Ἤκουσε γλῶτταν ψαλμικῶς, ἣν οὐκ ἔγνω,
Ἐφραίμ, ἄνω καλοῦσαν, ὁ γλῶσσαν Σῦρος.
Εἰκάδι ὀγδοάτῃ Νόες Ἐφραὶμ θυμὸν ἀπηῦρον.
Ο Όσιος Εφραίμ καταγόταν από την Ανατολή και γεννήθηκε στην πόλη Νίσιβη της Μεσοποταμίας πιθανώς το 308 μ.Χ. ή και ενωρίτερα. Ήκμασε επί Μεγάλου Κωνσταντίνου (324 – 337 μ.Χ.), Ιουλιανού του Παραβάτου (361 – 363 μ.Χ.) και των διαδόχων αυτού. Από την μικρή του ηλικία διδάχθηκε την πίστη και την αρετή από τον Επίσκοπο της γενέτειράς του Ιάκωβο (309 – 364 μ.Χ.), ο οποίος και τον χειροτόνησε διάκονο, αλλά ο Όσιος αρνήθηκε να λάβει μεγαλύτερο αξίωμα. Ακολούθησε πολύ νωρίς τον μοναχικό βίο και με το φωτισμό του Παρακλήτου έγραψε πάρα πολλά συγγράμματα πνευματικής και ηθικής οικοδομής. Γι’ αυτό και θαυμάζεται για το πλήθος και το κάλλος των έργων του. Γνώστης ακριβής όλων των δογματικών θεμάτων, ήξερε να καταπολεμά τις αιρέσεις και να υπερασπίζει με θαυμάσια σαφήνεια την Ορθοδοξία. Ήταν εκείνος που κατατρόπωσε σε διάλογο τον αιρετικό Απολλινάριο και οδήγησε πολλούς αιρετικούς να επιστρέψουν στην πατρώα ευσέβεια.
Όταν, διά της συνθήκης του έτους 363 μ.Χ., που υπέγραψε ο διάδοχος του Ιουλιανού του Παραβάτου, Ιοβιανός (363 – 364 μ.Χ.), η Νίσιβης παραδόθηκε στους Πέρσες, ο Όσιος Εφραίμ εγκατέλειψε την πατρίδα του και ήλθε στην Έδεσσα, όπου ασκήτεψε σε παρακείμενο όρος. Το έτος 370 μ.Χ. επισκέφθηκε τον Μέγα Βασίλειο στην Καισάρεια της Καππαδοκίας και λίγο αργότερα τους Πατέρες και Ασκητές της Αιγύπτου.
Ο Όσιος Εφραίμ κοιμήθηκε με ειρήνη το έτος 373 μ.Χ. και η Σύναξή του ετελείτο στο Μαρτύριο της Αγίας Ακυλίνας, στην περιοχή Φιλοξένου, κοντά στην αγορά.
Κύριε καὶ Δέσποτα τῆς ζωῆς μου, πνεῦμα ἀργίας, περιεργείας, φιλαρχίας καὶ ἀργολογίας μή μοι δῷς.
Πνεῦμα δὲ σωφροσύνης, ταπεινοφροσύνης, ὑπομονῆς καὶ ἀγάπης, χάρισαί μοι τῷ σῷ δούλῳ.
Ναί, Κύριε Βασιλεῦ, δώρησαί μοι τοῦ ὁρᾶν τὰ ἐμὰ πταίσματα, καὶ μὴ κατακρίνειν τὸν ἀδελφόν μου, ὅτι εὐλογητὸς εἶ, εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
Πρόσεχε αδελφέ, γιατί ο εχθρός πολεμάει με διάφορους τρόπους τους αγωνιστές. Και πριν να πραγματοποιηθή η αμαρτία, ο εχθρός την δείχνει στα μάτια τους πολύ μικρή. Μετά τη διάπραξη της αμαρτίας όμως, ο πονηρός την παρουσιάζει υπερβολικά βαρειά στα μάτια εκείνου που αμάρτησε, σηκώνοντας εναντίον του μύρια κύματα λογισμών, έτσι ώστε, πνίγοντας μέσα σ’ αυτά τη λογική σκέψη του αδελφού, να τον καταποντίση στο βυθό της απελπισίας.
