Ο κόσμος της Εργασίας γιορτάζει και τιμά φέτος την Πρωτομαγιά σε συνθήκες ακραίες και μοναδικές. Η παγκόσμια Υγειονομική Κρίση, η πρώτη στην εποχή της παγκοσμιοποιημένης Οικονομίας και της αστραπιαίας διακίνησης της πληροφορίας, της δίνει μοναδικά χαρακτηριστικά σε σχέση με αντίστοιχες περιπέτειες της ανθρωπότητας στο παρελθόν.
Και αυτή η κρίση όμως, χρησιμοποιείται ήδη ως αφορμή περιστολής, καταστολής ή και κατάργησης δικαιωμάτων. Στο ζόφο της σκοτεινής και ύπουλης αρρώστιας, η κυρίαρχη Δεξιά και τα συμφέροντα που τη στηρίζουν και υπαγορεύουν τις πολιτικές της, χτίζουν το αφήγημα των δήθεν αναγκαίων θυσιών· ένα αφήγημα που ο κόσμος της εργασίας στη χώρα μας πολύ πρόσφατα έχει ζήσει και θυμάται καλά που οδηγεί.
Στη νέα αυτή εποχή απαντάμε με διεκδίκηση, προτάσεις και πολιτικές πρωτοβουλίες στήριξης αλλά και διεύρυνσης των εργασιακών δικαιωμάτων, όπως:
—Ανοίγουμε τη συζήτηση για την τηλε-εργασία και το πως θα δώσει λύσεις και δεν θα μετατραπεί σε νέο πεδίο εργοδοτικής αυθαιρεσίας.
—Βάζουμε τις βάσεις για το πέρασμα της ιδέας ενός Ευρωπαϊκού Κατώτατου Μισθού από τη θεωρία στην πράξη.
—Φέρνουμε στην πρώτη γραμμή τη συζήτηση για τις Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας και την θεσμική προστασία της Εργασίας.
Με οδηγό την Ιστορία του Εργατικού Κινήματος και με προτεραιότητα τις ανάγκες των ανθρώπων και όχι των πανίσχυρων οικονομικών ομίλων, τιμούμε την Εργατική Πρωτομαγιά, στηρίζουμε τους αγώνες του κόσμου της Εργασίας και διεκδικούμε μαζί τους ένα αύριο με δικαιώματα και φως, και όχι το σκοτάδι της εργασιακής γαλέρας που μεθοδεύουν με αφορμή την πανδημία.
Αυτό το αύριο που όσο θα μας λένε πως είναι «Ουτοπία», εμείς θα φέρνουμε στο νου μας τον αγώνα των εργατών του Σικάγο, που μάτωσαν, αλλά έκαναν τη δική τους Ουτοπία, Πράξη.
Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.
The article expresses the views of the author
iPorta.gr
Σύσταση Παρατηρητηρίου για την Εργασία στην Ευρώπη και την Ελλάδα
Τη φετινή Πρωτομαγιά, τα εργασιακά δικαιώματα έρχονται στο προσκήνιο πιο επίκαιρα από ποτέ. Η πανδημία του Covid-19 έχει δημιουργήσει ήδη βαθιές πληγές στον κόσμο της εργασίας, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Το γραφείο μας από την πρώτη στιγμή εστίασε στην ανάδειξη των αδικιών εις βάρος του κόσμου της εργασίας, με διαρκείς παρεμβάσεις στην Επιτροπή Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων, στην οποία και συμμετέχω, αλλά και με ερωτήσεις προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με τις οποίες υπογραμμίζουμε φαινόμενα εργοδοτικής και κρατικής αυθαιρεσίας – όπως την πολύκροτη υπόθεση των Λιπασμάτων Καβάλας αλλά και τις απαράδεκτες απολύσεις, εν μέσω πανδημίας, των εργαζομένων στις αεροπορικές εταιρίες – και ζητάμε από τους αρμόδιους να παρέμβουν για να προστατεύσουν τους εργαζόμενους.
Όμως, οι πρόσφατες δυσμενείς για τον εργασιακό κόσμο εξελίξεις στην Ελλάδα αλλά και την Ευρώπη, δημιουργούν την ανάγκη για ακόμη πιο έντονη και ουσιαστική δράση.
