Η Επάνοδος του Κοινωνικού, του Ηλία Καραβόλια

Aναγκαστικά οι κοινωνίες μεταλλάσσονται σε κοινωνίες απτοπενίας (έλλειψη αφής/επαφής). Οι οικονομίες μετασχηματίζονται σε ψηφιακές προσομοιώσεις μιας δυνητικής ζήτησης που προς το παρόν επιδοτείται από νέο χρέος, δηλαδή από τις μελλοντικές περικοπές του κοινωνικού κράτους ( σημ: πρόκειται για έναν ”διηνεκή” καπιταλισμό που παντού στον κόσμο μετατοπίζεται/απωθείται το εσωτερικό του συστημικό όριο, με υπομόχλιο τα χρέη των επόμενων γενεών) Η παιδεία μετατρέπεται σε εξ αποστάσεως μηχανική διεργασία μάθησης. Ο πολιτισμός ”κυκλοφορεί” μόνο στα δίκτυα, χωρίς να παράγει τις παλιές αισθητηριακές συγκινήσεις.

Ο κόσμος μετατρέπεται πλήρως σε οθόνη διεπαφής με τα υποκείμενα να κλικάρουν σε εναλλακτικές επικοινωνίες στα social media στο παγκοσμιοποιημένο ντιβάνι/ανάκλιντρο της υποβόσκουσας κατάθλιψης (θέαμα, εικόνες, σύντομα κείμενα, προβολή μιας ανηδονικής ιδιωτικότητας). Υποκείμενα που εθίζονται να πληκτρολογούν λέξεις, έννοιες και σημαίνοντα, να κινούνται οριακά δηλαδή στην ρωγμή  μεταξύ πληροφορίας και γνώσης στις ιντερνετικές μηχανές αναζήτησης.

Ζούμε γενικώς μια αναπόφευκτη ενδεχομενικότητα κοινωνικής μηχανικής (νοοπολιτικής στην πραγματικότητα) Μια διαρκή δυνητικότητα ως προς την επαναφορά στην φυσιολογική ζωή : στο σώμα, στην αφή, στην επαφή, στην κατά πρόσωπο συναλλαγή. Η κυκλοφορία των επιθυμιών και των φαντασιώσεων διεξάγεται ολοσχερώς πλέον μέσα από τα δίκτυα. Με μια υποσημείωση: τα σώματα ήταν, είναι και θα είναι το ζωντανό νόμισμα (Klossowski), είναι πρωτίστως αντικείμενα ηδονικής κατανάλωσης και λιβιδινικής ανταλλαγής. Και ως τέτοια είναι ακινητοποιημένα καιρό τώρα απέναντι από κάμερες/οθόνες/λογισμικά. Αναπόφευκτα όμως όλα αυτά τα παραπάνω, θα πεί κάποιος, μπροστά στην αναγκαία προστασία της δημόσιας υγείας. Απολύτως σύμφωνοι. Οι αρνητές του ιού και οι συνωμοσιολόγοι απλά επιβεβαιώνουν ότι ο ανορθολογισμός βασιλεύει δίπλα στην αφορολόγητη και ανέξοδη ημιμάθεια.Καμία άλλη αξία δεν υπερτερεί αυτή της ανθρώπινης ζωής. Έστω εκείνης της μιας/μοναδικής ύπαρξης, ανεξαρτήτως ηλικίας.

Στο μεταξύ όμως μεταλλαχθήκαμε σε απόλυτους φύλακες του εαυτού μας, στο μεταίχμιο μεταξύ ατομικής και πολιτειακής ευθύνης, στο μεταίχμιο μεταξύ ωφέλιμης/αποδοτικής ιατρικής έρευνας και αναμονής της επιστημονικής ανακάλυψης  για τα εμβόλια. Με τις κυβερνήσεις φυσικά να προσπαθούν, να επιδοτούν, να επιβάλλουν μέτρα αποτροπής του κακού, να χρησιμοποιούν επιτέλους την ψηφιακή διοίκηση υπέρ του πολίτη. Είναι όμως οι ίδιας κοπής εξουσίες, τα ίδια συστημικά καθεστώτα τόσων ετών, παντού στην Δύση, που επέμεναν να μας μας μιλούν στο όνομα ενός δήθεν ορθολογισμού/εκσυγχρονισμού : το κακό και σπάταλο δημόσιο, οι αναγκαίες ιδιωτικοποιήσεις σε υγεία/πρόνοια, το άνοιγμα της ελεύθερης αγοράς στην εκπαίδευση, η ευελιξία στην αγορά εργασίας( και όχι πχ.το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα) αναγκαία για την ανταγωνιστικότητα και την ανάπτυξη, κ.α. Και σήμερα οι ίδιες εξουσίες μοιάζουν μεσσιανικές και μαζί με τα επιδόματα μοιράζουν ελπίδα απέναντι στο δυστοπικό μέλλον και το καταθλιπτικό παρόν. Είναι οι ίδιες που ήταν υπέρ των ιδιωτικοποιήσεων και επι χρόνια μιλούσαν απαξιωτικά για τα δημόσια νοσοκομεία και τις υπηρεσίες ενώ τώρα χειροκροτούν τους κακοπληρωμένους γιατρούς, τις νοσοκόμες και τους νοσηλευτές στις ελάχιστες ΜΕΘ. Και φυσικά σχεδόν οι πάντες ως πολίτες

