Ο Μάνος Στεφανίδης είναι Ιστορικός Τέχνης και Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του ΕΚΠΑ
H εξόδιος ακολουθία της Κικής Δημουλά θα τελεστεί, δημοσία δαπάνη, την Τρίτη 25 Φεβρουαρίου 2020 στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών στις 16:00.
Παράκληση της οικογένειας, αντί στεφάνων, όσοι επιθυμούν, να ενισχύσουν:
Στέγη Γερόντων, Άγιος Νεκτάριος, Αγία Παρασκευή
Εθνική Τράπεζα: GR 6801 10 18 000000 180 5580 2856
ΕΛΠΙΔΑ Σύλλογος φίλων παιδιών με καρκίνο
” Απελπισία των γηρατειών σημαίνει ότι αισθάνεσαι το χώμα να κριτσανίζει στο στόμα σου. Για εξοικείωση…”
Αυτό ακριβώς. Η Κική Δημουλά έγραψε ποίηση ως γυναίκα σ’ έναν χώρο υπερφίαλα ανδρικό. Φτάνοντας κοντά στο Νόμπελ. Τουλάχιστον όσο μπορεί κανείς να ξέρει από τα απόρρητα της σουηδικής Ακαδημίας. Όπως ανάλογα συνέβη με Σικελιανό και Καζαντζάκη.
Κι αυτό δεν της το συγχώρεσαν ποτέ οι άρρενες συνάδελφοι της. Γι’ αυτό και την ζήλευαν. Ιδιαίτερα όταν εξελέγη ακαδημαϊκός. Η πρώτη γυναίκα ποιήτρια! Η Δημουλά έγραψε σε μια χαμηλόφωνη πρόζα που όμως ήξερε την κρίσιμη στιγμή να ίπταται. Να υπερυψούται. Καταφέρνοντας να βρει ατόφιο λυρισμό ακόμη και στις σκόνες της πιο αδιέξοδης καθημερινότητας. Κάνοντας ποίηση από το τίποτα. Κυριολεκτικά.
Η Κική Δημουλά έφερε την ποίηση κοντά σ’ ένα ευρύτατο κοινό χωρίς αισθητικούς συμβιβασμούς αλλά και χωρίς την βοήθεια της δημοφιλούς, λαϊκής μουσικής όπως συνέβη στους Σεφέρη, Ρίτσο, Ελύτη, Λειβαδίτη, Καββαδία, Σαχτούρη κλπ. μέσω των συνθετών Θεοδωράκη – κυρίως – Χατζιδάκι, Σπανού και Μικρούτσικου.
Κάτι τέτοιο είχε να συμβεί από την εποχή του Παλαμά και του Σικελιανού. Ασύλληπτο! Να διαβάζεται η ποίηση αντί να τραγουδιέται!
Γι’ αυτό την μισούσαν. Αφού ακόμη και τα κλισέ των συνεντεύξεων της γίνονταν δημοφιλή ευαγγέλια για τους νέους. Ιδιαίτερα όταν μιλούσαν – και πολύ συχνά μιλούσαν – για τον έρωτα και για τον θάνατο. Με κομψή επιτήδευση και απροσχημάτιστη μελαγχολία.
Η Κική Δημουλά δεν υπήρξε ποτέ η πολυταξιδεμένη, η πολυδιαβασμένη, η πολύγλωσση, η πολυπράγμων ποιήτρια. Υπήρξε όμως η αληθινή, η ουσιαστική ποιήτρια. Που ήξερε σαφώς τις αδυναμίες της, δηλαδή τα πράγματα που αγνοούσε και ντρεπόταν συχνά όταν έπρεπε να θεωρητικολογήσει. Γιατί αυτή ήξερε τη ζωή από την οδυνηρή, πρακτική της πλευρά. Οι φιλοσοφίες δεν την αφορούσαν. Η ίδια ήταν απ’ευθείας σοφή. Χειροποίητη.
Ζώντας στην σκιά του Άθω αρχικά κατάφερε να γίνει ήλιος από μόνη της και σας διαβεβαιώ το απολάμβανε. Ήθελε, όσο μεγάλωνε, να ζήσει τα πάντα, με δίψα και πείσμα εφηβικό και χαιρόταν για την αγάπη και τον θαυμασμό του ευρύτερου κοινού. Την συντεχνία την περιφρονούσε με απατηλή ταπεινοφροσύνη. Ήξερε πολύ καλά ποια ήταν όσο κι αν το έκρυβε επιμελώς. Τώρα το ξέρει πολύ περισσότερο…
ΥΓ. Με τίμησε με τη φιλία της. Οι επιστολές και οι αφιερώσεις στα βιβλία της είναι και θα είναι για μένα φυλαχτά. Βγάλαμε μαζί το βιβλίο “Το Σώμα. Ο Έρωτας” από τις εκδόσεις Τέχνης Οίστρος του Γιώργου Κωστόπουλου. Βιβλίο που συνόδευε την ομότιτλη, εικαστική έκθεση πριν από τρία χρόνια. Δεν ασχολήθηκε ουδείς (!) μ’ αυτό. Ούτε οι σφουγγοκωλάριοι της δημοσιογραφίας που τώρα λιβανίζουν, ούτε η συντεχνία που σήμερα θρηνεί. Δεν πάνε στο διάβολο. Η Κική μού έλεγε κι αυτό φτάνει:
” Μωρέ! Τί καλό βιβλίο!” Τί κρίμα πάντως που δεν θα προλάβει το άλλο βιβλίο που ετοιμάζαμε από τις εκδόσεις University Studio Press και που ακόμα είναι στο τυπογραφείο. Λέγεται ” Έρως Καλός” και συναρθρώνει 21 ποιητές και πεζογράφους με 21 ζωγράφους και γλύπτες.
Φωτογραφία: Η ομορφιά καραδοκεί παντού. Έστω κι αν περνάς από μπροστά της αδιάφορος. Καλύτερα, τυφλωμένος. Το μεγάλο μάθημα που με δίδαξε η Κική. Εδώ, ένα λαϊκό σπίτι απέναντι από τον Άγιο Διονύσιο στο λιμάνι του Πειραιά, πίσω ακριβώς από τις ράγες του τρένου στη Δραπετσώνα. Και ιδού το θαύμα. Μια πήλινη Κνιδία Αφροδίτη, ένας Πραξιτέλης να σε κοιτάει χαμογελώντας μέσα από την εγκατάλειψη. Ανάμεσα στις σκουριασμένες κεραίες και τους ξεφλουδισμένους τοίχους. Αλλά και μ’ έναν ήλιο να περιθάλπει πάντα πεφορτισμένο. Κάθε πενθούντα. Ένας περίεργος Pistoletto στα σκουπίδια. Ένας Michelangelo! Μία Αφροδίτη, σχεδόν αθέατη, με το αινιγματικό όμως, το ειρωνικό χαμόγελο της Κικής. Αλλά και την αγιάτρευτη μελαγχολία της.
* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.
The article expresses the views of the author
iPorta.gr