Ο τρόμος του Αυγούστου (2006), του Μάνου Στεφανίδη

ΤΡΟΜΑΚΤΙΚΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ, τρομακτικές οι αλλαγές, αφανείς ή φανερές. Οι άνθρωποι διεκδικούν απελπισμένοι ό,τι η διαφήμιση της ευτυχίας τούς υπόσχεται, λίγες ανέφελες δηλαδή διακοπές, ένα ταξίδι που θα ισοφαρίσει όλα τα προηγούμενα κακά, έναν άνθρωπο που θα έχει όλες τις αρετές των lifestyle περιοδικών και καμιά, ανθρώπινη, αδυναμία, μια ευκαιρία να ξεφύγουν από την εγκλωβισμένη ζωή τους, τον παγιδευμένο τους εαυτό. Ο Αύγουστος καθίσταται έτσι ένας περιφραγμένος ιδιωτικός παράδεισος, στον οποίο ο καθένας θέλει να τρυπώσει. Έστω για λίγο. Φυγή, απόδραση, απομάκρυνση, άγονη γραμμή, κατασκευή του «εξωτικού», αντικατοπτρισμός του μακρινού ορίζοντα που παρασύρει και ελευθερώνει. Προσωπικά, κάνω τον Αύγουστο τις σκέψεις ή τους απολογισμούς που οι άλλοι πραγματοποιούν την Πρωτοχρονιά. Αυτόν το μήνα είναι όλες μου οι επέτειοι, οι επιτυχίες και οι ήττες. Αύγουστο κλαίω τους νεκρούς μου. Αύγουστο αποφασίζω ν’ αλλάξω, κι όσο πιο σοφός, δηλαδή πιο μεγάλος γίνομαι, συνειδητοποιώ ακόμη πιο βαθιά πόσο ανώφελες είναι όλες αυτές οι αλλαγές. Είμαστε οι επιθυμίες και οι αδυναμίες μας, είμαστε οι κερδισμένες στιγμές που όμως κάποτε θα πληρωθούν με το παραπάνω, είμαστε κάτι χαρακωμένοι ανάποδοι καθρέφτες, μάσκες πληγωμένες, ατελείς υποκριτές που οφείλουν, πάντως, να υποδυθούν τέλειους ρόλους. Κι οι αγάπες μας πάντα αρχίζουν και τελειώνουν τον Αύγουστο, την εποχή των ορίων που παραβιάζονται και του κρεσέντο που διεκδικεί για μια στιγμή και μόνη την ένταση της αιωνιότητας. Μισές οι χαρές, κολοβές οι λύπες, εφόσον το κακό σέρνεται υπόγειο και ανεξέλεγκτο. Κάθε φορά που τολμάς να δεις έξω απ’ το καβούκι σου, το home-castle του χειμώνα, το σκάφανδρο των διακοπών που λέγεται “καλοκαίρι”, ο τρόμος του πραγματικού σε συντρίβει. Στις κοινωνίες των μαζικών ατομισμών η ζωή η ίδια είναι πρόβλημα μέγα, γι’ αυτό και επισημοποιούνται τα λογής υποκατάστατα. Οι μοναξιές βαφτίζονται σχέσεις, οι ευκαιριακές συνευρέσεις δύο φιδιών κάτω απ’ το ίδιο ξερολίθαρο οικογένειες, τα παραισθητικά παιχνίδια που δημιουργεί ο κάθετος ήλιος όταν φωτίζει έκκεντρα τα πρόσωπα έρωτες, κ.ο.κ. Μεγαλωμένοι με μελό και happy end και με πάθη τόσης διάρκειας όση χωράει ένα σίριαλ, καταθλιβόμαστε αθεράπευτα όταν βλέπουμε πόσο άσχημη είναι η ζωή όταν την ομορφιά την ψάχνεις σ’ ένα ηλιοβασίλεμα, κάπου πέρα μακριά κι όχι σε όσα εσωτερικά πράγματα σού επιτρέπουν να την δικαιούσαι. Άνθρωποι σε δίπολα, σε τρίγωνα, σε ασύμπτωτες ευθείες, σε φαύλους κύκλους, υποκρίνονται πως αγαπάνε χαζεύοντας απλώς τον καθρέφτη τους, και τότε η ίδια τους η εικόνα ετοιμάζεται να τους κατασπαράξει.

* Το κείμενο αυτό το δημοσίευσα τον Αύγουστο του 2006 στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία. Έκτοτε αναδημοσιεύτηκε στον ιστότοπο manosstefanidis.blogspot. Τίτλο που κορόιδευε ο φίλος μου Χάρυ Κλυνν για το μακροσκελές του πράγματος. Βρίσκω ακόμη το κείμενο επίκαιρο, φοβάμαι ότι δεν έχουν αλλάξει πολλά πράγματα. Πάλι Αύγουστο πενθώ τους νεκρούς μου, κυρίως τους συμβολικούς, πάλι Αύγουστο είμαι έτοιμος να πιστέψω σε μιαν ευτυχία που δεν έρχεται τελικά ποτέ. Ίσως γιατί είναι πολύ ιδιοτελής, ίσως γιατί φιλοδοξεί να χτιστεί αποκλειστικά από υλικά κατεδαφίσεως. Το κοινό μας λάθος της Μεταπολίτευσης που το πληρώνουμε όλοι εξ αδιαιρέτου. Νεόπλουτοι, νεόφτωχοι, επηρμένοι, ειμαρμένοι κλπ. Επειδή είμαστε πάλι έτοιμοι να ξεχάσουμε, να συμψηφίσουμε, να συγχωρήσουμε … μήπως και συγχωρεθούμε. Εξάλλου ο Αύγουστος προσφέρεται. Καυτός σαν ερωτική αγκαλιά ή σαν inferno…

Φωτογραφία: Προετοιμάζοντας την ομιλία της Δευτέρας 6 Αυγούστου στο Ίδρυμα Τηνιακού Πολιτισμού με θέμα τον Βαν Γκογκ και τον Χαλεπά. Το δράμα των προσώπων που δεν βολεύονταν στις πληγές, δηλαδή τις ψυχές τους …

Ο Μάνος Στεφανίδης είναι Ιστορικός Τέχνης και Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του ΕΚΠΑ

* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.  

The article expresses the views of the author

iPorta.gr