Για τον λόγο αυτό, η επιστημονική ομάδα που υποστηρίζει την πολιτική μου δουλειά στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τα εργασιακά, θα επιχειρήσει, με την ουσιαστική συμβολή του τ. υφυπουργού Εργασίας & Κοινωνικής Ασφάλισης Τάσου Πετρόπουλου, μια πιο αναλυτική και συστηματική καταγραφή των επιπτώσεων της πανδημίας στην εργασία με τη μορφή μίας πλατφόρμας– παρατηρητηρίου των εξελίξεων όπως αυτές σημειώνονται και θα κλιμακώνονται αναλόγως των πολιτικών που θα προωθούνται στην Ευρώπη, σε κάθε χώρα μέλος της ΕΕ, και κυρίως στην Ελλάδα. Μιας πλατφόρμας, άμεσης και αμφίδρομης ενημέρωσης για τις ιδέες, τις πρωτοβουλίες και τις δράσεις του γραφείου μας προκειμένου οι επιπτώσεις αυτές να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά.
Πρόκειται στην ουσία για μία πλατφόρμα εντοπισμού των προβλημάτων που αναδύονται στο χώρο της εργασίας, ανάπτυξης διαλόγου υπό το πρίσμα των επιστημονικών, ιδεολογικών προτάσεων που διατυπώνονται όλο και συχνότερα για το πώς η ψηφιοποίηση, η ρομποτική και η τεχνητή νοημοσύνη μπορούν να μεταβάλουν τις σχέσεις παραγωγής σε βάρος ή προς όφελος των ανθρώπων και της κοινωνικής προόδου. Για ένα εργαλείο υποβοήθησης των επεξεργασιών για τις προτεινόμενες λύσεις που καλούνται να υιοθετήσουν και να εξοπλίσουν με πολιτική ισχύ οι πολίτες της Ευρώπης, προκειμένου να προαχθούν στην προμετωπίδα του συνδικαλιστικού και πολιτικού αγώνα ως παλλαϊκό αίτημα.
Για να μην γίνει η πανδημία ευκαιρία για μείωση μισθών και ανεπαρκή υγειονομική προστασία και ασφάλεια στην εργασία, για να αποφευχθούν περαιτέρω πλήγματα στην οικογενειακή ισορροπία, εγκαινιάζουμε σήμερα, με το συμβολικό, ιστορικό και πολιτικό μέγεθος της 1ης Μάη, το «Παρατηρητήριο για την Εργασία στην Ευρώπη και την Ελλάδα», με τέσσερεις θεματικές ενότητες:
- Home Office – Τηλεργασία
- Μεταφορά – Ταχυμεταφορές
- Ελεύθερος χρόνος – Οικογενειακή Ζωή
- Προστασία Υγιεινής και ασφάλειας στους χώρους εργασίας
Ειδικότερα:
Home Office – Τηλεργασία
Η εργασία από το σπίτι εκτιμάται ότι θα καταλαμβάνει συνεχώς όλο και περισσότερο χώρο στην οργάνωση της παραγωγικής δραστηριότητας. Και τούτο διότι η ψηφιοποίηση μέσων παραγωγής επεκτείνεται με ταχύτατους ρυθμούς. Ενώ η πρώτη βιομηχανική επανάσταση άρχισε στα τέλη του 18ου αιώνα με τις ατμομηχανές, η δεύτερη συντελέστηκε με τον εξηλεκτρισμό της παραγωγής, η τρίτη εκδηλώθηκε με την ανάπτυξη της πληροφορικής τεχνολογίας και την τηλεματική η τέταρτη εξελίσσεται ταχύτατα με την ψηφιοποίηση, την τεχνητή νοημοσύνη και τη ρομποτική που εξαπλώνονται ραγδαία σε όλους τους τομείς της παραγωγικής διαδικασίας και της οικονομικής ζωής γενικότερα.
