Η γλώσσα και πώς “κατασκευάζεται” (στον παλιό μου δάσκαλο Γ. Μπαμπινιώτη), του Μάνου Στεφανίδη

Η γλώσσα είναι ένα ζωντανό αλητάκι. Με το χιούμορ και το ένστικτο των αιώνων. Με τη λαϊκή σοφία που ξέρει να αφομοιώνει, να μεταβολίζει, να μεταμορφώνει.Την προάγουσιν οι λησταί και αι πόρναι για να θυμηθούμε το Ευαγγέλιο όταν μιλάει για το ποιοι δικαιούνται τη βασιλεία των ουρανών. Και, βέβαια, υπάρχει μεγαλύτερος ουρανός απ’ τη γλώσσα; Και τη γλώσσα, τη μάνα μας, δεν την προάγουν οι γλωσοαμύντορες ή οι αυτόκλητοι νομοθέτες. Την προάγουν όσοι δεν την φοβούνται ή δεν δαιμονοποιούν.

Τα αγγλικά, πως να το κάνουμε, είναι σήμερα η απόλυτη, διεθνής γλώσσα, μια lignua franca. Ό,τι δηλαδή ήταν η λεγόμενη Αλεξανδρινή Κοινή στα χρόνια του Χριστού. Γιατί και τα ελληνικά έχουν υπάρξει μία τέτοια, διεθνής γλώσσα. Επιπλέον της σταθερής όσο και διαχρονικής λατρείας των απανταχού κλασικιστών. Τα αγγλικά είναι μοιραίο να υπάρχουν παντού: από τα πλήκτρα του κομπιούτερ ως τα σχολικά βιβλία ή τις οδηγίες των φαρμάκων. Από τις πινακίδες στους δρόμους ως τα περίπτερα και τα προϊόντα μαζικής κατανάλωσης.

Τα αγαπημένα τσογλανάκια, λοιπόν, οι μαθητές μας που μιλάνε και αγγλικά και ελληνικά αλλά και greeklish, φτιάχνουν μεταποιώντας καθημερινά τη ζωντανή γλώσσα, ιδίως, όταν βαριούνται! Στις τάξεις, στις καφετέριες και στις πλατείες. Μετά τον χαβαλέ ή το χαμούρεμα.

(Συγγνώμη: διακωμώδηση, ερωτεπαφή).

Κατ’ αρχάς οι εκφράσεις της νεολαίας ή του δυναμικού περιθωρίου καταγράφονται πρώτα ως αργκό από κάτι σαλούς της επιστήμης σαν τον Ηλία Πετρόπουλο. Λίγο μετά οι πιο ευρηματικές και χρηστικές από τις λέξεις ή τις εκφράσεις αυτές, γίνονται κοινός τόπος… για να καταλήξουν τελικά σε κανόνα. Και να χρησιμοποιούν αυτές τις λέξεις – λέξεις τύπου όπως θα έλεγε κι η μικρή μου κόρη, δηλαδή lockdown, delivery, ντελιβεράς κ.λπ από τον ακαδημαϊκό δάσκαλο ως τον πρωθυπουργό της χώρας. Τόσο απλά. Και βέβαια η γλώσσα δεν κατασκευάζεται εν κενώ ή in vitro, σε κάποιο εργαστήριο δηλαδή ενός σοφού, ούτε νομοθετείται άνωθεν. Δεν αναγγέλλεται, δεν επιβάλλεται αλλά προκύπτει, αναβλύζει σαν το νερό από τη μυστική πηγή. Είναι ζωντανός οργανισμός που ακολουθεί την δική του εντελέχεια και δεν γουστάρει προκαθορισμούς ή νομοθεσίες. Λέμε!