Για τον Vangelis, του Μάνου Στεφανίδη

Ακούω τώρα, Κυριακή πρωί, από το Τρίτο πρόγραμμα τη Μυθωδία του Βαγγέλη Παπαθανασίου. Με εντυπωσιακούς σολίστες και ιστορική ορχήστρα από πολύ σημαντική εγγραφή. Πρόκειται για μία μουσική που θέλει να δημιουργήσει το αίσθημα του δέους που προκαλεί το άπειρο, εξού και η αποδοχή της από μελετητές ή τους “εκμεταλλευτές” του διαστήματος.

Αντιλαμβάνομαι γιατί είναι παγκόσμια αποδεκτός ο δικός μας Βαγγέλης και τιμώ και τη μνήμη και το έργο του. Θα χαρακτήριζα τις συνθέσεις του ιλουζιονιστικές αφού παραπέμπουν κατευθείαν σε εικόνες και μάλιστα πλανητικές, τουλάχιστον όπως μας έμαθε το σύμπαν ο κινηματογράφος. Ένα είδος ορχηστρικού star trek ή Πολέμου των Άστρων. Χωρίς να ξεχνώ διαόλου το εξαίσιο blade runner. Άλλωστε η διασημότητα του Βαγγέλη πέρασε μέσω των κινηματογραφικών Όσκαρ και των μουσικών που έγραψε για ταινίες. Ουδείς ψόγος για αυτό απεναντίας. Μόνο που με ενόχλησαν οι υπερβολές του facebook ως προς την μουσική ιδιοφυΐα του εκλιπόντος και την σύγκριση του με τους Τιτάνες της δυτικής μουσικής. Αν όμως ιδιοφυΐες ήταν ο Μότσαρτ κι ο Μπετόβεν πού θα κατατάσσαμε τον Vangelis;

Η μουσική του με παραπέμπει άμεσα στον Ζαν Μισέλ Ζαρ ή τον Φίλιπ Γκλας. Ηλεκτρονική μουσική δηλαδή με όλες τις δυνατότητες αλλά και τα εφέ που προσφέρει η τεχνολογία. Όμως δεν είναι ούτε Ξενάκης ούτε Γιάννης Χρήστου… Θα έλεγα απλά ότι είναι ο δικός μας Ένιο Μορικόνε αλλ’ επ’ουδενί ο Νίνο Ρότα. Ούτε βέβαια Ο Μάνος Χατζιδάκις. Μπορούν όμως να συγκριθούν τέτοια μεγέθη;

Καταθέτω εδώ απλώς την προσωπική μου άποψη. Τον είχα γνωρίσει στις αρχές της δεκαετίας του ’90 τότε που συνεργαζόμουν και έμενα στο σπίτι της Ειρήνης Παππά, στον Λυκαβηττό. Ήταν πολύ σεμνός και σχεδόν αγοραφοβικός. Η φήμη που είχε αποκτήσει με τους aphrodite’s child δεν τον είχε καθόλου επηρεάσει. Λάτρευε την Ελλάδα και αισθανόταν διαρκώς απογοητευμένος από τη στάση των επισήμων απέναντί του. Δεν είχε και άδικο. Θυμάμαι τις Ωδές που είχε κυκλοφορήσει τότε με την ανεπίληπτη ερμηνεία της Ειρήνης Παππά. Ένας δίσκος που συγκίνησε τιμιότητα μας όμως δεν τον θεωρώ καλύτερο από Τα Ριζίτικα του Γιάννη Μαρκόπουλου.

Θα έλεγα τέλος πως η μουσική του Βαγγέλη Παπαθανασίου είναι εντυπωσιακή, πληθωρική αλλά και κάπως επιφανειακή. Οπτικοποιημένες νότες με όντως ωκεάνιο συναίσθημα. Ούτως ή άλλως όμως μια τοκάτα του Μπαχ περικλείει τόσο μεταφυσικό άπειρο όσο όλες οι μουσικές του εικοστού πρώτου αιώνα. Άποψη μου και την καταθέτω για διάλογο. Παρακαλώ χωρίς ακρότητες!