«Άντρες χωρίς άντρες» του Νίκου Δαββέτα, από τις εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ, της Μάρω Κακαβέλα

Η Μάρω Κακαβέλα είναι Μηχανολόγος Μηχανικός και ήταν υποψήφια ευρωβουλευτής με το ΠΟΤΑΜΙ.

«Άντρες χωρίς άντρες» του Νίκου Δαββέτα, από τις εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ

Έχω μια φοβία, καλά όχι μία, πολλές, τέλος πάντων. Δεν θέλω να ξέρω τίποτε για τον συγγραφέα που με συναρπάζει. Θέλω η σχέση μου μαζί του να είναι αποκλειστικό αποκύημα της φαντασίας μου. Μόνο που μάλλον στο πέρασμα μας, σ΄ αυτόν τον αλλοπρόσαλλο κόσμο, οι φοβίες είναι εκεί για να μας καταγελούν. Έτσι όταν πριν από 3 χρόνια πήγα στο εργαστήρι της δημιουργικής γραφής των εκδόσεων Πατάκη, την Σχόλη, ο κυριότερος λόγος ήταν ο κύριος Νίκος Δαββέτας. Για μένα η «Λευκή πετσέτα στο ρινγκ» είχε υπάρξει  μια τρομερή έκπληξη όταν την πρωτοδιάβασα και μετά έγινε ένα από τα πιο αγαπημένα μου βιβλία. Η γνωριμία μου με τον Δάσκαλο εξελίχθηκε σε μια πολύτιμη φιλία. Μετά διάβασα το «Ωστικό κύμα» και φυσικά την «Εβραία Νύφη», που την βρήκα συγκλονιστική. Ο «Ζωγράφος του Μπελογιάννη», περιμένει το δικό του timing. Κι ύστερα ήρθαν οι «Άντρες χωρίς άντρες». Ήξερα ότι το έγραφε καιρό. Αλλά δεν έλεγε τίποτα. Μόνο κάτι σπαράγματα. Μάταια προσπαθήσαμε να τον ποτίσουμε τσίπουρα το καλοκαίρι για να μας πει κάτι. Επτασφράγιστο μυστικό. Όχι σαν κι εμένα που άμα μου δώσεις θάρρος τους Άθλιους του Ουγκώ που έχω στο μυαλό μου -όχι στο χαρτί- θα σου ανιστορήσω. Σταματημό δεν θάχω. Γράψτα μανίτσα μ’ , μου λέει, μην τα διηγείσαι. Εις μάτην. Μόνον τον τίτλο συζητήσαμε. Πολύ μου είχε αρέσει από τότε. Μου έκανε κάτι το μεταφυσικό, το υπερβατικό, το απαγορευμένο.

Το βιβλίο το διάβασα, πριν δέκα μέρες, το απόγευμα που μας κλείναμε μέσα, αλλά εγώ δεν το πήρα είδηση. Ξεκίνησα τις πρώτες σελίδες μ’ ένα τέτοιο άγχος, που ούτε στις πανελλαδικές δεν το είχα. Μ’ έτρωγε το σαράκι, αν δεν είναι καλό, αν δεν μου αρέσει, τι θα πω στον Δάσκαλο. Κι ύστερα πέρασαν οι ώρες. Ο Ορέστης βγήκε μεταμεσονύχτια βόλτα και η Μαργαρίτα εκείνο το βράδυ έφαγε σουβλάκια.

Μπήκα στο περίκλειστο σύμπαν της Ελλάδας. Μιας Ελλάδας από τον πόλεμο μέχρι σήμερα, όπου ο χρόνος καμπυλώνεται. Όπου η αλληλουχία των γεγονότων ακολουθεί την συναισθηματική διαδρομή των ηρώων, χωρίς όμως να χάνεται πότε ο διάλογος με το τώρα και το αύριο. Είδα ή μάλλον κρυφοκοίταξα, τις ζωές των ανδρών μέσα από τις επιφανειακές τους ζωές. Κανένας από τους ήρωες του, δεν μου ήταν οικείος. Κι αυτό είναι το μεγάλο ατού του. Δεν τους ήξερα. Δεν τους είχα παρατηρήσει στην στάση, στο γραφείο, στον δρόμο. Μου ήταν άγνωστοι και ήθελα πλέον να τους μάθω. Ξέφευγαν από τα στενά καλούπια των ανδρικών στερεοτύπων. Για τον απλούστατο λόγο, αυτοί είχαν υπόσταση και βάθος και πλάτος, και κακία και καλοσύνη και άγνοια και μια σωρεία λαθεμένων κινήσεων στην πλάτη τους. Δεν ήταν αθύρματα στην βιτρίνα ενός βιβλίου. 

Ο Νίκος Δαββέτας γράφει ένα λιτό σε σελίδες βιβλίο και στέκεται με αυθάδεια απέναντι στο μεγάλο αμερικάνικο μυθιστόρημα (το τοτέμ που ολόκληρο το παγκόσμιο λογοτεχνικό σύμπαν προσκυνάει) προτάσσοντας τα μέτρα της γλώσσας και της χώρας μας και δεν έχει τίποτα να ζηλέψει.  Οι σελίδες του αντέχουν να διαβαστούν ξανά και ξανά κάτω από το εκτυφλωτικό φως της Μεσογείου. Κι εγώ θα γυρίζω και θα ξαναγυρίζω σ’ αυτήν την φράση που τόσο ζήλεψα, «όταν η ζωή στενεύει». Είναι στενός ο τόπος μας, κι ακόμη στενότερη και στενάχωρη η ιστορία μας από τον πόλεμο και μετά. Και ο Νίκος Δαββέτας, την χωράει και την απλώνει και την εξετάζει έτσι όπως πρέπει να κάνει ένας γραφιάς, από όλες τις πλευρές και τις οπτικές. Χωρίς την εμπάθεια του άμεσα εμπλεκόμενου, αλλά χωρίς την απάθεια του παρατηρητή, αλλά με την χειρουργική δεινότητα του ερευνητή. Και είναι κι αυτή η εναλλαγή προσώπων και φωνών, που κάποια στιγμή μπορεί και να σε μπερδέψει, αλλά που διόλου δεν το κάνει. Γιατί είναι ο ίδιος ο συγγραφέας η φωνή όλων των ηρώων του, και οι φωνές αυτές αλληλοκαλύπτονται και παίζεται μπροστά στα μάτια σου ένα θέατρο, κι εσύ αφήνεσαι στο παραμύθι, που όμως δεν είναι παραμύθι, αφού στο θυμίζει εγκιβωτίζοντας μέσα το βιβλίο 2 διηγήματα, και κλείνει και το μάτι στο συνάφι της δημιουργικής γραφής, και είναι και στιγμές που σε πετάει έξω από τον μύθο, για να σε τραβήξει πιο βαθιά. Κι όλα αυτά σε 240 σελίδες που μου τελείωσαν μέσα σ’ ένα απόγευμα.

Και μετά τον πήρα τηλέφωνο και του είπα ότι τον μισώ και τον ζηλεύω.

Ο κύριος Νίκος Δαββέτας, ο φίλος μου και Δάσκαλος μου, με έσωσε από την φοβία μου. Γιατί τόσο η σχέση μου με τα βιβλία του όσο και η φιλία μας είναι εξίσου συναρπαστική.

Ο κύριος Νίκος Δαββέτας έγραψε ένα μεγάλο βιβλίο.

Μην πιστέψετε εμένα, διαβάστε το.