“Αυτοί που δεν είχαν ξαναδεί την Κωνσταντινούπολη ήταν συνεπαρμένοι, χωρίς να μπορούν να πιστέψουν πως τέτοια σπουδαία πόλη ήταν δυνατόν να υπάρχει στον κόσμο. Ατένιζαν τα ψηλά τείχη και τους πύργους που ήταν γύρω γύρω οχυρωμένη, τα αρχοντικά της σπίτια, τις ψηλές της εκκλησιές, τόσες πολλές που δεν θα το πίστευε όποιος δεν το είχε δει με τα μάτια του. Λογάριαζαν το μήκος και το πλάτος της πόλης που βασιλεύει πάνω σ’ όλες τις άλλες. Όσο γενναίοι και να ήσαν, όλοι ανατρίχιασαν στην θέα.”
– Geoffroi de Villehardouin, De la Conquête de Constantinople
12 Απριλίου 1204. Σαν σήμερα που γράφω, πριν 810 χρόνια. Οι Φράγκοι της 4ης (δήθεν) Σταυροφορίας αλώνουν την Κωνσταντινούπολη για να ακολουθήσει το μεγαλύτερο πλιάτσικο της ιστορίας.
Επί τρείς μέρες οι Φράγκοι ληστεύουν, τρομοκρατούν και επιδίδονται σε κάθε λογής βανδαλισμούς. Πολύτιμοι Ελληνικοί και Ρωμαϊκοί θησαυροί αρπάζονται ή καταστρέφονται. Ανάμεσα στα άλλα, τα μπρούτζινα άλογα του Ιπποδρόμου που σήμερα στολίζουν την Βασιλική του Αγίου Μάρκου στην Βενετία, ενώ το μεγάλο μπρούτζινο άγαλμα του Ηρακλή- έργο του μεγάλου Λυσίππου- θα το λιώσουν στο καμίνι για το μέταλλό του. Η περίφημη Βιβλιοθήκη της Κωνσταντινούπολης καταστρέφεται και -παρά τους χριστιανικούς τους όρκους και τον σταυρό στο στήθος- οι Σταυροφόροι θα εισβάλουν συστηματικά σε όλους τους ναούς και ιερούς τόπους καταστρέφοντας και κατακλέβοντας ακόμα και ιερά κειμήλια. Τίποτα δεν θα γλυτώσει!
Κοντά σ’ αυτά χιλιάδες πολίτες θα σκοτωθούν εν ψυχρώ. Άλλοι βασανίζονται για να μαρτυρήσουν δήθεν κρυμμένους θησαυρούς. Γυναίκες, ακόμα και καλόγριες, βιάζονται.
800 χρόνια μετά, το 2001, ο πάπας Ιωάννης Παύλος Β’ θα ζητήσει συγγνώμη: “Είναι τραγικό που οι επιδρομείς, που ξεκίνησαν για να εξασφαλίσουν την ελεύθερη πρόσβαση των Χριστιανών στους Αγίους Τόπους στράφηκαν ενάντια στους εν πίστη αδελφούς τους… Πώς είναι δυνατόν, ύστερα από 800 χρόνια, να μην μοιραζόμαστε τον πόνο και την αηδία.”
Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος θα απαντήσει: “Το πνεύμα της συμφιλίωσης είναι ισχυρότερο από το μίσος…Υποδεχόμαστε με ευγνωμοσύνη και σεβασμό την από καρδιάς χειρονομία σας.Είναι αλήθεια πως πριν 800 χρόνια διαπράχτηκε ένα έγκλημα…”
Βαγγέλης Παυλίδης