Νικόλας Αστρινίδης : “Το πάθος του Σίβα”, της Ελπίδας Νούσα

Ελπίδα Νούσα

(με αφορμή τη σημερινή γενέθλια επέτειο του Νικόλα Αστρινίδη
Γεννήθηκε 6 Μαΐου 1921 στη Ρουμανία)

Ο Νικόλας Αστρινίδης υπήρξε συνθέτης, αρχιµουσικός, πιανίστας, και παιδαγωγός.
Θεωρείται ένας από τους τελευταίους αντιπροσώπους της εθνικής σχολής και από τους κορυφαίους Έλληνες συµφωνιστές της µεταπολεµικής περιόδου.

Ο σπουδαίος Μανώλης Καλομοίρης, πατέρας της Εθνικής μας Σχολής, θα πει για τον Αστρινίδη πως “ανεξάρτητα από τη σπουδαία συνθετική του ικανότητα,  κατείχε και το θείο δώρο του ερμηνευτή. Ήταν εξαιρετικός πιανίστας κι έχει φθάσει στην κορυφή της πιανιστικής τέχνης.”

Το “Πάθος του  Σίβα”, θεού των ινδουιστών, που περιγράφει εξόχως με τους μουσικούς του ήχους ο Νικόλας Αστρινίδης, θα απολαύσουμε σήμερα!

“Ο Σίβα θα επιβιώσει μόνος μια νύχτα ανάμεσα σ’ όλους τους Θεούς.

Τα κεφάλια τους, αυτή τη νύχτα, θα στολίζουν το στήθος του,

Και η ειρήνη της ανυπαρξίας θα χαμογελάει στα μάτια του,

Ο Σίβα θα τραγουδήσει το θείο πάθος του:

Κάποτε ήμουν η ψυχή του Σύμπαντος,

Ήμουν η μέρα, ήμουν η νύχτα, ήμουν η αυγή,

Ήμουν η κρυστάλλινη άνοιξη, τα καλοκαίρια, οι χειμώνες,

Η απέραντη φλογερή ζωή και η αγάπη που καταβροχθίζει,

Απατηλό μεγαλείο, κατοίκησα το παλάτι μου,

Σαν την αράχνη στο κέντρο του ιστού της,

Οι ψυχές ολόγυρα έπεφταν στα δίχτυα μου,

Και στοίβαξα μέσα μου τ’ αστέρια.

Ω! νεκροί, κοιμηθείτε, λοιπόν και ονειρευτείτε μέσα στο σκοτάδι μου,

Περιμένοντας τη μέρα που θα σας αφήσω να ξαναγεννηθείτε,

Αν έχω ακόμα ανάγκη το φως και το θόρυβο,

Για να ξαναγεμίσουν την άβυσσο της ύπαρξής μου,

Γιατί η άβυσσος είναι βαθιά και η καρδιά μου γεμάτη πλήξη,

Και μόνος στο άπειρο, ακίνητος, σκοτεινός, ωχρόσκουρος,

Αναλογίζομαι, όπως άλλοτε, τον εαυτό μου σαν σήμερα,

Φορώντας όλο τον ουρανό και μένοντας πάντα άδειος”.

(Απόδοση στην ελληνική γλώσσα από: Δ. Αθανασιάδης/faretra.info)

Το ποίημα είναι του γάλλου συμβολιστή Henri Cazalis, με τίτλο “Το πάθος του Σίβα”, που μελοποίησε ο μεγάλος μουσουργός Νικόλας Αστρινίδης, ένα έργο για βαρύτονο και πιάνο ή ορχήστρα σε μορφή καντάτας στο οποίο προσεγγίζει εξαιρετικά το ποιητικό κείμενο του ελληνικής καταγωγής, ποιητή.

Ο Σίβα είναι ένας από τους κυριότερους θεούς της Ινδουιστικής θρησκείας, μια από τις πέντε μορφές του θεού…Είναι θεός των αντιθέσεων καθώς στο πρόσωπό του συνυπάρχει η δημιουργικότητα και η καταστροφή, η συμπάθεια και η εκδικητικότητα.
Θηλυκή μορφή του Σίβα ειναι η Σάκτι. Ο θεός πολλές φορές  λαχταρά να μεταμορφωθεί σε Σάκτι, ελπίζοντας  έτσι ν’ αποκτήσει λίγη από τη μεγαλόπρεπη ισχύ της!

Η γεμάτη πάθος ένωσή τους αποτυπώνεται στο ποίημα του Cazalis, αλλά και στη μουσική του Αστρινίδη.

Η απόλυτη ένωση της υπέρτατης γνώσης (Σίβα) και της κοσμικής δύναμης (Σάκτι)!
Πολλές φορές ο Σίβα αναπαριστάνεται συμβολικά να αγκαλιάζει σφικτά τη Σάκτι, τη δύναμή του, όπως βλέπουμε στη διπλανή εικόνα από το γλυπτό: “Shiva and Shakti”.

Μια τέλεια ένωση, που συνθέτει το σύμπαν και τη διατήρηση της ισορροπίας και αρμονίας του.

To συμφωνικό ποίημα του Έλληνα μουσουργού που συνετέθη το 1948 στο Παρίσι ενόσω φοιτούσε στη Schola Cantorum, διακρίνεται για τον αρμονικό πλούτο του, συνδυασμένο με έντονο χρωματισμό φωνής, που παραπέμπει στον όψιμο ρομαντισμό. Είναι εμφανείς οι επιρροές από τη Γαλλική μουσική, ωστόσο η χρήση των τρόπων αναδεικνύει το ιδιαίτερα προσωπικό μουσικό του ιδίωμα

Nicolas Astrinidis, La Passion de Siva, βαρύτονος ο διεθνούς φήμης, Dan Iordachescu

Στο βίντεο που ακολουθεί,  στο πιάνο συνοδεύει τον Iordachescu ο ίδιος ο Ν.Αστρινίδης: