκτα…. Περιμένουμε πια την πρωτοβάθμιον επιτροπήν ασφαλείας η οποία πρόκειται όπως μας είπανε να έλθει την Δευτέρα 29 Μαρτίου…”
13 June 1943. My father Savvas Pavlidis is in a concentration camp, on the island of Ponza, Italy. He is a political prisoner, for his participation in the resistance against the Italian occupation of Rhodes and the Dodecanese. On that day he decides to begin a diary and his first entry starts with a day like today, 25 March 1943. It is the day he is arrested for the second time. His court martial and his deportation to Italy will follow. On that day, 25 March 1943, I was 15 days old. My father will not see me, and I will not see him, until the end of the war and his repatriation, some three years later.
In the picture, the first page of his diary and his prisoner’s number from Ponza.
* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.
The article expresses the views of the author
iPorta.gr