Πίσω από την πανδημία, Tου Ηλία Καραβόλια

O ιός μεταδίδεται με μια συστημική ταχύτητα παρόμοια με αυτήν που ενεργοποιεί δύο βασικές αρχές αναπαραγωγής του συστήματος : αυτή της εκκαθάρισης μέρος του κεφαλαίου (βλ.μικρομεσαίες επιχειρήσεις που θα κλείσουν και μεγάλες που θα πάρουν την θέση τους στην αγορά) αλλά και αυτή της ριζικής αναδιάρθρωσης της εργασίας (smart remote working, part-time jobs, zero hour contracts). Κανένα κέντρο δεν συνωμοτεί και κανένα αόρατο club συμφερόντων δεν συντονίζει τίποτα: αυτός είναι ο καπιταλισμός. Το σχεδόν πανευρωπαϊκό νέο lockdown γίνεται το μέσο για τον “αναγκαίο μερικό θάνατο” στην οικονομία : την περίφημη δημιουργική καταστροφή κεφαλαίου και τις μεταβολές στο ευρύτερο παραγωγικό-καταναλωτικό κύκλωμα. Αλλάζει δηλαδή η  αναπαράσταση της ίδιας της οικονομικής πραγματικότητας.

Θεωρητικολογώ κάπως αλλά φρονώ ότι δεν  πρέπει να χάνουμε την μεγάλη εικόνα: το φόντο των τεκτονικών αλλαγών για την ζωή και την καθημερινότητα μας αφού ο καπιταλισμός αποδεικνύει την ικανότητα προσαρμογής του στο έκτακτο γεγονός (πανδημία). Και αυτό γιατί εκτός της τηλεργασίας και της μερικής απασχόλησης που ανέφερα πριν, επιταχύνεται η εντατικοποίηση της αυτοματοποίησης και της ψηφιακής παραγωγής. Oι περιορισμοί στην διασκέδαση και την κατανάλωση θα εθίσουν τις μάζες σε χαμηλότερα εισοδήματα και μισθούς. Ταυτόχρονα όμως δομούνται νέες μορφές επιτήρησης του υποκειμένου με απώτερο στόχο φυσικά την αύξηση της παραγωγικότητας του σε χωροχρονικό επίπεδο. Καταργείται το γραφείο και ο εργαζόμενος θα ζεί με ψευδαίσθηση ελευθερίας στο σπίτι του.

Σαφέστατα πρόκειται για νέα μορφή ασυνείδητης απόσπασης υπεραξίας σε περιβάλλον χαμηλότερου κόστους για τις μεγάλες κυρίως επιχειρήσεις(αφού θα κλείσουν γραφεία και θα απολύσουν προσωπικό). Ταυτόχρονα οι πολιτικές των κυβερνήσεων με τα περιοριστικά μέτρα και τις επιδοτήσεις στην οικονομία αποδεικνύουν ότι ο νέος κρατικός πατερναλισμός είναι βιοπολιτικός και δημιουργεί πλαίσιο καθυπόταξης δικαιωμάτων και ενστίκτων επικαλούμενος την ατομική ευθύνη έναντι της πολιτικής. Η κοινωνική αποστασιοποίηση θα χαλαρώσει κοινοτικούς-συνδικαλιστικούς-συλλογικούς δεσμούς.

Επίσης μέσω της κρατικής παρέμβασης οι μεγάλες ιατρικο-τεχνολογικές εταιρείες θα διαχειριστούν τον νέο χρυσό που γεννάει η πανδημία( health data). Οι κοινωνίες θα υποταχθούν για ακόμη μια φορά στον αδυσώπητο κανόνα του κέρδους που ουσιαστικά ορίζεται από το αμερικανικό ολιγοπώλιο το οποίο ελέγχει το διαδίκτυο και την πληροφόρηση. Με ή χωρίς Τραμπ στις ΗΠΑ, το μέλλον προμηνύεται δύσκολο κυρίως για την Ευρώπη….

* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του. 

The article expresses the views of the author

iPorta.gr