Ο Μάνος Στεφανίδης είναι Ιστορικός Τέχνης και Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του ΕΚΠΑ
φωτογραφία άρθρου: alimosonline.gr
Το Σάββατο 21 Δεκεμβρίου 2019 έγιναν από τον δήμαρχο Αλίμου τα αποκαλυπτήρια του νέου γλυπτού του Γκάγκικ Αλτουνιάν “Άγγελος”, το πνεύμα της χριστιανοσύνης, λίγο πιο πάνω από τον περσινό του “Όμηρο”, το πνεύμα της Ρωμιοσύνης, στην οδό Δωδεκανήσου, πολύ κοντά στο μετρό Αλίμου. Ο Ιστορικός Τέχνης και Πανεπιστημιακός Καθηγητής Μάνος Στεφανίδης ήταν παρών στην έκθεση, δεδομένου ότι για χρόνια προσπαθεί να πείσει τους δήμους να επαναφέρουν την γλυπτική σε δημόσια θέα γεγονός που αποτελεί για τον ίδιο πολιτιστική νίκη. Εξ αφορμής αυτού του γεγονότος, δέχτηκε επίθεση χείριστου επιπέδου από Έλληνα γλύπτη στον οποίο ο κος Στεφανίδης απάντησε ευγενικά, μα και καυστικά:
Δημόσια γλυπτική στην Ελλάδα, η χειμαζόμενη τέχνη. Τα τέσσερα πρώτα γλυπτά των φωτογραφιών στήθηκαν μέσα στον χρόνο που τελειώνει. Από Δεκέμβρη του 2018 ως τον Δεκέμβριο του 2019. Πρόκειται για το “Πνεύμα της Χριστιανοσύνης” και τον ” Όμηρο” του Γκάγκικ Αλτουνιάν στον Άλιμο αλλά και την “Γοργόνα της Τήνου” του Αργύρη Φόρτωμα στο λιμάνι του νησιού. Τα θεωρώ και τα τρία παιδιά μου αφού εγώ τα εισηγήθηκα.
Τέταρτος ο έξυπνα στημένος – μετά από τεράστια καθυστέρηση τριάντα χρόνων – “Μέγας Αλέξανδρος” του Γιάννη Παππά, στην συμβολή Όλγας και Αμαλίας, γλυπτό που μού αρέσει όλο και πιο πολύ (δυστυχώς δεν απέφυγε ούτε αυτό την μήνιν των “προοδευτικών”).
Τέλος θα θυμίζω μιαν εξαιρετική προτομή που είναι θαμμένη στο πάρκο του Ωδείου Αθηνών. Πρόκειται για τον “Δημήτρη Μητρόπουλο” του Θανάση Απάρτη. Μεγαλείο και απλότητα!
ΥΓ 1. Ο Φαέθων Γρυπάρης είναι Τήνιος γλύπτης που γκρινιάζει συχνά για τις προτιμήσεις μου. Ιδού τι μού έγραψε σχετικά και η απάντηση μου:
…”Ο ” Άγγελος”, αν και θυμίζει γκέισα στέκεται σαν γλυπτό. Ο ” Όμηρος” με τίποτα και προσβάλλει τον ποιητή. Εργολαβία έχει πάρει το Δήμο Αλίμου; Έλληνες γλύπτες δεν έχουμε;
Και η απάντηση μου:
…Ο Δήμος Αλίμου με εισήγηση μου αποδέχτηκε την ανωτέρω εξαιρετική πρόταση του Αρμενίου καλλιτέχνη που ζει στην Ελλάδα εδώ και είκοσι πέντε χρόνια και που εκθέτει συχνά σε ατομικό και ομαδικό επίπεδο και στην Αθήνα και τον Πειραιά (κατοικεί στο Κερατσίνι). Επιπλέον έχει συμμετάσχει σε συμπόσια γλυπτικής, παρεμβάσεις κλπ. Ο Γκάγκικ είναι σπουδαίος γλύπτης με υψηλή παιδεία και αισθητική έχοντας σπουδάσει στην πρώην Σοβιετική Ένωση. Ήταν επιστήθιος φίλος του πρόωρα χαμένου Ηρακλή Παρχαρίδη.
Επιπλέον η πρόταση του για μνημειακή, δημόσια γλυπτική από μπετόν είναι πάμφθηνη. Το κάθε έργο στοίχησε συνολικά αμοιβή, χυτήριο, υλικά, τοποθέτηση κλπ 10.000€. Προσωπικά με συγκίνησε που εμπνέεται από τον διαχρονικό, ελληνικό Μύθο, δηλαδή τον Όμηρο, και την χριστιανική παράδοση; Ξέρεις πολλούς Έλληνες γλύπτες που να λειτουργούν ανάλογα; Πού είναι το κοσμοπολίτικο μας πνεύμα που ενσωματώνει τον ξένο; Δύο μεγάλοι Έλληνες ποιητές, ο Ιωάννης Δαμασκηνός και ο Λουκιανός, ήταν από την Συρία. Προοδευτικός και ξενοφοβικός δεν ταιριάζει.
