Τὶ κοινὸν Εὐθύμιε σοὶ καὶ τῷ βίῳ;
Πρὸς Ἀγγέλους ἄπαιρε τοὺς ξένους βίου
Λῆξε βίου Εὐθύμιος εἰκάδι ἠϋγένειος.
Εορτάζεται στις 20 Ιανουαρίου.
Αποτμήματα του Ιερού Λειψάνου του Αγίου βρίσκονται στις Μονές Μεγ. Λαύρας και Ιβήρων Αγίου Όρους, Μεγ. Σπηλαίου Καλαβρύτων και Κύκκου Κύπρου και στη Λαύρα Αγίου Αλεξάνδρου Νέβσκι Αγίας Πετρουπόλεως.
Ο Όσιος Ευθύμιος ο Μέγας γεννήθηκε στη Μελιτηνή της Αρμενίας το έτος 377 μ.Χ. κατά τους χρόνους της βασιλείας του Γρατιανού (375 – 383 μ.Χ.). Οι γονείς του Παύλος και Διονυσία, ανήκαν σε επίσημη γενιά. Άτεκνοι όντες, αξιώθηκαν να αποκτήσουν παιδί, το οποίο αφιέρωσαν στη διακονία του Θεού στο οποίο και κατά θεία επιταγή έδωσαν το όνομα Ευθύμιος, αφού με την γέννησή του τους χάρισε την ευθυμία, τη χαρά και την αγαλλίαση.
Σε ηλικία μόλις τριών ετών ο Ευθύμιος έχασε τον πατέρα του. Τότε η χήρα μητέρα του τον παρέδωσε στον ευλαβή Επίσκοπο της Μελιτηνής Ευτρώιο, ο οποίος, μαζί με τους αναγνώστες Ακάκιο και Συνόδιο που έγιναν αργότερα Επίσκοποι Μελιτηνής, τον εκπαίδευσε καλώς και, αφού τον κατέταξε στον ιερό κλήρο, τον τοποθέτησε έξαρχο των μοναστηρίων.
Από τη Μελιτηνή ο Όσιος μετέβη, περί το 406 μ.Χ., στα Ιεροσόλυμα και κλείσθηκε στο σπήλαιο του Αγίου Θεοκτίστου, όπου και ασκήτευε με αυστηρότητα και αναδείχθηκε μοναζόντων κανόνας και καύχημα. Τόσο δε πολύ πρόκοψε στην αρετή, ώστε πολλοί πίστεψαν στον Χριστό. Τα μεγάλα πνευματικά του χαρίσματα γρήγορα τον ανέδειξαν και η φήμη του ως Αγίου απλώθηκε παντού. Γύρω του συγκεντρώθηκαν πάμπολλοι μοναχοί, οι οποίοι τον εξέλεξαν ηγούμενό τους.
Ο Μέγας Ευθύμιος με την αγιότητα του βίου του συνετέλεσε στο να επιστρέψουν στην πατρώα ευσέβεια πολυάριθμοι αιρετικοί, όπως Μανιχαίοι, Νεστοριανοί και Ευτυχιανοί, που απέρριπταν τις αποφάσεις της Δ’ Οικουμενικής Συνόδου. Παντού, στην Αίγυπτο και τη Συρία, επικρατούσαν οι Μονοφυσίτες. Στην Παλαιστίνη όμως, χάρη στην παρουσία του Αγίου Ευθυμίου και των μαθητών του, επικράτησε η Ορθοδοξία. Και όταν ο Όσιος συνάντησε την βασίλισσα Ευδοκία ( 13 Αυγούστου), η οποία είχε περιπλακεί στα δίκτυα της αιρέσεως των Μονοφυσιτών, τόσο πειστικά και ακαταμάχητα μίλησε προς αυτήν, ώστε την απέδωκε στα ορθόδοξα δόγματα.
Ο Όσιος Ευθύμιος ο Μέγας είχε λάβει από τον Θεό το προορατικό χάρισμα και τη δύναμη της θαυματουργίας. Με ελάχιστα ψωμιά κατόρθωσε να χορτάσει τετρακόσιους ανθρώπους, που κάποτε την ίδια μέρα τον επισκέφθηκαν στο κελί του. Πολλές γυναίκες που ήταν στείρες, όπως και η δική του μητέρα, με τις προσευχές του Αγίου απέκτησαν παιδί και έζησαν την χαρά της τεκνογονίας. Και όπως ο Προφήτης Ηλίας, έτσι και αυτός προσευχήθηκε στον Θεό και άνοιξε τις πύλες του ουρανού και πότισε με πολύ βροχή τη διψασμένη γη, η οποία και αναζωογονήθηκε και έδωσε πλούσιους τους καρπούς της.
