iporta.gr

«Ο λαβύρινθος των πνευμάτων» του Κάρλος Ρουίθ Θαφόν, του Άγγελου Κουτσούκη

Ο  Άγγελος Κουτσούκης είναι Ραδιοφωνικός Παραγωγός και Δημοσιογράφος.

Η ζωή είναι σαν μια θεατρική σκηνή», δήλωσε σε μια πρόσφατη συνέντευξή του ο διάσημος Ισπανός συγγραφέας Κάρλος Ρουίθ Θαφόν.

Και είναι διάσημος γιατί το μυθιστόρημά του «Η σκιά του ανέμου» είναι διεθνές λογοτεχνικό φαινόμενο και θεωρείται, μετά τον «Δον Κιχώτη», το πιο πετυχημένο μυθιστόρημα στην εκδοτική ιστορία της Ισπανίας.

Τα έργα του έχουν τιμηθεί με πολυάριθμα βραβεία και έχουν πουλήσει πάνω από 30 εκατομμύρια αντίτυπα σε όλον τον κόσμο. Και δικαίως. Είναι ένας λογοτέχνης, πολύ εύκολα το καταλαβαίνεις διαβάζοντας ένα μυθιστόρημα του, που δημιουργεί έναν δικό του κόσμο και προσκαλεί τον αναγνώστη να τον επισκεφθεί.

Ο δικός του κόσμος έχει σαν έδρα την Βαρκελώνη. Αλλά όχι την Βαρκελώνη που γνωρίζουμε από τουριστικές φωτογραφίες. Μια Βαρκελώνη σκοτεινή, που ξεπροβάλει μέσα από το παρελθόν. Τα βιβλία του Θαφόν μοιάζουν με σκοτεινά παραμύθια. Δεν είναι εύκολο να τα κατατάξεις σε είδος. Επιφανειακά έχουν τα γνωρίσματα του θρίλερ, του αστυνομικού, του αισθηματικού. Αλλά δεν είναι τίποτα από όλα αυτά. Είναι καθαρή λογοτεχνία. Είναι ένας κόσμος όπου κυριαρχεί η Παλιά Βαρκελώνη, η ιστορία των τελευταίων 70 ετών και τα βιβλία.

΄΄Τα πράγματα όμως συχνά δεν είναι όπως φαίνονται. Αυτό διαρκώς μας το υπενθυμίζει ο συγγραφέας, σε ένα βιβλίο που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως κατασκοπευτικό θρίλερ. Εάν και ο χαρακτηρισμός που ίσως θα του ταίριαζε περισσότερο είναι ύμνος στο βιβλίο και τους δημιουργούς του. Ένα βιβλίο που υμνεί την ανάγκη να διηγηθείς ιστορίες ΄΄,έγραψε η Έρρικα Αθανασίου στο ”Διάστιχο” για το συγκεκριμένο βιβλίο.

Όσο για την Ελένη Κίτσου έγραψε, κατορθώνοντας να συμπυκνώσει σε λίγες γραμμές το έργο του συγγραφέα.  ”Ο μάγος της ισπανικής λογοτεχνίας, Κάρλος Λουίθ Θαφόν, με όχημα τη σαγηνευτική, καθηλωτική γραφή του, μεταφέρει τους αναγνώστες στην ατμοσφαιρική Βαρκελώνη, τους ξεναγεί στους γεμάτο μυστήριο δρόμους, στις σκοτεινές πλατείες και στα υπέροχα κτίσματά της και βέβαια στο «θρυλικό» βιβλιοπωλείο «Σεμπέρε και Υιοι» στην οδό Σάντα Άνα, το οποίο περνάει από πατέρα σε γιο. Χωρίς βέβαια να παραλείπει τις καίριες επισκέψεις στο Κοιμητήριο των Λησμονημένων Βιβλίων, αλλά και την περιπλάνηση στον γοητευτικό κόσμο της λογοτεχνίας, μέσα από πλήθος σκέψεών του, κάτι που εξάλλου αποτελεί και τον κεντρικό άξονα όλων των βιβλίων. Οι αναγνώστες προσκαλούνται σε ένα πολλαπλό ταξίδι γεμάτο μυστήριο, πάθος, έρωτα, δολοπλοκίες, παρασκήνιο, κατασκοπεία, προδοσία, εκδίκηση.

Ρεαλισμός, παραμύθι και υπερφυσικό συνδιαλέγονται σε παράλληλες ιστορίες, που φαινομενικά τουλάχιστον, ουδεμία σχέση έχουν μεταξύ τους. Όσο όμως η ανάγνωση προχωρά, ο αναγνώστης ανακαλύπτει τα οριζόντια, αόρατα για τους ήρωες νήματα, χάρη στα οποία αυτοί συναντιούνται, και τα σημεία επαφής τους, που ολοένα πληθαίνουν, με αποτέλεσμα όλοι να συναναστρέφονται με όλους σε ένα γαϊτανάκι συμπτώσεων και διαρκών ανατροπών.

Από τη μία στιγμή στην άλλη, από το πουθενά, οι ήρωες μπαίνουν σε έναν λαβύρινθο, αναζητώντας απαντήσεις, λύσεις, εξιλέωση, ενώ ο συγγραφέας παραδίδει στο ελληνικό κοινό πέντε αριστουργήματα. ”

”Η Βαρκελώνη, η μητέρα των λαβυρίνθων, κρύβει στο πιο σκοτεινό μέρος της καρδιάς της έναν δαίδαλο από στενά που μπλέκονται σε έναν ύφαλο από ερείπια τωρινά και μελλοντικά, όπου πλανημένα πνεύματα και τολμηροί ταξιδευτές μένουν παγιδευμένοι για πάντα σε μια συνοικία που, ελλείψει ακριβέστερης προειδοποίησης, κάποιος ευλογημένος χαρτογράφος είχε την καλοσύνη να βαφτίσει Ραβά.  Με το που βγήκαν απ’ το Κάσα Λεοπόλδο, τους υποδέχτηκε με όλη τη σκοτεινή του λάμψη ένας λαβύρινθος από στενά γεμάτα καταγώγια, πορνεία κι ένα σωρό υπαίθριους πάγκους, όπου κάθε είδους πραματευτάδες πουλούσαν ό,τι μπορεί να φανταστεί κανείς στα όρια της νομιμότητας”, γράφει ο Θαφόν.

