Ο Ηλίας Καραβόλιας είναι Οικονομολόγος με ειδίκευση Γενικής Θεωρίας και Οικονομικής Πολιτικής. Κατέχει Master of Arts από το European Institute of Philosophical Anthropology.
Τα παιδιά μας κλικάρουν και σκρολάρουν το βίο τους. Θεσμίζουν τα social media και απομακρύνονται ιδεολογικά και ψυχικά από παραδοσιακούς κοινωνικούς και πολιτισμικούς θεσμούς.
Συζητούν ψηφιακά και η εγγύτητα καταργείται επειδή απομακρύνουν τα σώματα και τους ψυχισμούς τους ολοένα και περισσότερο, εγκιβωτίζοντας τα στα social media.
Αρχίζουν να λείπουν από τον αληθινό κόσμο, από το «πραγματικό του κοινωνικού» : δεν απολαμβάνουν την σιωπή του θεατή στο θέατρο, το υπερβατικό τελετουργικό της θρησκείας, την μεταφυσική της μύησης στο ιερό, και στην τέχνη. Δεν καρπώνονται την ηδονή της πολιτισμικής ανύψωσης του θυμικού.
Ταυτόχρονα, σχολείο και οικογένεια έγιναν κάτι σαν θεσμοί αναπαράστασης του συμβολικού κόσμου έξω από τις οθόνες.
Δεν νιώθουν τα κοινά ως δημόσιο χώρο (και χρόνο) που γεννάει βαθμούς ευθύνης και συμμετοχής.
Το απολιτίκ είναι σε πλήρη ώσμωση με το εναλλακτικό, τον άκρατο δικαιωματισμό και την δικτατορία των μειονοτήτων.
Τα παιδία του tik tok δεν ασπάζονται την πολιτική ως εργαλείο προσφοράς κάποιων λίγων που θα εκλεχθούν από τους πολλούς.
Με ψυχαναγκαστική εμμονή στο θεαματικό και στο εφήμερο, σκρολάρουν την ιστορία μέσα στα δίκτυα, πληκτρολογούν τον κόσμο στις οθόνες των smartphones.
Οι νέοι των apps και των greeklish έχουν την δική τους γλώσσα συνεννόησης που ακρωτηριάζει σημαίνοντα και έννοιες, ευνουχίζει νοήματα.
Νέοι κώδικες αξιών, νέοι επικοινωνιακοί μηχανισμοί, νέος «συρρικνωμένος λόγος» καταλαμβάνει την γενιά της υπερπληροφόρησης και της ψευδαισθητικής ελευθερίας.
Ο σκόπιμος συστημικός κατακερματισμός σε «ψηφιακές generations»(X-Z- κ.α) συγχέει τις ταξικές διαφορές και οδηγεί την ανθρωπότητα σε δυστοπικές συνθήκες με ανισότητες των ευκαιριών.
Η κριτική σκέψη όμως των νέων και η αντιληπτική τους νοημοσύνη έχει αποικιοποιηθεί από τα ψηφιακά νευροερεθίσματα.
Έχουν αναπτύξει ιδιαίτερες ταχύτητες επεξεργασίας της πληροφορίας και των ειδήσεων, της προκάτ γνώσης και των αναπαραστατικών συμβόλων.
Η αυθεντία εξέπνευσε και η «νέκρωση του πατέρα» καταλύει την συμβολική ισχύ του Νόμου. Παρά την έκσταση της επικοινωνίας όμως οι νέοι δεν συνδέονται για να δράσουν : αγανακτούν εκ του ασφαλούς, χωρίς τα βλέμματα και τα σώματα τους να συναντώνται.
Και τα ψηφιακά τους δίδυμα συνασπίζονται για να διαμαρτυρηθούν στις ιντερνετικές πλατείες. Έτσι γλιτώνουν και τα δακρυγόνα.
Η πατρίδα τους είναι ο δικτυακός συνδεδεμένος κόσμος. Η δε εξέγερση και επανάσταση στο σύστημα σήμερα εξαντλείται στα emoticons και στις καρδούλες.
Το συμπεριφρικό πλεόνασμα και τα ψηφιακά αποτυπώματα ξεπερνούν τις υπογραμμίσεις στις σελίδες βιβλίων ( σχολικών, φροντιστηριακών, λογοτεχνικών)
Το Netflix τους μεταφέρει το αμερικανικό όνειρο και την συστημική δυσφορία ταυτόχρονα.
Γιατί άραγε ; Γιατί οι νέοι επιμένουν να κυριαρχούνται απο το θεαματικό συμβολικό της εικόνας και την selfie που τους καθιερώνει περισσότερο από την σχολική επίδοση ή το πολιτισμικό έργο και την αισθητική απόλαυση ;
Η πολιτική δεν ακουμπάει πλέον τους νέους, δεν σηκώνει τον αντίχειρα τους από τις οθόνες. Βολεύει τους διαχειριστές της εξουσίας και τους υποψήφιους προύχοντες το σκυμμένο κεφάλι των μαζών στα smartphones.
Μπορεί να ενδιαφέρονται οι νέοι για σχολικές και πανεπιστημιακές επιδόσεις, να αυτοματοποιόυν το διάβασμα και την μελέτη ώστε να μεγιστοποιήσουν εξεταστικά αποτελέσματα, δεν παύει όμως να κλείνουν το μάτι στο άκοπο κέρδος των influencers και του you tube.
Υποψήφιο precariato( ανασφαλείς και ευέλικτοι κακοπληρωμένοι εργαζόμενοι) η νεολαία σήμερα δεν κυριαρχεί στην κοινωνική πρωτοπορία.
Μοιάζει σαν να αποδέχθηκε ότι πέθαναν οι ιδεολογίες μέσα στο instagram και στο twitter και ότι εκμπέμπεται μόνο η βιοπολιτική.
Ο ιός της συμμετοχικής απάθειας που εξαπλώθηκε στον πλανήτη πριν τον covid είχε μολύνει ήδη αρκετά τις αποχαυνωμένες στην ανούσια επικοινωνία νεανικές μάζες, τους εθισμένους χρήστες της ασημαντότητας.
Είναι αυτός ο ιός που εξυπηρετώντας τις ελίτ του κεφαλαίου και της επικοινωνίας προστάζει την υποθήκευση του μελλοντικού ιδρώτα των νέων υποκειμένων.
Ο γάμος του χρήματος με την πληροφορία και του γνωσιακού κεφαλαίου με την αλγοριθμική μηχανική, είναι που άλλαξε όχι μόνο το υποκείμενο και την παγκόσμια ιστορία (βλ.Μ. Σκομβούλης, Κεφάλαιο και Επικοινωνία, εκδ.Παπαζήση, 2020) αλλά και το χαρακτηρολογικό κώδικα των νέων ανθρώπων που έγιναν netizens και prosumers.
«Φαίνεται πως η υπερβολική ελευθερία μετατρέπεται σε υπερβολική υποδούλωση» έλεγε ο Πλάτων. Αυτό δεν γνωρίζουν τα νέα παιδιά και αγνοούν ότι πίσω από τα δωρεάν chat και τις ανέξοδες επικοινωνίες κρύβονται οι μελλοντικές πλατφόρμες απόσπασης της υπεραξίας τους, τα zoom και τα webinars που τους επιφυλάσσει ο καπιταλισμός για τον εργασιακό τους βίο…