Στις συνθήκες του lock down παρατηρήθηκε ευρύτατη χρήση των δυνατοτήτων τηλεργασίας σε συνθήκες που διαφεύγουν του ελέγχου των όρων υπό τους οποίους παρέχεται (χρόνος απασχόλησης, καταβαλλόμενη αμοιβή, απόδοση ασφαλιστικών εισφορών). Και συμβαίνει τούτο μολονότι από την 20.09.01 η CES, η UNICE –UEAPME και το CEEP έθεσαν το πλαίσιο για τη ρύθμιση της τηλεργασίας που στην Ελλάδα εντάχθηκε ως προσάρτημα Β στην ΕΓΣΣΕ 2006-2007 διακηρύσσοντας τις αρχές προστασίας των δικαιωμάτων των εργαζομένων που απορρέουν από την εργασιακή του σχέση – σύμβαση (σεβασμός της ιδιωτικής ζωής, παροχή από τον εργοδότη των μέσων εκτέλεσης της εργασίας, κάλυψη από αυτόν του κόστους εξοπλισμού και των δαπανών που συνεπάγεται η χρήση του μέσου, προστασία συνδικαλιστικών δικαιωμάτων καθώς οι τηλεργαζόμενοι προσμετρώνται για τον καθορισμό του συνολικού αριθμού των εργαζομένων στην επιχείρηση εξασφάλιση των συνθηκών υγιεινής και ασφάλειας, παροχή πρόσβασης στην κατάρτιση και επαγγελματική εξέλιξη ισότιμη και όχι υποδεέστερη από εκείνη που απολαμβάνουν οι λοιποί εργαζόμενοι).
Κύριο χαρακτηριστικό της τηλεργασίας αποτελεί η εθελοντική εκ μέρους του εργαζόμενου μετάβαση στην τηλεργασία με ελεύθερο το δικαίωμα επιστροφής στον προηγούμενο της τηλεργασίας τρόπο παροχής της εργασίας.
Πιθανολογούμε ότι το παραπάνω ενδεικτικό πλαίσιο έχουν καταστρατηγήσει επιχειρήσεις που είδαν την κρίση ως ευκαιρία για τα δικά τους κέρδη. Που μάλλον ερμηνεύουν ως νέα κανονικότητα όπως αυτή ορίζεται κατά το τυπικό και ουσιαστικό της περιεχόμενο από τη σημερινή Κυβέρνηση, τον ίδιο τον κ. Μητσοτάκη και τους επιτελικούς συμβούλους που υπαγορεύουν τις πολιτικές του ΣΕΒ. Πολιτικές που αντίκεινται και σε διακηρυγμένες αρχές της Ε.Ε για την κοινωνική συνοχή.
Μεταφορά – Ταχυμεταφορές
Με το lock down, παρατηρήθηκε σημαντική μετατόπιση των πωλήσεων από την “in house” πώληση σε απευθείας παράδοση στον αγοραστή των διαδικτυακά πωλούμενων εμπορευμάτων. Μάλιστα ενδέχεται να αξιοποιηθεί η εμπειρία μεταφορών τύπου UBER, με τη μίσθωση ανθρώπων που διαθέτουν οποιοδήποτε όχημα, οι οποίοι θα υποκαθιστούν τους πωλητές ειδών ευρείας κατανάλωσης. Σε μεγάλη έκταση έγινε – προς το παρόν – χρήση των εταιρειών ταχυμεταφορών, το προσωπικό των οποίων (διαπιστωμένα) δεν επαρκούσε για την έγκαιρη παράδοση παραγγελιών. Τα στοιχεία δείχνουν επομένως ότι η επέκταση αυτής της μορφής πωλήσεων θα επηρεάσει αρνητικά την αγορά εργασίας στο χώρο των εμποροϋπαλλήλων. Η ανέλεγκτη εξέλιξη αυτού του φαινομένου δεν θα αφήσει άθικτες τις μικρές επιχειρήσεις του λιανικού εμπορίου, στο βαθμό που θα επεκτείνεται το διαδικτυακό εμπόριο.
Οι συνέπειες δύνανται να προσεγγίζουν, τηρουμένων των αναλογιών, εκείνες, που διαμορφώνονται σε συνοικιακές αγορές, όποτε στα όριά τους τίθενται σε λειτουργία μεγάλα εμπορικά κέντρα. Οι εξελίξεις αυτές επηρεάζουν τον τρόπο παραγωγής που έρχεται να κυριαρχήσει στην οικονομία. Η διαπίστωση αυτή έχει ήδη διαμορφώσει διαφορετικές τάσεις. Η πρώτη διατυπώθηκε εντός του συστήματος, με τον Rifkin να μιλάει, με τεχνοφοβική διάθεση, για το τέλος της εργασίας. Το σύγχρονο ζητούμενο είναι να λαμβάνει η οργάνωση της παραγωγής υπόψη – και κυρίαρχα – τις κοινωνικές και οικονομικές ανάγκες των ανθρώπων. Όμως, χωρίς ανθρώπους ικανούς να καταναλώνουν, δεν υπάρχει ούτε οικονομία, ούτε κοινωνία.