Επιμένω: Ξέρεις πολλούς Έλληνες που θα έκαναν κάτι ανάλογο θεματικά ; Είναι ντροπή – και το έχεις ξανακάνει – να μιλάς τόσο απαξιωτικά για το έργο ενός συναδέλφου σου. Έχεις κάθε δικαίωμα να μην σου αρέσει αισθητικά, όχι όμως και να το λοιδορείς, χωρίς να το έχεις καν δει! Ειδικά ο Όμηρος στηρίζεται σε μιαν εντυπωσιακή, εξπρεσιονιστική φόρμα μάλλον ασυνήθιστη για μας. Ο” Όμηρος” είναι καλύτερος από την “Χριστιανοσύνη” ! Μόνο που η τελευταία διαθέτει πειστικότερη πατίνα. Πολύ κοντά στον χαλκό!
Καλύτερα λοιπόν πες μας ποιό δικό σου γλυπτό έστησε ο Δήμος της Τήνου δημόσια που και Έλληνας είσαι και Τήνιος. Ποιά γλυπτά εν γένει στήνονται στην Τήνο, πατρίδα της ελληνικής γλυπτικής αλλά και στην υπόλοιπη Ελλάδα. Κοιτίδα της γλυπτικής κατά τα άλλα!
Αντί να προωθείς τη δική σου δημιουργία ως οφείλεις, θάβεις το έργο των συναδέλφων σου κινούμενος από μικρόψυχη, συντεχνιακή νοοτροπία. Η ενσωμάτωση ξένων καλλιτεχνών στην ελληνική τέχνη δεν είναι εργολαβία αλλά πολιτιστική νίκη.
Όσο για την ελληνική γλυπτική φοβάμαι ότι ψυχορραγεί εξόριστη και από την επίσημη πολιτεία και από τις σχολές καλών τεχνών οι οποίες προωθούν εννοιολογική τέχνη αποκλειστικά! Μετά τον Λάππα και τον Παπαγιάννη η ένδεια είναι πασιφανής. Κάνω μια τεράστια προσπάθεια να επαναφέρω την γλυπτική στο δημόσιο χώρο, να πείσω τους δήμους που πνίγονται στην γραφειοκρατία αλλά και την άγνοια να στήσουν γλυπτά επιπέδου πλην των προτομών και των ηρώων σε δρόμους και πλατείες. Είναι άδικο αυτό που κάνεις και με προσβάλλει βαθιά…
ΥΓ. Αθήνα είναι η πόλη που γλυπτά και χριστουγεννιάτικα δέντρα πρέπει να τα φυλάει η αστυνομία από τον ενθουσιασμό των επαναστατών.
Ακολουθεί προλογικό σημείωμα από τον Μάνο Στεφανίδη πρότερης έκθεσης του Γκάγκιν Αλτουνιάν καθώς κι ένα σύντομο βιογραφικό του:
«…Ο Γκάγκιν Αλτουνιάν διαθέτει μια στέρεη εικαστική παιδεία, ασκημένη στην πειθαρχία αλλά και την ασυμβίβαστη εργασιομανία. Επίσης διαθέτει καλλιτεχνικό ήθος, πράγμα που σημαίνει ότι δεν κάνει ούτε παραχωρήσεις, ούτε συμβιβασμούς με τη δουλειά του. Αλλά επιμένει στο κυνηγητό της τελειότητας.
Κι αυτό είναι ένα εξαιρετικό μάθημα για τους ντόπιους δημιουργούς που χάνουν συχνά χρόνο, στην ομφαλοσκόπηση και τον εγκωμιασμό της σκιάς τους. Πιο συγκεκριμένα τώρα ο Αλτουνιάν εκθέτει γλυπτά που συνδυάζουν κομψότητα και επάρκεια δομής αλλά και πίνακες που μεταλλάσσουν πλαστικά εικόνες και ιστορίες από την πατρίδα του.
… Ο Γκάγκικ Αλτουνιάν είναι ένας παραμυθάς που ζωγραφίζει κι ένας γλύπτης-ζωγράφος που αντιστέκεται στη μιζέρια της εποχής καταθέτοντας την πολυταξιδεμένη, βασανισμένη αλλά και άκρως αισιόδοξη τέχνη του.»
Λίγα λόγια για τον καλλιτέχνη:
Ο Gagik Altunyan γεννήθηκε στο Έρεβαν της Αρμενίας το 1957. Σπούδασε στο ινστιτούτο καλών τεχνών Τερλεμεζιάν του Έρεβαν (1975-1981). Φοίτησε από την Ακαδημία Καλών Τεχνών της Αρμενίας με ειδικότητα στην Ζωγραφική και στην Γλυπτική (1983-1989). Έκανε Mεταπτυχιακές σπουδές με υποτροφία στο Tμήμα Zωγραφικής της Ακαδημίας Καλών Τεχνών της Μόσχας (1991-1994). Έχει διατελέσει ως κριτικός τέχνης στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Αρμενίας (1992-1993) και έχει διδάξει ως καθηγητής στην Αρχιτεκτονική σχολή του Πανεπιστημίου του Ερεβάν (1993-1995). Από το 1995 έχει εγκατασταθεί με την οικογένεια του στην Ελλάδα και είναι μέλος του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδας. Έχει πραγματοποιήσει 15 ατομικές εκθέσεις στην Ελλάδα και την Αρμενία και έχει συμμετάσχει σε πολλές ομαδικές εκθέσεις εντός και εκτός συνόρων
Έργα του υπάρχουν σε δημόσιους χώρους και σε ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.