Ο Μάνος Στεφανίδης είναι Ιστορικός Τέχνης και Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του ΕΚΠΑ
… θάνατος και αθανασία κάνουν ένα αχώριστο ζευγάρι εραστών…
Κούντερα
Αμιγές θέατρο, καλοδουλεμένο στη λεπτομέρεια του, με τρεις πρωταγωνιστές που άλλοτε εκρήγνυνται επί σκηνής αποκαλυπτικά κι άλλοτε βυθίζονται σε μίαν εύγλωττη σιωπή. Και είναι το υπόγειο του Κουν, και είναι ο Thomas Bernhardt, ένας Μπέκετ με πιο πολλά λόγια, και είναι το θεατρικό του “Ρίττερ, Ντένε, Φος” και είναι στιγμιότυπα μυθοπλαστικά από την ζωή του μονήρους στοχαστή Ludwig Wittgenstein και είναι η Μαρία Πρωτόπαππα που σκηνοθετεί με άμεσα θεατρικό ρυθμό δραματική κορύφωση τη Λουκία Μιχαλοπούλου, τη Στεφανία Γουλιώτη και τον Αργύρη Ξάφη.
Και βέβαια είναι ένα δοκίμιο ανάμεσα στην ιστορία και την καθημερινότητα της, την τρέλα και την “θεωρούμενη” φυσιολογική συμπεριφορά, τους ρόλους δηλαδή που είμαστε καθημερινά υποχρεωμένοι να παίζουμε κουβαλώντας τον αβάσταχτο εαυτό μας. Και πάνω από όλα ο τρόμος της γλώσσας όταν υποδύεται την αλήθεια ενώ η μόνη της η ουσιαστική δυνατότητα είναι να αρθρώσει ένα ακόμα ψέμα.
Πόσες φορές πρέπει να δηλώσω ακόμη τον έρωτά μου προς την Στεφανία Γουλιώτη; Τι μεγάλες δυνατότητες που έχει ο Αργύρης ξάφης όταν δουλεύει τόσο μεθοδικά και σε βάθος; Πόσο δύσκολο είναι να είσαι ουσιαστικός και απέριττος επί σκηνής όπως η Λουκία Μιχαλοπούλου; Δείτε αυτήν την παράσταση που αποδεικνύει τα βήματα που έχει κάνει το εν πολλοίς χειμαζόμενο θέατρο μας.
Αλλαγή σκηνικού τώρα και κάποια στοιχεία από τα μαθήματα μου για την ιστορία της Αρχιτεκτονικής και της Σκηνογραφίας που σχετίζονται με την δυναμική αλλά και τη μαγγανεία της γλώσσας. Ιδιαίτερα όταν αυτή η γλώσσα είναι τα Γερμανικά. Ιδιαίτατα τα Γερμανικά του Μπέρνχαρντ. ( Ορθή και εύηχη ως επί το πλείστον η μετάφραση του Γιώργου Δεπάστα).
Στη δεύτερη εικόνα η πρόσοψη του altes Theater της Λειψίας σε φωτογραφία του 1906. Ρυθμός, κλασικίζων ρομαντισμός. Εγκαινιάστηκε στις 7 Οκτωβρίου 1766 με την παράσταση Hermann του Johannes Elias Schlegel. Δύο χρόνια αργότερα ο Lessing ανεβάζει την Mina von Barnhelm. Ανάμεσα στους θεατές ήταν και ο νεαρός Goethe ο οποίος θαυμάζοντας το θέμα της αυλαίας Der Tempel des Ruhmes (ο ναός της Φήμης) με όλους τους μεγάλους δραματουργούς απεικονισμένους γράφει με ζήλια :
” Ένας άντρας με κοντό σακάκι πορεύεται μόνος. Είναι ο Σαίξπηρ που χωρίς πρόδρομους ή πρότυπα, χωρίς υποστήριξη βαδίζει αποφασιστικά προς την αθανασία …”
Την ιστορία ξαναθυμίζει ο Κούντερα στην δική του ” Αθανασία”. Σκέφτομαι πως ούτε αυτός ούτε ο άλλος αγαπημένος μου συγγραφέας, ο Φίλιπ Ροθ δεν θα πάρουν το Νόμπελ. Αδικία. Όπως αδικία και με το θέατρο της Λειψίας που ισοπεδώθηκε σε έναν βομβαρδισμό στις 4 Δεκεμβρίου 1943. Αφού γνώρισε πιένες και σκάνδαλα όπως αυτό με τον Baal του Μπρεχτ παράσταση που απαγόρευσε ο δήμαρχος ( Δεκέμβριος του1923).
Θέατρο, εφήμερη τέχνη κι όμως ταυτισμένο με την αθανασία, ανταγωνισμοί, πάθη και μεγάλη δημιουργία … Ζωή και ένταση κάποτε για πρόσωπα που υπήρξαν και τώρα είναι πια σελίδες ιστορίας ή προτομές. Ο δεκαεννιάχρονος Goethe είναι ήδη ερωτευμένος και με την τέχνη και με την ζωή, ζηλεύει όμως και μέσα στην υποβολή του θεάτρου ονειρεύεται την αθανασία …
Αυτήν δηλαδή που τόσο ανελέητα σαρκάζει ο Μπέρνχαρντ…
* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.
The article expresses the views of the author
iPorta.gr