Η μικροφαλλία είναι η κατάσταση εκείνη όπου το πέος του άνδρα εμφανίζεται να είναι μικροσκοπικό. Ανάλογα με την ηλικία (βρέφος, παιδί, έφηβος ή ενήλικας) υπάρχουν και τα αντίστοιχα όρια κάτω από τα οποία θεωρείται ότι το πέος του είναι πραγματικά μικρό. Διακρίνεται σε πραγματική μικροφαλλία, όπου η ανάπτυξη των δομών του πέους είναι προβληματική και σε περιπτώσεις όπου το πέος είναι “ενταφιασμένο” (θαμμένο πέος, οσχεοπεϊκή σύμφυση κλπ). Η μικροφαλλία εμφανίζεται σε ποσοστό 15 ανά 100.000 γεννήσεις και μπορεί να συνυπάρχει και με άλλα γενετικά σύνδρομα.
Η διάγνωση της μικροφαλλίας είναι σημαντικό να γίνει νωρίς, έτσι ώστε να αντιμετωπισθούν και τυχόν άλλες συνυπάρχουσες ανωμαλίες. Κατά την εξέταση το πέος είναι υποπλαστικό, όπως και το όσχεο. Οι όρχεις συνήθως βρίσκονται εντός του οσχέου, μπορεί όμως και να απουσιάζουν.
Μέγεθος πέους και μέτρηση
Η σωστή μέτρηση του μήκους του πέους είναι καθοριστικής σημασίας για τη σωστή διάγνωση. Το πέος συλλαμβάνεται από τη βάλανο με το δείκτη και τον αντίχειρα του εξεταστή και έλκεται σε ελαφρά τάση. Στη συνέχεια εφαρμόζεται ο χάρακας στην ραχιαία επιφάνεια του πέους και μετράμε από την ηβική σύμφυση έως το άκρο της βαλάνου. Ανάλογα με την ηλικία το μήκος θεωρείται παθολογικό εάν είναι μικρότερο των 1,9 εκατοστών για τα βρέφη ή 9,3 εκατοστών για τους ενήλικες.
Η μικροφαλλία δε θα πρέπει να συγχέεται με το ενταφιασμένο πέος, μια κατάσταση όπου το πέος είναι φυσιολογικού μήκους αλλά εμφανίζεται μικρότερο. Αυτό μπορεί να συμβαίνει λόγω ύπαρξης υπερβολικού υποδόριου λίπους στην περιοχή των γεννητικών οργάνων (παχυσαρκία), μετά από επεμβάσεις (π.χ. περιτομή) ή τραυματισμό στο πέος όπου αναπτύσσεται ουλώδης ιστός ο οποίος δεν επιτρέπει τη φυσιολογική διατασιμότητα του δέρματος ή όταν υπάρχει οσχεοπεϊκή δερματική σύμφυση, όπου το πέος εμφανίζεται ενωμένο με το όσχεο. Στις περιπτώσεις αυτές η σωστή μέτρηση του μήκους του πέους θα θέσει τη διάγνωση και θα βοηθήσει στη ενδεδειγμένη αντιμετώπιση της κάθε περίπτωσης.
Σε τι μπορεί να οφείλεται;
Η πραγματική μικροφαλλία μπορεί να οφείλεται σε:
υπογοναδισμό (λόγω δυσλειτουργίας του άξονα θαλάμου/υπόφυσης ή πρωτοπαθή δυσλειτουργία των όρχεων ή ακόμα και λόγω λειτουργικών διαταραχών που εμφανίζονται στο μονοπάτι δράσης της τεστοστερόνης),
αγενεσία του πέους ή ακόμα και
σπάνιες περιπτώσεις εκστροφής της αμάρας
μπορεί επίσης να εμφανίζεται στα πλαίσια άλλων γενετικών συνδρόμων ή και χωρίς καμία άλλη συνοδό πάθηση
μπορεί να είναι και ιδιοπαθής, να μην εμφανίζεται δηλαδή καμία αιτία.
Διαγνωστικός έλεγχος
Στον διαγνωστικό έλεγχο περιλαμβάνονται εξετάσεις αίματος (γοναδοτροπίνες, τεστοστερόνη και πρόδρομοί της, προγεστερόνες και άλλα ανδρογόνα, ιοχιμβίνη Β και ΑΜΗ), λειτουργικές δοκιμασίες των όρχεων, απεικονιστικός έλεγχος (υπερηχογράφημα, μαγνητική τομογραφία όπου απαιτείται) και έλεγχος καρυότυπου για πιθανή ύπαρξη κι άλλων συνδρόμων.
Θεραπευτικές παρεμβάσεις
Θεραπευτικά ο στόχος μας είναι να εξασφαλίσουμε στον ασθενή μας ένα πέος ικανοποιητικού μεγέθους, αν όχι φυσιολογικό, που θα του επιτρέπει να γδύνεται χωρίς να φοβάται ότι θα ντροπιαστεί και να έχει φυσιολογική σεξουαλική ζωή. Μπορούμε να χορηγήσουμε τεστοστερόνη ενδομυϊκά ή τοπικά σε μορφή γέλης. Αύξηση στο μήκος του πέους κατά 100% θεωρείται ικανοποιητική απόκριση στη θεραπεία. Στις περιπτώσεις που δεν υπάρχει ανταπόκριση στη θεραπεία με τεστοστερόνη, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε γέλη 5α διυδροτεστοστερόνης με εξίσου καλά αποτελέσματα. Τέλος, μπορούμε να χορηγήσουμε και υποκατάστατα γοναδοτροπινών. Θα πρέπει να τονίσουμε ότι κάθε θεραπεία έχει την ένδειξή της και εξατομικεύεται το θεραπευτικό σχήμα αναλόγως και της υπάρχουσας πάθησης. Αν το πέος παρά τη φαρμακευτική αγωγή δεν αποκτήσει επιθυμητό μήκος τότε θα πρέπει να προχωρήσουμε σε επέμβαση φαλλοπλαστικής με ή χωρίς χρήση ενδοπεϊκής πρόθεσης.
Συμπερασματικά, η σωστή μέτρηση του μήκους του πέους είναι αυτό που θα μας καθορίσει τη διάγνωση της μικροφαλλίας. Η πάθηση αυτή μπορεί να συνυπάρχει με άλλα γενετικά σύνδρομα τα οποία θα πρέπει να διαγνωσθούν. Η έγκαιρη διαπίστωση της αιτίας που την έχει προκαλέσει είναι σημαντική για την άμεση έναρξη της θεραπείας ώστε να αποκατασταθεί το μήκος του πέους και ο άνδρας να έχει ικανοποιητική και απροβλημάτιστη καθημερινότητα και σεξουαλικότητα
Ο κος Ιωάννης Παπαϊωάννου είναι Χειρουργός Ουρολόγος-Ανδρολόγος, Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής Αθηνών
askitis.gr