Κι εσύ λοιπόν, αγαπητέ, γνωρίζοντας από πριν αυτές τις πανουργίες του εχθρού, πρόσεχε μη σε γελάσει και αμαρτήσεις. Αλλά κι αν έχεις ήδη πέσει σ’ ένα παράπτωμα, μην το συνεχίζεις, απελπισμένος για τη σωτηρία σου. Σήκω και γύρνα πίσω στον Κύριο και Θεό σου. Κι Εκείνος θα σ’ ελεήσει. Γιατί ο Δεσπότης μας είναι οικτίρμων και ελεήμων, μακρόθυμος και πολυέλεος, και δεν περιφρονεί όσους μετανοούν ειλικρινά, αλλά πρόθυμα και με χαρά τους δέχεται.
Όταν λοιπόν σου λέει ο εχθρός, «Χάθηκες, δεν μπορείς πια να σωθείς», εσύ πες του: «Εγώ έχω Θεό εύσπλαγχνο και μακρόθυμο, γι’ αυτό και δεν απελπίζομαι για τη σωτηρία μου. Εκείνος που μας άφησε εντολή να συγχωρούμε το συνάνθρωπό μας “έως εβδομηκοντάκις επτά” (Ματθ. 18:22), ο Ίδιος, πολύ περισσότερο, θα συγχωρήσει τις αμαρτίες εκείνων που επιστρέφουν κοντά Του μ’ όλη τους την ψυχή».
Κι έτσι, με τη χάρη του Θεού, θα λυτρωθής από τον πόλεμο.
«…Καθώς η αρχή και το τέλος των αγαθών είναι η ταπεινοφροσύνη, ούτως η αρχή και το τέλος των κακών είναι η υψηλοφροσύνη. Πανούργο δε και πολύμορφο είναι το ακάθαρτο αυτό πνεύμα της υπερηφάνειας· γι’ αυτό αγωνίζεται να υποδουλώσει τους πάντες και σε καθένα στήνει ιδιαίτερη παγίδα· το σοφό ζητεί να τον παγιδεύσει με τη σοφία· τον ισχυρό με την ισχύ· …τον όμορφο με την ομορφιά· τον εύγλωττο με την ευγλωττία, τον καλλίφωνο με την καλλιφωνία…
Ομοίως δεν σταματά από το να πειράζει και αυτούς που καταγίνονται με τα πνευματικά· αυτόν που αποτάσσεται τον κόσμο με την αποταγή· τον εγκρατή με την εγκράτεια, …τον ακτήμονα με την ακτημοσύνη· τον πολυμαθή με την πολυμάθεια· τον ευλαβή με την ευλάβεια…
Γι’ αυτό και ο Κύριος επειδή γνωρίζει το δεινό αυτό πάθος, …έδωσε σε μας την ταπεινοφροσύνη σαν τρόπαιο κατ’ αυτού, όταν είπε· «Όταν κάνετε όλα όσα έχουν διαταχθεί σε σας, να λέτε ότι είμαστε αχρείοι δούλοι»…»
Εκείνος που λέει πολλά λόγια, όταν βρίσκεται ανάμεσα σε αδελφούς, θα προκαλέσει πολλές φιλονικίες και πολλή αντιπάθεια εναντίον του. Αν όμως δύσκολα ανοίγει τα χείλη του, θα γίνει αγαπητός.
Όποιος λέει πολλά λόγια, γίνεται αντιπαθητικός. Όποιος όμως προσέχει το στόμα του, γίνεται αγαπητός.
Όποιος φυλάει το στόμα του, φυλάει και την ψυχή του. Απεναντίας, ο αυθάδης αυτοκαταστρέφεται ή πάντως “ἐγγίζει συντριβῇ”, όπως είναι κάπου γραμμένο (Παροιμ. 10:14).
Ο κήπος που δεν έχει φράχτη, ποδοπατιέται και ερημώνεται. Κι αυτός που δε φράζει το στόμα του, χάνει τους πνευματικούς καρπούς του.
Αδελφέ, όταν ο αθλητής αγωνίζεται, κρατάει σφιχτό το στόμα του. Σφίγγε κι εσύ το στόμα σου, συγκρατώντας το από τα περιττά λόγια, και θα έχεις ψυχική ανάπαυση.