Ελεύθερος χρόνος – Οικογενειακή Ζωή
Ο εργάσιμος χρόνος δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ως αφηρημένο ηθικό πρόβλημα σε σχέση με τον ελεύθερο χρόνο. Είναι ένα συγκεκριμένο κάθε φορά πρόβλημα που πηγάζει από την ανάπτυξη των δυνάμεων παραγωγής και των σχέσεων που διαμορφώνονται κατά την εξέλιξη της ανάπτυξής τους. Ο ελεύθερος χρόνος δεν πρέπει να είναι το τέλος της δουλειάς. Η δουλειά πρέπει να είναι το τέλος του ελεύθερου χρόνου.
Όμως η δουλειά τείνει να εισβάλει στην οικία της οικογένειας, με αποτέλεσμα να συγχέονται τα όρια μεταξύ της εργασιακής ζωής και της οικογενειακής ζωής. Δεν είναι μόνο η τηλεργασία, καθώς η κατάληψη του χώρου της οικογένειας είναι σαφώς αντιληπτή όταν η τηλεργασία παρέχεται από το σπίτι. Σε ευρύτερη έκταση είναι η διατάραξη μιας ισόρροπης και ομαλής οικογενειακής ζωής λόγω της άναρχης και ρυθμιζόμενης από τους εργοδότες οργάνωσης του χρόνου της εργασίας. Η εφαρμοζόμενη εκ περιτροπής εργασία, η αβέβαιη οργάνωση του τρόπου και χρόνου σχολικής εκπαίδευσης όσο επεκτείνονται σε βάθος εβδομάδων ή μηνών, χωρίς την υποστήριξη της οικογένειας, οδηγεί σε φαινόμενα έξαρσης θυμού, κατάθλιψης, βίας και σε άλλες ενδοοικογενειακές συγκρούσεις.
Ακόμα πιο δυσχερείς και μη διαχειρίσιμες είναι οι οικογενειακές καταστάσεις σε περίπτωση ανεργίας των μελών της ή σώρευσης μη βιώσιμων οφειλών ιδίως όταν οδηγούν σε κίνδυνο απώλειας της οικογενειακής στέγης.
Είναι αξιοσημείωτο ότι το 63% των τηλεφωνικών κλήσεων στη γραμμή SOS αφορούν σε ενδοοικογενειακή βία.
Αισθανόμαστε ότι το ενδιαφέρον μας πρέπει να επικεντρωθεί σε οικογένειες και μέλη οικογενειών που στις συνθήκες της παρούσας εξελισσόμενης κρίσης επιβαρύνονται με πρόσθετα προβλήματα που σχετίζονται με την προστασία εργασιακών και ατομικών δικαιωμάτων.
Προστασία Υγιεινής και ασφάλειας στους χώρους εργασίας
Για ανεξήγητους λόγους προαναγγέλλεται το άνοιγμα των καταστημάτων, και η επαναλειτουργία των υπηρεσιών με κύριο όπλο τη μάσκα προσώπου, η χρήση της οποίας, κατά την προηγούμενη περίοδο, θεωρούνταν ανώφελη· αν όχι επικίνδυνη.
Εν τούτοις μέχρι σήμερα, ελλείπουν αναγκαία μέτρα πρόληψης και προστασίας για ορισμένα επαγγέλματα επιρρεπή σε κινδύνους μετάδοσης του ιού, όπως για παράδειγμα οι εργαζόμενοι σε εθνικές – διεθνείς μεταφορές. Στο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό θα προστεθούν τώρα και οι εκπαιδευτικοί. Αποτελεί επιτακτική ανάγκη η συγκέντρωση στοιχείων και η πληροφόρηση για συναφή θέματα εκδήλωσης περιστατικών ή ύπαρξης συνθηκών που ενδέχεται να προκαλέσουν ή να συμβάλουν στη νόσηση προσώπων ή στη διάδοση του ιού. Γι’ αυτό, αξιολογείται ως χρήσιμη η λειτουργία της παρούσας πλατφόρμας για τη διαχείριση τέτοιων πληροφοριών με σκοπό την απαίτηση λήψης κατάλληλων μέτρων προστασίας των εργαζομένων.