”Ο λαβύρινθος των πνευμάτων” είναι ένα σπουδαίο βιβλίο, γραμμένο από έναν σπουδαίο συγγραφέα. Ο Κάρλος Ρουίθ Θαφόν, είναι ένας απ’ τους πολύ λίγους συγγραφείς σήμερα, που δημιουργεί από την αρχή έναν κόσμο, που μέσα του κινούνται οι ήρωες του. Οι αναφορές του στην παγκόσμια λογοτεχνία είναι εμφανείς. Μπορεί ο κόσμος που δημιουργεί να είναι ή να μην είναι ρεαλιστικός, δεν έχει καμία σημασία. Είναι ο κόσμος όπως τον έχει βιώσει ο συγγραφέας. Και τον περιγράφει τόσο πετυχημένα, που μετά από λίγες σελίδες, είναι και ο δικός κόσμος για όσο κρατάει η ανάγνωση του βιβλίου του. Κι αυτό είναι ένα σημάδι που δείχνει τον σημαντικό συγγραφέα.

«Ο λαβύρινθος των πνευμάτων» ανήκει στη μεγάλη λογοτεχνία, αυτή που είναι προορισμένη να ταξιδεύει στους αιώνες, έχοντας φορτωμένα τα αμπάρια της με όλες εκείνες τις ιδέες που διαποτίζουν τα ελεύθερα πνεύματα και δίνουν ξεχωριστή σαγήνη στην περιπέτεια της ανθρώπινης ζωής καθώς αναζητά το βαθύτερο νόημά της.

Βαθιά ερωτικό βιβλίο, βαθιά ανθρώπινο, βαθιά αντιδεοντολογικό. Ικανό να κάνει τον αναγνώστη να χάσει την αίσθηση του χρόνου. Ο Θαφόν μπαίνει μπροστά στους Ευρωπαίους συγγραφείς και χαράζει την πρωτοπορία, δείχνοντας πώς εθνικά θέματα μεταλλάσσονται σε παγκόσμια και πώς ο άνθρωπος είναι προορισμένος να αναζητά την αλήθεια, όποιες και να είναι οι συνθήκες κάτω από τις οποίες ζει.

Η δράση τού μυθιστορήματος εξελίσσεται στη Βαρκελώνη σε μια χρονική περίοδο που φτάνει τα πενήντα χρόνια, αρχόμενη από τον εφιαλτικό εμφύλιο πόλεμο. Οι θηριωδίες των καθεστωτικών μετατρέπουν την Ισπανία τής εποχής σε κολαστήριο. Η ανάγνωση της ανθρώπινης ψυχής περνάει μέσα από τον θάνατο, δημιουργώντας μια ατμόσφαιρα τρόμου.

Όπως μας λέει στη ροή τής μυθοπλασίας, ο Θαφόν, το μυθιστόρημα έχει πολλές πύλες εισόδου, τόσες όσες δικαιολογούν τον ‘‘λαβύρινθο’’ του τίτλου. Όμως, ο αναγνώστης όποια και να διαλέξει, θα φτάσει στον παράδεισο των λησμονημένων βιβλίων και στη λύτρωση.

Μια από τις σκιές που διατρέχουν ολόκληρο το βιβλίο, η εκρηκτική Ισαβέλα Ζισπέρ, ομολογεί για λογαριασμό του συγγραφέα: «Γράφω για να ανακαλέσω το παρελθόν και να κρατηθώ στη ζωή…», έγραψε για τον ΄΄Λαβύρινθο των πνευμάτων΄΄ ο Άγγελος Πετρουλάκης.

Κλείνοντας, ας αφήσουμε τον συγγραφέα να πει σε μερικές γραμμές κάτι από αυτά που περικλείει το έργο του.΄΄ Οι περισσότεροι θνητοί δε φτάνουμε ποτέ να γνωρίσουμε την πραγματική μας μοίρα. Απλώς πέφτει πάνω μας κάποια στιγμή και μας τσακίζει. Όταν πια καταφέρνουμε να σηκώσουμε το κεφάλι, την βλέπουμε να απομακρύνεται απ’ το μονοπάτι και είναι ήδη αργά. Τον υπόλοιπο δρόμο μας αναγκαζόμαστε να τον κάνουμε βαδίζοντας στο χαντάκι εκείνου που οι ονειροπόλοι αποκαλούν ωριμότητα. Η ελπίδα δεν είναι παρά η πίστη ότι αυτή η στιγμή δεν έχει φτάσει ακόμα,ότι θα καταφέρουμε να δούμε τη μοίρα μας όταν πλησιάσει κι ότι θα μπορέσουμε να πηδήξουμε πάνω της πριν η ευκαιρία του να είμαστε οι ίδιοι μας οι εαυτοί χαθεί για πάντα, καταδικάζοντας μας να ζούμε στο κενό, νοσταλγώντας αυτό που έπρεπε να υπάρξει και ποτέ δεν υπήρξε”.

Εν κατακλείδι, ένα σπουδαίο μυθιστόρημα που έχουμε την τύχη να γεννηθεί στις μέρες μας. Υποχρέωσή μας να επικοινωνήσουμε μαζί του.