iporta.gr

Θέατρο: Οι Δούλες κι οι υπόδουλοι, του Μάνου Στεφανίδη

Ο Μάνος Στεφανίδης είναι Ιστορικός Τέχνης και Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του ΕΚΠΑ

 

Είδα την Κυριακή τις “Δούλες” του Ζενέ στο υπόγειο του Κουν και αισθάνθηκα όπως παλιά. Χειροποίητο θέατρο, άμεσο με τον ηθοποιό κυρίαρχο και τον ποιητικό λόγο πρωταγωνιστή. Τίποτε περισσότερο και τίποτε λιγότερο από το έργο το ίδιο και την προσπάθεια ερμηνείας του.

Κάτι μάλλον δυσεύρετο σήμερα στις ελληνικές σκηνές που πρωταγωνιστούν μέτριοι, αλαζόνες σκηνοθέτες και που παίζουν ηθοποιοί – διεκπεραιωτές. Για να προσφέρουν συνήθως βαρεμάρα και συχνά πυκνά θυμό.

Πρόκειται, κατά την άποψη μου, για την καλύτερη παράσταση του Θεάτρου Τέχνης που είδα φέτος. Πενήντα χρόνια μετά το πρώτο τους ανέβασμα οι Δούλες στο Τέχνης, ταξικές, τοξικές, παράφορες – αλλά και παράφορα ποιητικές – αποκαλύπτουν μεθοδικά την υπαρξιακή αντίφαση που κρύβει ο καθένας μας μέσα του. Και με φως και με θάνατον ακαταπαύστως.

Τα εύσημα για την επιτυχία πηγαίνουν κατ’ αρχάς στην Μαριάννα Κάλμπαρη που έδωσε μια πολύ θεατρική, πολύ σύγχρονη μετάφραση που σκηνοθέτησε με νεύρο, ευαισθησία αλλά και ταπεινότητα ένα δύσκολο κείμενο και που ερμήνευσε με υποδειγματικό στυλιζάρισμα την Κυρία.

Πολύ σοφά στήριξε την παράσταση σε μια μοναδική ερμηνεύτρια του θεάτρου μας, την Κάτια Γέρου, η οποία έδωσε απίστευτο βάθος στην Σολάνζ ώστε να απελευθερωθεί όλος ο άγριος λυρισμός του Ζενέ. Δηλαδή αυτή η απελπισία για την υπαρξιακή μας υποταγή όχι μόνο σε μια εξουσία, όχι μόνο σ’ έναν αφέντη αλλά αναπόδραστα στον Έρωτα και στον Θάνατο μας. Στη μοίρα που μάς θέλει και ηττημένους και γονατισμένους.

Η τρίτη της τρομερής παρέας, η Κωνσταντίνα Τάκαλου, λειτουργεί με οξύ ένστικτο ως το alter ego των δύο λαμπερών προηγούμενων και συμπληρώνει αυτόν τον παραμορφωτικό καθρέφτη που θέλει να είναι το συγκεκριμένο δράμα. Ο Ζενέ, ανάμεσα στον Ζαρρύ και τον Ιονέσκο, τον Αρτό και τον Μπέκετ, ευαγγελίζεται ένα θέατρο όπου ο μύθος είναι το πρόσχημα για να προσμετρηθεί η υπαρξιακή μας αντίφαση. Συνοψίζοντας έτσι το νόημα του θεάτρου ως ένα είδος άμεσης, εκλαϊκευμένης, επί σκηνής, φιλοσοφίας που δεν θεραπεύει αλλά επιβεβαιώνει την εγγενή μας μελαγχολία.

Φίλα με! (Μονόπρακτο)

Είπε εκείνη : Τι ωραία που με φιλάς στο λαιμό. Φίλα με κι άλλο.
Είπε εκείνος : Τι ωραία που ο λαιμός σου με μαθαίνει πως να τον φιλάω.
Εκείνη : Φίλα με λοιπόν κι άλλο.
Εκείνος : Μάθε με κι άλλο το πως.
Εκείνη : Μα τα ξέρεις ήδη όλα.
Εκείνος : Ναι, μόνο αν δεν έχεις εσύ κάτι άλλο να μου μάθεις.
Εκείνη : Φίλα με σαν να είναι η πρώτη φορά.
Εκείνος : Πάντα είναι η πρώτη φορά.
Εκείνη : Τα χείλη μου σε γνωρίζουν κι όταν δεν σε βλέπουν τα μάτια μου.
Εκείνος : Είναι γιατί το δέρμα μας δεν μάς χωρίζει, μάς ενώνει.
Εκείνη : Φίλα με σαν να τελειώνει ο κόσμος.
Εκείνος : Μα τελειώνει ο κόσμος!
Εκείνη …
Εκείνος …

Παρατήρηση : Τα πιο δυνατά φιλιά, επειδή καίγονται από την δύναμη τους, επειδή εξαντλούνται από μίαν ένταση, από μια φαντασίωση που τα ξεπερνάει, προοικονομούν μοιραία το τέλος και του πιο δυνατού πάθους. Τα φιλιά τα ξέρουν όλα.

Δίδαγμα : Μη βιάζεστε φιλώντας, μην επείγεστε κι όταν δεν γίνεται αλλιώς, φιλήστε αργά, φιλήστε τρυφερά…
Όπως αγγίζει το κύμα του καλοκαιριού την άμμο. Φιλήστε σαν να είναι η πρώτη και η τελευταία φορά που τα χείλη σας αγγίζουν άλλα χείλη. Φιλήστε σαν να φιλάτε ένα σύννεφο. Προσέχοντας μην εξατμιστεί. Ή, ένα λουλούδι. Προσέχοντας μη μαραθεί. Μη φυλλορροήσει. Φιλήστε σαν να πρόκειται για την τελευταία σας ανάμνηση από τον κόσμο. Φιλήστε σαν να μην υπάρχει επόμενο φιλί. Γιατί, αν το καλοσκεφτείτε, δεν θα υπάρξει …

* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.  

The article expresses the views of the author

iPorta.gr