Ενώ κάποτε τελούσε το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, οι πιστοί είδαν μία δέσμη φωτός που ξεκινούσε από τον ουρανό και κατερχόταν μέχρι τον Άγιο. Το ουράνιο αυτό φως, παρέμεινε μέχρι που τελείωσε η Θεία Λειτουργία και δήλωνε την εσωτερική καθαρότητα και λαμπρότητα του Αγίου. Επίσης, σημάδι της αγνότητας και της αγιότητάς του αποτελούσε και το γεγονός ότι ήταν σε θέση να γνωρίζει ποιος προσερχόταν να κοινωνήσει με καθαρή ή σπιλωμένη συνείδηση.
Ο Όσιος κοιμήθηκε με ειρήνη το έτος 473 μ.Χ., σε ηλικία 97 ετών, επί βασιλείας Λέοντος του Μεγάλου (βλέπε ίδια ημέρα).
Η Σύναξή του ετελείτο στη Μεγάλη Εκκλησία.
Άγιος Λέων Μακέλλης ο Μέγας ο Θράξ
Εορτάζεται στις 20 Ιανουαρίου.
Προτομή του Αγίου Λέοντα που βρίσκεται στο μουσείο του Λούβρου
Άνακτα πιστόν τον Λέοντα τον μέγαν,
Έστεψε Χριστός ουρανοκράτωρ Άναξ.
Ο Άγιος Λέων καταγόταν από την Θράκη και βασίλευσε περί το 457 μ.Χ. μέχρι το 474 μ.Χ. Διαδέχθηκε στον θρόνο του Βυζαντίου τον Μαρκιανό (450 – 457 μ.Χ.). Ο Λέων ο Α’ αναγορεύτηκε αυτοκράτορας στις 7 Φεβρουαρίου του 457 μ.Χ. στο Έβδομο, με την παρουσία του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως. Ήταν ευσεβέστατος και προασπίστηκε την Ορθόδοξη πίστη κατά των αιρετικών.
Στην Αντιόχεια, όπου οι Μονοφυσίτες αποκτούσαν πάλι σιγά – σιγά την παλαιά τους δύναμη, ένας πρεσβύτερος, γνωστός ως Πέτρος ο Γναφεύς, είχε κατορθώσει να γίνει Πατριάρχης το 469 μ.Χ. ή 470 μ.Χ., χάρη στην υποστήριξη του Ζήνωνος, κόμητος των δομεστίκων, που στο μεταξύ είχε γίνει στρατηλάτης της Ανατολής και ευνοούσε τους Μονοφυσίτες. Ο νέος Πατριάρχης Αντιοχείας άρχισε αμέσως τον αγώνα εναντίων των αποφάσεων της Συνόδου της Χαλκηδόνος. Στο Τρισάγιο της Θείας Λειτουργίας ο Γναφεύς πρόσθεσε μετά το «ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος Κύριος», τη φράση «ὁ σταυρωθεῖς δι’ ἠμᾶς». Αυτό θεωρήθηκε ότι ήταν μια νέα έκφραση του Μονοφυσιτισμού και ο αυτοκράτορας Λέων και ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Γεννάδιος (458 – 471 μ.Χ.) αντέδρασαν. Ο Γναφεύς εξορίσθηκε στη Θηβαΐδα της Αιγύπτου, όπου είχε περάσει τα τελευταία του χρόνια ο Νεστόριος.
Από τις 31 Μαρτίου 465 μ.Χ. ένα αυτοκρατορικό διάταγμα όριζε ότι, στο εξής μόνο οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί θα μπορούσαν να εργαστούν στις κρατικές και στις δικαστικές υπηρεσίες. Παρ’ όλες τις δυσκολίες, τα μέτρα του ευσεβούς αυτοκράτορα απέβλεπαν στην υπεράσπιση της Ορθοδοξίας και την ενότητα της αυτοκρατορίας. Κατά την παράδοση ανήγειρε το ναό της Ζωοδόχου Πηγής.
Ο Άγιος Λέων κοιμήθηκε από ασθένεια στις 18 Ιανουαρίου του 474 μ.Χ.