( εργαζόμενοι, εργοδότες, ελεύθεροι επαγγελματίες) περιμένουν να εμφανιστεί στο e-banking η αποζημίωση ειδικού σκοπού, η επιστρεπτέα προκαταβολή, τα επιδοτούμενα ποσά για πληττόμενους. Ξέροντας ότι όλα αυτά είναι μελλοντικοί φόροι και περικοπές.

Παντού στον Κόσμο το Κράτος επανέρχεται. Η Ευρώπη αναγκάζεται επιτέλους να γίνει Κοινωνική. Ένας ιός απο την Ασία ήταν αρκετός να γκρεμίσει  το σαθρό οικοδόμημα της υπερατομικιστικής νεοφιλελεύθερης δυτικής κοινωνίας που πολλούς εξ ημων σχεδόν μας σαγήνευε κάποτε. Και που ήθελε να καταργήσει καθετί συλλογικό, δημόσιο, στο όνομα ενός ηλίθιου αντικοινωνικού δογματισμού.

Ο μεγαλύτερος κίνδυνος όμως είναι αυτό να μην το αντιληφθούν  τα νέα παιδιά που επι ώρες καθημερινά αντικρίζουν δασκάλους και συμμαθητές μέσα από μια οθόνη και στερούνται χώρου οξυγόνωσης της Γνώσης. Και δυστυχώς εθίζονται, περισσότερο πλέον από ποτέ, στην δικτυακή ζωή. Στην διαρκή δια-συνδεσιμότητα. Στον ανέπαφο κόσμο. Τα παιδιά που δεν παίζουν παρά μόνο στα video games. Που δεν αθλούνται συλλογικά στους ελεύθερους χώρους( ας προσέξουμε αυτό το ”συλλογικό” γιατί το ”ατομικό” επιτρέπεται, ως δραστηριότητα, με sms στον Μεγάλο Άλλο) Γιατί πουθενά ως υποκείμενα δεν επιβιώνουμε χωρίς το Συλλογικό. Και αυτό σημαίνει να μην ξεχνάμε πόσο αναγκαία είναι η οργάνωση σε ομάδες, σε συλλογικότητες, σε φορείς εκπροσώπησης και εν τέλει σε Κράτος. Όχι μόνο Κράτος βιοπολιτικής καθυπόταξης αλλά και Κράτος κοινωνικής πρόνοιας.

Γι αυτό ας προετοιμάσουμε τους νέους ότι έχουν αγώνες μπροστά τους. Και απέναντι στις ελίτ και απέναντι στις συστημικές εξουσίες. Έχουν να ζήσουν την ανεργία, τους χαμηλούς μισθούς, την εικονική ζωή, τις ανισότητες, παρά τις εύηχες φαντασιώσεις για ”μεγάλη επανεκκίνηση” και ”ψηφιακό μετασχηματισμό”. Θα συμβούν αυτά. Αλλά πόσοι θα αποκλειστούν είναι το ζήτημα, πόσοι θα αντέξουν στην κούρσα. Και να ξέρουν αυτοί οι νέοι ότι ίσως κάποτε θα χρειαστεί να κατεβάσουν τις δομές στους δρόμους (Lacan)

Αρκεί πρώτα να αποδομήσουν την σημερινή ιστορική στιγμή. Να δουν πίσω από την οθόνη  που λύνει το πρόβλημα σήμερα αλλά εισάγει τον άνθρωπο σε μια ατέρμονη ψηφιακότητα του εαυτού του. Να δουν ότι δεν θα πηγαίνουν αυτοί στην εργασία τους αλλά αυτή θα έρχεται και θα εισβάλλει στο σπίτι τους. Να συνειδητοποιήσουν ότι δεν χρειάζεται να πάνε στο άλλο άκρο και να γίνουν τεχνοφοβικοί. Αλλά να βρουν το δικό τους άκρο, το όριο της αλλοτρίωσης στην εικονική ζωή…

Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του. Οι φωτογραφίες αντλούνται από το pixabay.com

The article expresses the views of the author. Photos: pixabay.com

iPorta.gr

.