Κἂν Εὐστρατίου πνεῦμα λαμβάνῃ πόλος,
Τὸ σῶμα τῇ γῇ θαυμάτων βλύζει χάριν.
Ο Όσιος Ευστράτιος καταγόταν από την περιοχή της Ταρσίας (Ταρσός Βιθυνίας στη Μικρά Ασία), η οποία ανήκε στη μεγάλη διοικητική περιφέρεια των Οπτημάτων και συγκεκριμένα από την κωμόπολη που έφερε το όνομα Βιτζιανή και έζησε τον 9ο αιώνα μ.Χ. Οι γονείς του, Γεώργιος και Μεγεθώ, ήταν ευσεβείς και εύποροι. Ο Όσιος Ευστράτιος ανατράφηκε με παιδεία και νουθεσία Κυρίου και οι γονείς του φρόντισαν και για την εκπαίδευσή του. Όταν συμπλήρωσε το εικοστό έτος της ηλικίας του η καρδιά του κυριεύθηκε από Θείο έρωτα. Τότε άφησε τους γονείς του και μετέβη στον Όλυμπο της Βιθυνίας, στο Μοναστήρι του Αυγάρου, στο οποίο μόναζαν οι θείοι του, από τη μητέρα του, Γρηγόριος και Βασίλειος. Εκεί λοιπόν, έγινε δεκτός από τους θείους του και ακολούθησε και αυτός την επίπονη και σκληρή ζωή του μοναχού.
Ο Όσιος καθημερινά διακονούσε τους πάντες με πρόθυμη καρδιά και ταπεινό φρόνημα. Δεν ενδιαφερόταν για τίποτε από τα αγαθά του κόσμου. Δεν είχε τίποτε στην κατοχή του, παρά μόνο ένα τρίχινο ένδυμα και ένα ύφασμα από μαλλί προβάτου. Δεν είχε ούτε τόπο ορισμένο για να κοιμάται. Λένε μάλιστα, ότι από τότε που έγινε μοναχός, στα εβδομήντα πέντε του ασκητικού του βίου, δεν κοιμήθηκε ποτέ ύπτιος ή με το αριστερό πλευρό.
Όταν πέθαναν οι προ αυτού ηγούμενοι της μονής, οι πατέρες εμπιστεύθηκαν στον Όσιο τη διοίκηση της μονής και τον ανέδειξαν ηγούμενο.
Εκείνο τον καιρό επέστρεψε νικητής από τον πόλεμο κατά των Βουλγάρων, ο εικονομάχος Λέων ο Ε’ (813-820 μ.Χ.), ο οποίος ανέτρεψε τον ευσεβέστατο αυτοκράτορα Μιχαήλ. Η αίρεση της εικονομαχίας άρχισε να φουντώνει. Ο Όσιος Ευστράτιος, μετά από προτροπή του Οσίου Ιωαννικίου του Μεγάλου (τιμάται 4 Νοεμβρίου), άφησε τη Μονή και επέστρεψε στην πατρίδα του. Μόλις όμως έγινε η αναστήλωση των αγίων εικόνων, ο Όσιος επανήλθε στο μοναστήρι του. Η μέρα περνούσε με Πνευματικά γυμνάσματα και άσκηση και η νύκτα με αγρυπνίες και γονυκλισίες. Η μονολόγιστη ελπίδα, η ευχή του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, ήταν στην καρδιά και τα χείλη του. Ο Θεός τον αξίωσε με το χάρισμα της θαυματουργίας.
Ο Άγιος προείδε, με τη Χάρη του Θεού, το θάνατό του. Λίγο πριν απέλθει από την παρούσα ζωή, κάλεσε τους μοναχούς και τους είπε : «Αδελφοί, ο χρόνος της επίγειας ζωής μου έφθασε στο τέλος του. Λοιπόν, τέκνα μου αγαπητά, να φυλάξετε την παρακαταθήκη που παραλάβατε, γιατί τα πράγματα της παρούσας ζωής είναι πρόσκαιρα και μάταια, ενώ της μέλλουσας ζωής είναι άφθαρτα και αιώνια». Μόλις τελείωσε τα σύντομα αυτά λόγια, τους ευλόγησε και τους σφράγισε με το σημείο του Σταυρού. Έπειτα, αφού ύψωσε το βλέμμα του στον ουρανό, είπε, «Κύριε, εις τας χείρας σου παραδίδω το πνεύμα μου».
Έτσι ο Όσιος Ευστράτιος κοιμήθηκε με ειρήνη σε ηλικία 95 ετών.